2009
Longkanker IJmond niet aantoonbaar door
Corus veroorzaakt 1 oktober 2009
In bepaalde gebieden in de IJmond komt meer longkanker voor dan
gemiddeld in de regio. Dit lijkt voor een belangrijk deel te komen
door de rookgewoonten van de inwoners in het verleden. Een klein deel
is wellicht toe te schrijven aan de vroegere uitstoot van
kankerverwekkende stoffen door het staalbedrijf Corus. De extra
longkanker kan ook andere oorzaken uit het verleden hebben, zoals een
beroepsmatige blootstelling of andere bronnen van luchtverontreiniging
in de IJmond. Het is niet mogelijk stellige conclusies te trekken over
de oorzaak van het verhoogd optreden van longkanker in de IJmond.
Meer longkanker in de IJmond
Het blijkt dat in het gebied waar de invloed van Corus op de
luchtkwaliteit vroeger het grootst was, longkanker vaker voorkomt dan
in de gebieden waar de uitstoot van Corus niet of nauwelijks bijdroeg
aan de lokale luchtkwaliteit. Ook wanneer rekening wordt gehouden met
het vroegere rookgedrag, de belangrijkste veroorzaker van longkanker,
komt longkanker in deze gebieden nog steeds vaker voor. Het gaat om
circa 7 extra gevallen van longkanker op de omstreeks 39 nieuwe
gevallen die zich jaarlijks voordoen.
Mogelijke oorzaken
Het is niet mogelijk om deze extra gevallen van longkanker zonder meer
toe te schrijven aan de uitstoot van Corus. Een klein deel is mogelijk
toe te schrijven aan de vroegere uitstoot van kankerverwekkende
stoffen, waaronder met name fijn stof. Andere eventuele oorzaken zijn
bijvoorbeeld een beroepsmatige blootstelling of andere bronnen van
luchtverontreiniging in de IJmond. Het is wel zeker dat het na
blootstelling aan kankerverwekkende stoffen jaren duurt voordat
longkanker zich manifesteert. Daarom is het vaker optreden van
longkanker in ieder geval geen weerspiegeling van de huidige
milieukwaliteit of van het aantal mensen dat tegenwoordig rookt.
Recente luchtkwaliteit
De luchtkwaliteit in de IJmond is beter dan vroeger. Dat sluit
gezondheidseffecten niet helemaal uit, omdat ook onder de normen nog
gezondheidseffecten optreden. Van fijn stof (waarschijnlijk de stof
met de belangrijkste invloed) is bekend dat ook onder de nu geldende
grenswaarde nog gezondheidseffecten kunnen optreden. De niveaus van
fijn stof in de IJmond zijn niet veel anders dan de niveaus elders in
Nederland op vergelijkbare locaties. Lokale bronnen (drukke
verkeerswegen, industrie, scheepvaart) leiden over het algemeen tot
verhogingen van de niveaus van fijn stof. Verder van bronnen af daalt
dit weer tot het achtergrondniveau. De bijdrage van Corus aan de fijn
stof niveaus in de lucht kan leiden tot een lichte verhoging van
gezondheidsklachten. De berekende bijdrage van Corus aan de niveaus
van hele kleine fijn stof deeltjes (PM2,5) in recente jaren kan in de
toekomst tot circa één extra geval van longkanker leiden in de directe
leefomgeving.
Waarom dit onderzoek
Het tv-programma Zembla besteedde op 18 mei 2008 aandacht aan het
staalbedrijf Corus. In de uitzending kwam naar voren dat mensen die in
de buurt van Corus wonen een grotere kans hebben op longkanker en
andere ernstige aandoeningen dan mensen die elders in Nederland wonen.
Een eerder GGD-onderzoek wees ook al in die richting. Hierdoor
ontstond bij de omwonenden bezorgdheid over de mogelijke gevolgen van
de uitstoot (emissies) van Corus. Minister Cramer (VROM) vroeg het
RIVM daarop te onderzoeken hoe de emissies van Corus de plaatselijke
luchtkwaliteit beïnvloeden en wat voor effecten dit kan hebben op de
gezondheid.
Rapporten
naar samenvattend rapport Pdf-document (2952Kb)
De invloed van Corus op de luchtkwaliteit in de leefomgeving
(deelrapport 1) Pdf-document (18217Kb)
Historische emissies en depositie in de omgeving van Corus
(deelrapport 2) Pdf-document (2286Kb)
Geografisch patroon van kanker in de IJmond en omstreken (deelrapport
3) Pdf-document (5302Kb)
Gezondheidsrapport in de regio IJmond zoals geregistreerd door de
huisarts (deelrapport 4) Pdf-document (8385Kb)
Postbus 1, 3720 BA Bilthoven, T:030-2749111, F:030-2742971
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu