ChristenUnie
Slob vraagt respect en gebed voor premier
zaterdag 03 oktober 2009 19:45 ,,Als drager van een hoog en zeker in
deze dagen ook loodzwaar ambt verdient minister-president Balkenende
respect.'' Dat hield fractieleider Arie Slob vandaag zijn
partijgenoten voor. ,,En tot ons als leden van de ChristenUnie voeg ik
daaraan toe: behalve respect, ook ons aanhoudend gebed.''
Arie Slob, tot het ChristenUnieconges:
,,Wát een week. Dat denk ik wel vaker op zaterdag, als ik m'n webblog
schrijf.
Twee weken geleden bijvoorbeeld, toen we achtereenvolgens Prinsjesdag
vierden en de algemene politieke beschouwingen hielden, die uitmondden
in een wanhopige VVD-stunt.
Wát een week. Dat is ook vandaag mijn gevoel als ik terugkijk op wat
er de afgelopen dagen allemaal op het Binnenhof passeerde.
En tegelijk besef ik dat de spreekwoordelijke stormpjes op die ene
vierkante kilometer in Den Haag volledig in het niet vallen bij het
geweld van aardbevingen, zeebevingen, tsunami's en orkanen die onder
meer op Sumatra en de Samoa-eilanden talloze slachtoffers eisten.
Laten onze gedachten en gebeden uitgaan naar de mensen in deze zwaar
getroffen gebieden.
Onze politieke week begon goed: het kabinet stuurde zijn standpunt
over de Algemene wet gelijke behandeling naar de Kamer. Daar keken we
lang naar uit. De inzet van de ChristenUnie is altijd geweest dat de
balans tussen grondrechten, tussen de vrijheid van onderwijs en het
verbod op discriminatie bijvoorbeeld, moet blijven zoals ze is.
Instellingen, scholen bijvoorbeeld, moeten op basis van hun identiteit
een eigen personeelsbeleid kunnen voeren. Dat moet zorgvuldig
gebeuren. Met oog voor mensen. Zonder te discrimineren.
Het standpunt dat het kabinet deze week naar de Kamer stuurde, is
duidelijk. De balans tussen het recht op gelijke behandeling en de
vrijheid van onderwijs blijft. Complimenten aan minister Rouvoet die -
dat weten wij - daar keihard voor geknokt heeft.
Minder blij zijn we met de uitkomst van het SER-overleg over verhoging
van de AOW-gerechtigde leeftijd. Er waren goede redenen om in het
voorjaar de sociale partners de ruimte te geven met een advies te
komen over het kabinetsvoornemen de AOW-leeftijd te verhogen naar 67
jaar. Dat leverde een belangrijke afspraak over loonmatiging op, en
zou kunnen zorgen voor draagvlak voor het moeilijke AOW-besluit.
Helaas is het de polder niet gelukt om tot een gezamenlijk advies te
komen. Het is niet anders. We gaan nu ook niet zwartepieten. De bal
ligt weer bij het kabinet. Ik roep het kabinet op nog deze maand
duidelijkheid te bieden over de vormgeving van de verlenging van de
AOW. Doelgericht. Maar wel verantwoord. Op een christelijk-sociale
manier. De zorg voor de zwakke is ook - nee, juist - onze leidraad als
het gaat om de invoering van ingrijpende maatregelen als deze.
Minder blij was ik ook met het verloop van het debat over de toekomst
van onze missie in Uruzgan, deze week. Aanleiding voor dit spoeddebat
was loslippigheid van de minister van Buitenlandse Zaken over dit
onderwerp. Niet voor de eerste keer, overigens.
