Universiteit Twente

allochtone verdachte

29-09 `Aardig zijn' effectief in verhoor allochtone verdachte

Rechercheur moet verhoortactiek aanpassen op culturele achtergrond van verdachte

INS: De effectiviteit van beïnvloedingsgedrag dat rechercheurs toepassen tijdens verhoren is afhankelijk van de culturele achtergrond van verdachten. Dat komt naar voren uit onderzoek van psychologe Karlijn Beune van de Universiteit Twente. Het blijkt dat argumenten gebaseerd op logica voornamelijk effectief zijn bij autochtone verdachten, terwijl aardig gedrag vooral een positief effect heeft op allochtone verdachten. Beune promoveert op 1
oktober aan de faculteit Gedragswetenschappen.

Tijdens een verdachtenverhoor maakt een rechercheur vaak gebruik van verschillende strategieën om informatie te verzamelen. Volgens de Standaard Verhoorstrategie die in Nederland wordt gebruikt zijn twee strategieën daarbij vooral van belang: `aardig zijn' en `rationeel overtuigen'. Uit onderzoek van Karlijn Beune van de Universiteit Twente blijkt echter dat deze twee beïnvloedingsgedragingen een verschillend effect hebben op autochtone en allochtone verdachten. Direct inhoudelijk gedrag (rationeel overtuigen) blijkt vooral effectief in verhoren met autochtone verdachten, terwijl indirect, relationeel gedrag (aardig zijn) beter aansluit bij allochtone verdachten. Dit blijkt uit een drietal studies, die Beune voor haar onderzoek heeft uitgevoerd. :

Chatten met verdachten

In de eerste studie werd scholieren gevraagd om een diefstal te plegen in een gecontroleerde setting. Daarna volgde een verhoor door een ervaren rechercheur dat werd opgenomen. Na afloop werd het gedrag van zowel de verdachte als de rechercheur geanalyseerd. :INS

INS: In de tweede studie werd deelnemers gevraagd om te chatten met een rechercheur. Door middel van een filmpje konden zij zich inleven in het plegen van een diefstal, gevolgd door een virtuele ondervraging. Zo kon worden vastgesteld welke combinaties van beïnvloedingsgedrag effectief zijn en of die afhankelijk zijn van de toegepaste volgorde van strategieën en de culturele achtergrond van verdachten. :

INS: De laatste studie bestond uit een analyse van videobeelden van echte verdachtenverhoren. Het directe effect van de verschillende beïnvloedingsstrategieën op de informatieverstrekking van verdachten werd daarmee onderzocht. :INS

INS: Naast `aardig zijn' en `rationeel overtuigen' onderzocht Beune tevens wat het effect is van meer stevig gedrag, zoals het geven van een waarschuwing. Eerst werd gekeken naar de combinatie van stevig gedrag met aardig gedrag en rationeel overtuigen (gebaseerd op good-cop/bad-cop strategie). Vervolgens onderzocht Beune of het effect van een stevige aanpak verschillend is wanneer het gericht is op de persoon of op zijn of haar sociale omgeving (familie, vrienden). Net als bij de eerdere resultaten blijkt dat stevig gedrag het meest effectief is wanneer het aansluit bij de culturele achtergrond van verdachten. :INS

INS: Dit onderzoek heeft aangetoond dat cultuurverschillen in verdachtenverhoren wel degelijk een rol spelen. Als rechercheurs hun gedrag aanpassen aan de culturele achtergrond van verdachten, vergroot dat de kans op het achterhalen van de waarheid. :INS

INS: