beantwoording vragen van het lid Koser Kaya over voorbereiding op een
mogelijke hongersnood in Ethiopië
Kamerbrief inzake beantwoording vragen van het lid Koser Kaya over
voorbereiding op een mogelijke hongersnood in Ethiopië
Kamerbrief | 29 september 2009
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door het lid Koser Kaya over voorbereiding op een mogelijke
hongersnood in Ethiopië. Deze vragen werden ingezonden op 8 september
2009 met kenmerk 2009Z15964.
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Bert Koenders
Antwoorden van de heer Koenders, Minister voor
Ontwikkelingssamenwerking op vragen van het lid Koser Kaya (D66) over
voorbereiding op een mogelijke hongersnood in Ethiopië.
Vraag 1
Wat is uw reactie op de situatie in Ethiopië, waar een hongersnood
dreigt te ontstaan? 1)
Antwoord
De humanitaire situatie in Ethiopië is verontrustend. In januari 2009
was nog sprake van 4,9 miljoen hulpbehoevenden. Sindsdien is de
humanitaire situatie verslechterd. De VN gaat nu uit van 6,2 tot 6,8
miljoen hulpbehoevenden in de periode juli tot december 2009. De
verslechtering is vooral toe te schrijven aan het uitblijven van het
regenseizoen. Ondervoeding, drinkwatertekort en voedselonzekerheid
zijn de grootste zorgen op dit moment. Vooral in de Somali regio (1,5
miljoen hulpbehoevenden) en Amhara regio (1 miljoen hulpbehoevenden)
is de situatie kritiek.
Vraag 2
Is het waar dat de aanvoertijd voor voedselhulp drie maanden in beslag
neemt? In hoeverre beseft u het belang om nu te beginnen met het
treffen van voorbereidingen voor voedselhulp?
Antwoord
De aanvoertijd van voedselhulp kan inderdaad tot drie maanden in
beslag nemen. Dit is voornamelijk te wijten aan logistieke problemen
bij de toevoer van voedsel naar een land zonder eigen havens.
Het treffen van tijdige voorbereidingen is cruciaal. Daarom is in 2008
en 2009 het logistieke systeem voor voedselhulp aan Ethiopië
verbeterd. Het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP) had hierin een
coördinerende rol, met bijdragen van diverse donoren. Nederland heeft
in 2008 EUR 1 miljoen aan WFP bijgedragen voor het verbeteren van het
logistieke systeem.
Een van de maatregelen is dat, naast aanvoer van voedsel via de haven
in Djibouti, nu ook transporten vanuit de havens van Berbera (Somalië)
en Port Soedan (Soedan) mogelijk zijn. Dit verkort de aanvoertijd van
voedselhulp. Ook is in 2008 het distributiesysteem voor de Somali
regio aangepast: door de opslag van voedsel te verdelen over
verschillende distributiecentra worden de voorraden dichter bij de
uiteindelijke uitdeelpunten opgeslagen.
Overigens koopt WFP ook op de lokale markt in. Dit draagt bij aan het
verkorten van de aanvoertijd en stimuleert gelijktijdig de lokale
economie in gebieden waar wel voldoende voedsel is.
Vraag 3 en 4
Welke maatregelen heeft u reeds ondernomen om te verhelpen dat
Ethiopië door haar voedselreserves heen raakt? Welke maatregelen bent
u voornemens te nemen om een hongersnood in Ethiopië te voorkomenen
zijn er nog maatregelen te verwachten in Europees verband?
Antwoord
Nederland heeft in 2009 EUR 10,5 miljoen aan humanitaire hulp voor
Ethiopië verleend via het VN noodhulpfonds in Ethiopië, het
Humanitarian Response Fund (HRF). Uit het HRF worden humanitaire
activiteiten gefinancierd, onder andere op het terrein van bijvoeding
en gezondheidszorg.
Naar aanleiding van de toegenomen noden in de Hoorn van Afrika en de
noodkreet van WFP dat meer fondsen nodig zijn om honger te bestrijden,
zal Nederland daarnaast een bijdrage verlenen van EUR 1 miljoen aan
WFP voor voedselhulp in Ethiopië.
De Europese Commissie (ECHO) heeft in 2009 reeds EUR 6 miljoen
bijgedragen voor humanitaire hulp in Ethiopië. In augustus is in
EU-verband besloten om daarnaast nog EUR 10 miljoen uit het
ECHO-budget bij te dragen aan voedselhulp voor Ethiopië via WFP.
Uit het wereldwijde VN-noodhulpfonds, het Central Emergency Response
Fund (CERF), is in 2009 tot nu toe USD 9,7 miljoen bijgedragen ten
behoeve van humanitaire hulp in Ethiopië, onder andere op het terrein
van voedselhulp en gezondheidszorg. Nederland is een van de grootste
donoren van het CERF.
Nederland draagt ook bij aan duurzame oplossingen om voedseltekorten
te voorkomen. Meer hierover in het antwoord op vraag 5.
Vraag 5
Gezien het feit dat de bevolking van Ethiopië de afgelopen 25 jaar is
verdubbeld, ondanks de constante dreiging van voedseltekorten in de
vele voedsel onzekere gebieden: Wat bent u voornemens te doen aan een
duurzame oplossing voor voedseltekorten in dergelijke gebieden?