Als ChristenUnie hebben we steeds onze verantwoordelijkheid genomen
voor vredesmissies. Internationaal recht en gerechtigheid betrachten,
dat is voor de christelijke politiek een erezaak. Dáárom namen we ooit
verantwoordelijkheid in Cambodja. In Kosovo. In Irak. Dáárom nemen we
tot op vandaag onze verantwoordelijkheid in het voormalige Joegoslavië
en Tsjaad. Daarom participeren we op diverse plaatsen in de wereld in
de strijd tegen terrorisme (Enduring Freedom). En daarom zijn we ook
akkoord gegaan met een verlenging van de missie in Uruzgan, voor twee
jaar. Wetende dat dit erg veel zou vragen van zowel de militairen als
het materieel. Daarom was ook duidelijk dat we - om de woorden van het
kabinet te gebruiken - in augustus 2010 met de Taskforce Uruzgan
zullen stoppen, en dat in december 2010 de laatste Nederlandse
militair Uruzgan zal hebben verlaten. In NAVO-verband moeten anderen
dan onze taak overnemen. We kunnen trots zijn op de inzet van onze
vrouwen en mannen. We staan pal achter hen in het komende, laatste
jaar. Maar we dienen ook recht te doen aan de begrenzingen die aan
deze inzet vast zit.
Onze woordvoerder, Joel Voordewind, heeft in het debat van
woensdagavond duidelijk neergezet was onze beleving is van de
afspraken die gemaakt zijn bij de verlenging van de missie. Maar hij
heeft óók de eigen verantwoordelijkheid van het kabinet bij dit soort
kwesties benadrukt. Wij zijn en blijven een partij die staat voor
staatsrechtelijk zuivere verhoudingen: de regering regeert, de Kamer
controleert. De Kamer mag de ministers het regeren niet onmogelijk
maken. We wachten nu verder af waar het kabinet eventueel mee zal
komen. Ik ga er van uit dat de discussie daarover door ministers nu
verder in de Trêveszaal wordt gevoerd en niet in de media.
Even los van het gedoe van deze week, zal het u duidelijk zijn dat dit
geen makkelijke tijd is om het land te besturen. We maken de zwaarste
financiële en economische crisis mee sinds de jaren dertig van de
vorige eeuw. Dit zijn wel de momenten dat het erop aankomt.
Als fractie van de ChristenUnie steunen we het kabinet in de gekozen
aanpak van de crisis. Die is niet makkelijk of populair, maar getuigt
wel van wijsheid.
De eerste prioriteit was: de vrije val van banken en financiële
instellingen stuiten. Jammer dat het beeld blijft hangen dat dit
alleen voor die banken zelf van belang was. De gevolgen voor onze
economie en ook voor burgers individueel zouden namelijk niet te
overzien zijn geweest als onze banken omver waren gevallen. Geen
kredietverlening voor burgers en bedrijven, weg mogelijkheden van
onderling geldverkeer en ook weg spaargeld. Het zou enorme gevolgen
hebben gehad. Dat is gelukkig voorkomen.
De tweede verantwoordelijkheid van het kabinet was: investeren, om de
gevolgen van de crisis te verzachten en werkgelegenheid te behouden.
Dat heeft geresulteerd in een krachtig investeringspakket van circa 8
miljard euro. Waaronder ook een bijdrage van provincies en gemeenten.
De investeringen zetten zwaar in op onder meer duurzaamheid, onderwijs
en het voorkomen van jeugdwerkloosheid. Stuk voor stuk belangrijke
ChristenUnie-thema's. Dat geldt ook voor de `morele agenda' die het
kabinet heeft opgesteld. Een agenda die bedoeld is om te leren van de
oorzaken van de crisis en te komen tot gerichte ingrepen in een
bancair en financieel systeem dat onmiskenbaar aan een revisie toe is.
Terecht heeft het kabinet, ten derde, al de eerste aanzetten gedaan om
te komen tot herstel van de overheidsfinanciën. Want die zijn door de
crisis flink uit het lood geslagen. Het financieringstekort is
inmiddels al weer stukken groter dan we enkele maanden geleden konden
vermoeden.
Er is al een pakket zogeheten `houdbaarheidsmaatregelen' vastgesteld
ter waarde van 10 miljard euro. Daar behoort ook de afspraak over de
AOW bij en de verhoging van het eigen woningforfait voor woningen
boven de één miljoen euro. Ook is er al voor 1,8 miljard euro aan
bezuinigingen afgesproken. Maar daar beginnen we pas mee als de crisis
haar dieptepunt gehad heeft; we hopen in 2011.
U moet er dus op rekenen dat zodra de economie de weg omhoog te pakken
heeft, de overheid direct gaat beginnen de schade te herstellen. Dat
zal niet zonder pijn lukken, maar we hebben wel de tijd om het met
grote zorgvuldigheid voor te bereiden. Het gaat om heel grote
bedragen, maar het kabinet heeft z'n verantwoordelijkheid hiervoor wel
genomen.
Het is jammer deze boodschap in ieder geval tijdens de algemene
politieke beschouwingen niet duidelijk voor het voetlicht is gebracht.
Helaas werden deze beschouwingen vooral gekenmerkt door snoeiharde
persoonlijke aanvallen op de minister-president. Ik heb me,
waarschijnlijk met velen van u, bijzonder gestoord aan de
neerbuigende, minachtende wijze waarop onze premier af en toe werd
bejegend. Wat er ook van zijn voordracht te zeggen viel, als drager
van een hoog en zeker in deze dagen ook loodzwaar ambt verdient hij
wel respect. En tot ons als leden van de ChristenUnie voeg ik daaraan
toe: behalve respect, ook ons aanhoudend gebed.
De sfeer van de tweede dag van de beschouwingen werd misschien wel
mede bepaald doordat het debat begon met een speculatieve discussie
over de vraag of premier Balkenende wel van plan is de huidige
kabinetsperiode uit te dienen als minister-president. Hij deed deze
kwestie af als `flauwekul', en voegde eraan toe dat zijn `inhoudelijke
agenda reikt tot 2015'. Ik ga ervan uit dat hij met deze woorden
persoonlijk én als CDA-leider commitment uitsprak voor het programma
en de koers van de huidige coalitie. Dat commitment moet boven alle
twijfel verheven zijn. Want de jaren die dit kabinet nog te gaan
heeft, zullen een ongekende zware wissel trekken op de eensgezindheid,
vastberadenheid en overtuigingskracht van de huidige coalitie. De
financiële perspectieven van de overheid zijn zó ernstig dat we de
Nederlandse burger zullen moeten overtuigen van de noodzaak van harde,
impopulaire maatregelen. Bezuinigingen enerzijds, rechtvaardige
lastenverdeling anderzijds. Dat lukt alleen als de coalitie staat als
een huis, en geen van de partners loopt te lonken naar links of
rechts.
Sinds 17 september 2009, de motie van wantrouwen van Mark Rutte, weten
we beter dan ooit voor wat voor een beleid de VVD staat: rücksichtslos
bezuinigen, zonder enig oog voor de gevolgen. Diezelfde Mark Rutte was
trouwens die al aan het begin van deze kabinetsperiode zei dat `de
vijand in het torentje zat'. Eenzelfde stijl kennen we van de PVV. En
ook zij heeft tijdens algemene beschouwingen opnieuw luidruchtig kleur
bekend - voor zover je in het duistere cynisme van Geert Wilders nog
een kleur kunt onderscheiden.
Nu weten we dat het CDA richting verkiezingen altijd z'n kruit droog
houdt en graag `alle opties openlaat'. Vorige week werd die strategie
weer fraai gedemonstreerd door mijn - overigens zeer gewaardeerde -
collega Van Geel. Amper een week nadat hij in rake bewoordingen
geconstateerd had dat de VVD z'n historische rol als verantwoordelijke
bestuurderspartij had verkwanseld, vertelde hij in dagblad Trouw dat
hij bij de liberale fractie al weer `een boterbloempje in de herfst'
zag groeien. Wat een romantiek! Maar juist in deze ernstige tijden
mogen we van het CDA vragen dat het nu ondubbelzinnig `nee' zegt tegen
de flirts van zowel VVD als PVV. Dat leidt alleen maar af. Het CDA zal
beide schouders onder de inhoudelijke keuzes van deze coalitie moeten
zetten, ook in de richting van de verkiezingen van 2011.
Als premier Balkenende zo vrijmoedig vertelt dat zijn ambities en
agenda tot 2015 reiken, dan horen we daar graag bij dat die ambitie
niet slechts inhoudt dat hij tot 2015 premier wil blijven, maar ook
dat hij en zijn CDA zich voor de lange termijn sterk willen maken voor
het beleid dat déze coalitie voorstaat. Een beleid dat immers, gezien
ook de scope van de brede heroverwegingen die nu begonnen zijn, over
de grenzen van deze coalitieperiode heen reikt.