Antwoord
Nederland ondersteunt Ethiopië op drie terreinen om een duurzame
oplossing voor voedseltekorten te bewerkstelligen.
Nederland draagt over de periode 2008 - 2011 EUR 40 miljoen bij aan
het 'Productive Safety Net Programme' (PSNP) van de Wereldbank. In dit
programma ontvangen circa 7,6 miljoen mensen die in een situatie van
chronische voedselonzekerheid leven, geld of voedsel in ruil voor
werk. Het bestrijden van erosie door middel van de aanleg van
terrassen en het planten van bomen maakt ook onderdeel uit van dit
programma.
Ten tweede wordt het `Agricultural Growth Programme' (AGP) van de
Wereldbank ontwikkeld. Dit nieuwe programma bevordert duurzame groei
van de landbouw en voedselveiligheid. Nederland is een van de
initiatiefnemers en heeft in 2009 EUR 1 miljoen bijgedragen. In een
later stadium zal Nederland nog een additionele bijdrage van EUR 0,5
miljoen verlenen.
Tot slot wordt het Nederlandse bedrijfsleven gestimuleerd in het
aangaan van Publiek-Private Partnerschappen met Ethiopische bedrijven
op het terrein van tuinbouw, oliezaden en verbetering van de
zaaizaadvoorziening, mede met het doel de Ethiopische bedrijvigheid in
de agro-industrie te bevorderen. Een van de effecten van dit programma
is dat een groot aantal banen voor Ethiopiërs op het platteland is
gecreëerd, wat bijdraagt aan economische zelfstandigheid en
voedselzekerheid. Nederland heeft in de periode 2008 en 2009 in totaal
EUR 1 miljoen bijgedragen aan dit programma.
Vraag 6
Waarom heeft u in 2009 bijna 40% minder bijgedragen aan het World Food
Program ten opzichte van 2008, terwijl de situatie dit jaar veel
slechter is? 2) 3) En hoe verhoudt zich dat tot uw belofte om in 2009
snelle, flexibele en voorspelbare financiering voor humanitaire hulp
te realiseren?
Antwoord
In 2008 heeft WFP vanwege de wereldwijde voedselprijzencrisis een
oproep gedaan aan donoren om extra bij te dragen. Met deze oproep
heeft WFP in 2008 in totaal USD 5 miljard aan bijdragen ontvangen.In
2006 en 2007 was dit USD 2,7 miljard. Voor 2009 liggen de
verwachtingen rond USD 3,5 tot 4 miljard. De totale bijdrage van alle
donoren in 2009 is minder in verhouding tot de uitzonderlijk hoge
bijdrage in 2008 maar is toegenomen in verhouding tot 2007 en 2006.
Nederland heeft in 2008 de reguliere, ongeoormerkte bijdrage aan WFP
ten opzichte van 2007 verhoogd met EUR 13 miljoen tot een totaal van
EUR 40 miljoen. Ook in 2009 blijft de bijdrage EUR 40 miljoen. De
reguliere bijdrage aan WFP is dus niet verminderd, maar gelijk
gebleven.
Nederland heeft daarnaast in 2008 EUR 45,7 miljoen bijgedragen aan WFP
voor humanitaire hulp in specifieke landensituaties. Dit bedrag was
relatief hoog omdat vanwege de voedselprijzencrisis een extra bijdrage
werd verleend van EUR 10 miljoen. WFP kon zelf aangeven over welke
landen het deze additionele bijdrage wilde verdelen. De bijdrage aan
WFP in 2008 was ook relatief hoog vanwege de zeer slechte humanitaire
situatie in Zimbabwe en vanwege natuurrampen in Birma (cycloon Nargis)
en in Haïti. In 2009 is tot nu toe EUR 12,7 miljoen bijgedragen aan
WFP voor humanitaire hulp in diverse landen (naast de eerder genoemde
reguliere bijdrage en exclusief de additionele bijdrage van EUR 1
miljoen voor WFP in Ethiopië die binnenkort zal worden verleend).
Om snelle, flexibele en voorspelbare financiering van humanitaire hulp
te bevorderen heeft Nederland in de periode 2006 tot en met 2009
jaarlijks EUR 40 miljoen bijgedragen aan het eerder genoemde VN
Noodhulpfonds, het CERF. WFP heeft in deze periode ruim USD 451
miljoen uit het CERF ontvangen en is daarmee de grootste ontvangende
VN organisatie voor wat betreft bijdragen uit het CERF.
1) The Independent on Su nday, 30 augustus 2009: " Spectre of famine
haunts Ethiopia as rains fail "
2) Contributions to the World Food Program 2008
http://www.wfp.org/node/7359
Contributions to the World Food Program 2 009
http://www.wfp.org/node/9243
3) Vaststelling van de begrotingsstaten van het ministerie van
Buitenlandse Zaken voor het jaar 2009, blz. 71
http://www.minbuza.nl/dsresource?objectid=buzabeheer:26547&type=org
Ministerie van Buitenlandse Zaken