De opdracht waar deze coalitie voor staat, gaat om veel meer dan het
bereiken van zo veel mogelijk bezuinigingen. Als wij het in Nederland
met z'n allen met minder moeten doen - dan moet dat op een
verantwoorde manier. Christelijk-sociaal in goede tijden is geen
kunst. Christelijk-sociaal in mindere tijden - dán komt het er op aan.
Dat geldt ook voor duurzaamheid.
Onze kaders zijn in elk geval duidelijk. De heroverwegingen moeten
volgens de ChristenUnie bijdragen aan:
o rechtvaardige economische verhoudingen (sterkste schouders -
zwaarste lasten; rekening niet alleen bij jongere generatie
neerleggen)
o mogelijkheden voor iedereen om zelf inkomen te verwerven (mensen
niet afschrijven)
o zorg voor degene die dat - zowel in eigen land als daarbuiten - echt
niet zelf kunnen (overheid als schild voor de zwakken)
o absolute voorrang voor duurzame investeringen.
Niet alleen het CDA, de ChristenUnie en de PvdA zullen overigens
straks kleur moeten bekennen voor de periode na 2011. Dat geldt voor
alle partijen, coalitie of oppositie. Dus ook voor het D66 van
Alexander Pechtold, die tijdens de algemene beschouwingen na zijn
grappige act met allerlei rapporten nog zo stoer zei niet mee te
zullen doen aan de discussies over de heroverwegingen.
Maar, beste Alexander én Agnes én Mark én Femke, laat één ding ook
jullie nu duidelijk zijn: mooi weer spelen en het iedereen naar de zin
maken, dat is er echt niet meer bij. Wie in deze tijd zoete broodjes
verkoopt aan burgers, doet aan volksverlakkerij.
Het komt er nu op aan. We zitten midden in de grootste economische
crisis sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Het is ernst. Daarom
zitten we nu ook niet op onnodig gedoe te wachten. En het gaat nu niet
om onszelf en/of onze politieke partij. We dragen een grote
verantwoordelijkheid om Nederland op een verantwoorde manier door deze
crisis te helpen. Deze tijd vraagt om: geen getreuzel, mouwen
opstropen, hand aan de schop, aanpakken en leiderschap tonen. En
wegblijven van discussies die daaraan afbreuk doen.
Aanpakken: de uitvoering van het crisisakkoord. Juist nu is het nodig
dat dit zonder al te veel getreuzel gebeurt. Al moet zorgvuldigheid
daarbij wel in acht genomen worden.
Aanpakken: het vraagstuk van de vergrijzing. Zoals ik al eerder
aangaf, verwacht ik nog deze maand een kabinetsbesluit over de AOW. Er
is inmiddels genoeg informatie om tot een beslissing daarover te
komen. Dit onderwerp is een belangrijke testcase voor het kabinet en
de coalitie. Als we het hier niet over eens worden, zal dat met een
heroverweging van circa 30 miljard helemaal niet gaan lukken. Ik zeg
er direct bij: we kunnen het, én zullen het ook laten zien.
Aanpakken: de gemaakte coalitieafspraken over duurzaamheid.
Duurzaamheid is voor de ChristenUnie een belangrijk thema. We beseffen
iedere dag opnieuw dat we deze aarde in bruikleen van onze Schepper
hebben gekregen. Dat gebruik staat onder zware druk. Dat vraagt om
aanpassingen van gedrag en beleid. In dat opzicht is de komende
klimaattop in Kopenhagen van groot belang. Ik heb de
minister-president zover gekregen dat hij bereid is daarvoor zelf naar
Denemarken af te reizen. Deze top mag niet mislukken. Juist deze tijd
van crisis moet gebruikt worden voor het doorvoeren van duurzame
veranderingen. Niet een economie die gebaseerd is op roofbouw, maar
een economie waar verantwoordelijk vruchtgebruik centraal staat,
behoort ons uitgangspunt te zijn.
Aanpakken: de misstanden in de financiële sector. Ondermeer de
volledig uit het lood geslagen bonuscultuur. Jarenlang leken we
machteloos aan de kant te staan. Nu is het moment om daar wel beweging
in te krijgen. Gelukkig is er tijdens de G20 vorige week in Pittsburg
voortgang geboekt. Ook in ons land is het één en ander in beweging
gekomen. Nu niet treuzelen, maar doorpakken.
Als ChristenUnie hebben we onder meer voorgesteld een persoonlijke
aansprakelijkheid in te stellen voor topbestuurders van banken. Zij
mogen niet een financieel veilig heenkomen vinden wanneer anderen
schade ondervinden van hun wanbeleid. Ook hebben we ervoor gepleit dat
er grenzen gesteld worden aan het eigen aandelenbezit van
topbestuurders, zodat het najagen van oneigenlijke, persoonlijke
belangen wordt voorkomen.
Aanpakken: dat geldt ook van andere zaken die we in het
coalitieakkoord hebben afgesproken. Zoals een striktere handhaving van
de Winkeltijdenwet. In dat opzicht verbazen we ons zeer over minister
Van der Hoeven, die nota bene pogingen doet om met verkeerde
argumenten een coalitieafspraak over de koopzondagen naar de horizon
te schuiven. Waar is dat nu weer voor nodig? Ik moet denken aan het
lied How do you solve a problem like Maria uit de wereldberoemde
musical Sound of Music. Dat zou haar als oud-lerares Engels moeten
aanspreken.
When I'm with her (wanneer ik bij haar ben) /I'm confused (ben ik in
de war)
Out of focus (uit mijn concentratie)/ And bemused (en verbijsterd)
And I never know exactly where I am (en ik weet nooit precies waar ik
ben).
Nu zou ik Maria van der Hoeven niet willen vergelijken met Maria von
Trapp of Julie Andrews. Maar we zijn bij dit onderwerp met deze
CDA-minister wel even de weg kwijt. Cynthia Ortega heeft er terecht op
aangedrongen dat de minister alles doet om snelle invoering van de
verbeterde Winkeltijdenwet mogelijk te maken. Onze coalitiegenoten in
de Tweede Kamer hebben haar daarin gesteund. Het onderwerp is
inmiddels met spoed aangemeld voor de agenda van de plenaire
vergaderingen van de Tweede Kamer.
Aanpakken: dat geldt ook de afspraken die gemaakt zijn over het
drugsbeleid. Dat ziet er overigens goed uit. De overlast van
coffeeshops en drugswinkels wordt aangepakt. Drugstoerisme wordt
bestreden. Nu moeten ook de coffeeshops in nabijheid van scholen nog
verdwijnen.
Er zijn helaas nog enkele gemeenten die daar op z'n zachtst gezegd
geen haast mee maken, of die meldingen van handel nabij schoolpleinen
niet serieus nemen. Ik vraag onze lokale bestuurders daar ook alert op
te zijn. Want drugsgebruik is niet normaal en mag niet normaal zijn.
Op dit moment worden er een paar honderd tieners behandeld voor hun
verslaving aan softdrugs. Tieners! Want, zo krijgen ze veel te vaak te
horen: een joint of een pilletje dat hoort er `gewoon' bij. Niet dus.
Ouders, maar ook overheid, neem je verantwoordelijkheid.
Aanpakken. Dat geldt ook voor de zorg voor de allerarmsten van deze
wereld. Ik heb daar tijdens de algemene beschouwingen opnieuw aandacht
voor gevraagd en ook de Tweede Kamer tot een uitspraak daarover kunnen
verleiden. In korte tijd is het aantal allerarmsten met circa 90
miljoen mensen toegenomen. Nog eens 90 miljoen wereldburgers die
moeten rondkomen van 1,25 dollar per dag!
De crisis slaat het hardste toe bij landen die het al zo moeilijk
hebben. Daar mogen we de ogen niet voor sluiten.
Tijdens een crisis is de verleiding groot alleen met je eigen
problemen bezig te zijn. Uit de tegenbegrotingen van de VVD en D66
bleek bijvoorbeeld dat zij flink willen snoeien op de uitgaven voor
juist deze allerarmste landen. Nu even niet, lijkt dan het credo. Maar
wij zeggen: `nu juist wel'!
Natuurlijk moeten we kritisch kijken naar de wijze waarop dit geld
besteed wordt. Maar in deze tijd trekken wij, als partij die streeft
naar recht en gerechtigheid binnen en buiten onze landsgrenzen, de
handen niet af van de allerarmsten van deze wereld.
Aanpakken. Dat betekent ook: niet doorslaan in beleid. We zullen
allemaal gaan merken dat het minder wordt. Daar is geen ontkomen aan.
Bij de nu ingezette heroverweging is een belangrijk ijkpunt voor de
ChristenUnie: de zorg voor wat zwak en kwetsbaar is. Van de overheid
mag gevraagd worden een schild voor de zwakken te zijn. Daarom zijn we
blij met een begroting van Sociale Zaken waarin níet gekort wordt op
de Algemene Nabestaandenwet (ANW). Cynthia Ortega stond vorig jaar nog
alleen binnen de coalitie, toen zij zich verzette tegen een ingreep in
de uitkering voor weduwen, weduwnaars en wezen. Maar nu is toch
bereikt waarvoor zij zich heeft ingezet. Cynthia, bedankt.
Beste mensen, het is van belang dat we in deze tijd weten waar we op
af koersen. Perspectief. Dat is wat een land in crisis nodig heeft.
Perspectief dat de crisis bestreden kan worden. Perspectief dat het
beter kan als we de juiste maatregelen nemen.
Wat is de stip aan de horizon van de ChristenUnie? Ik heb daar
inmiddels al het nodig over gezegd. Laat ik het kortheidshalve samen
vatten: de ChristenUnie streeft naar een land met een sociale en
duurzame economie. Maar ook naar een stabiele en betrokken
samenleving. We nemen daarvoor onze verantwoordelijkheid.
Als ChristenUnie zijn wij namelijk geen mooiweerzeilers. Wij behoren
ook niet tot de stuurlui die vanaf de veilige wal commentaar geven.
Juist in deze moeilijke tijd staan we midden in de frontlinie en lopen
we niet weg voor moeilijke beslissingen. Zoals dat ook van ons
verwacht mag worden. Daarvoor is de ChristenUnie toch opgericht.
We nemen we onze verantwoordelijkheid. Landelijk, maar ook in veel
gemeenten en provincies in dit land. Fijn om te zien dat we straks bij
de gemeenteraadsverkiezingen in zoveel gemeenten gaan meedoen. Om te
beginnen al in november, in gemeenten als Venlo en nieuwe gemeenten
als Oldambt en Zuidplas, met daarin opgenomen mijn geboorteplaats
Nieuwerkerk aan den IJssel.
Mijn collega Pechtold sprak tijdens de beschouwingen een beetje
spottend over regeringspartijen die geloofden in een hiernamaals. Nu
is het natuurlijk zo dat partijen niet geloven. Maar al die christenen
die zich hebben verenigd in onze partij, in onze Unie van Christenen,
die mogen wel degelijk geloven. Geloven dat we ons werk doen in het
machtige perspectief van Christus' wederkomst. Dat is een perspectief
dat veel verder reikt dan een sociale en duurzame economie, en een
betrokken en stabiele samenleving. Hoe belangrijk het streven daarnaar
ook is. Het is een perspectief dat rust geeft en houvast.
Als leden van de ChristenUnie hebben we ons, weet hebbend van dat
machtige perspectief, verenigd om vanuit ons christelijk geloof
invloed uit te oefenen op het bestuur van ons land en in de
samenleving. `Gelovig luisterend naar het Woord van God en met een
open oog voor de werkelijkheid zoeken wij naar zijn wil. We laten ons
daarbij aansporen door Gods opdracht om Hem lief te hebben en ook onze
medemensen.'
Laat dat ons kompas zijn in deze moeilijke tijd. Degene in wiens
dienst we staan de eer geven die Hem toekomt. Want:
Hij is Heer en zijn eer / vult de aarde, vult de hemel
en zijn heerlijkheid wordt / wereldwijd geroemd.
Hij is Heer, geef Hem eer / heel de aarde, heel de hemel,
want wij leven / voor de glorie van uw naam.
Ik dank u wel.''
Arie Slob