1 1
> Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2597 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2500 EX Den Haag
2513 AA DEN HAAG T 070 351 61 71
F 070 351 78 95
Contactpersoon
-
T -
Ons kenmerk
VenW/DGMo-2009/8586
Uw kenmerk
Datum 29 september 2009 2009Z14979, 2009Z14980
Onderwerp kamervragen Bijlage(n)
-
Geachte voorzitter,
Hiermee beantwoord ik de vragen die het lid Roemer heeft gesteld over een back-
up-voorziening voor de treindienstleiding en die het lid Cramer heeft gesteld over
het stilleggen van de dienstregeling rond Utrecht en de communicatie aan de
reizigers. Onderstaand beantwoord ik eerst de vragen die het lid Roemer heeft
gesteld.
1. Wat is uw mening over de spoorchaos die op 18 augustus 2009 in de regio
Utrecht optrad ten gevolge van een storing in de telefooncentrale?1
1. Ik betreur de gebeurtenissen rondom Utrecht op 18 augustus 2009 omdat
deze vervelend waren voor een groot aantal treinreizigers. Vanzelfsprekend
heb ik laten uitzoeken wat er destijds gebeurd is. Daarbij is gebleken dat er
sprake was van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, waardoor
het treinverkeer tijdelijk is stilgelegd.
Aan de zuidzijde van station Utrecht was een wisselstoring. Hierdoor moest de
loop van de treinen anders plaatsvinden dan volgens de gebruikelijke
dienstregeling. Bovendien moest hierdoor een aantal treinen worden geloodst.
Dat houdt in dat de treindienstleider en de machinist met elkaar
communiceren via het GSM-rail-systeem en de Inttel-telefooncentrale.
Toen er naast deze wisselstoring bovendien een storing optrad in de
verbinding tussen het GSM-rail-systeem en de Inttel-telefooncentrale konden
de treinen niet meer worden geloodst. Door deze ongelukkige combinatie van
storingen in de avondspits ontstond een zodanige congestie en gebrek aan
overzicht dat het treinverkeer tijdelijk moest worden stilgelegd. Weliswaar
zijn er op de verkeersleidingspost vier mobiele GSM-rail-telefoons die deze
verbroken verbinding kunnen overbruggen, maar men was niet in staat om
hiermee, in de ontstane complexe situatie, de dienstregeling op een
overzichtelijke wijze te hervatten.
1 http://www.nu.nl/algemeen/2063643/treinverkeer-rond-utrecht-ligt-plat.html
a
Pagina 1 van 5
De verbinding tussen het GSM-rail-systeem en de Inttel-telefooncentrale is nu Datum
nog enkelvoudig uitgevoerd zonder back-up, maar ProRail implementeert
momenteel op landelijke schaal extra verbindingen als back-up. ProRail Ons kenmerk
verwacht dat de landelijke implementatie hiervan eind 2009 zal zijn afgerond. VenW/DGMo-2009/8586
Een dergelijke samenloop van omstandigheden hoeft dan niet meer te leiden
tot het stilleggen van het treinverkeer.
2. Hoe kon een dergelijke storing optreden en wat is er gedaan om de overlast
hiervan zoveel mogelijk te beperken?
2. Zie het antwoord op vraag 1.
Om de overlast zo veel mogelijk te beperken is er zo snel mogelijk een
pendeldienst opgestart.
3. Kunt u aangeven in hoeverre een dubbel nationaal computercentrum met
uitwijkvoorzieningen deze overlast had kunnen beperken?2
3. Naar verwachting had een dubbel nationaal computercentrum deze overlast
niet kunnen beperken. Een dubbel nationaal computercentrum kan als back-
up functioneren voor bijvoorbeeld een verkeersleidingspost die langdurig
uitvalt, bijvoorbeeld door brand. Dat was op 18 augustus 2009 in Utrecht niet
aan de orde.
4. Kunt u aangeven wanneer het dubbel nationaal computercentrum in werking
zal gaan treden? Zo ja, waarom duurt dit nog zo lang?
4. ProRail heeft mij aangegeven dat de ICT-systemen die de treindienst
rechtstreeks ondersteunen in 2010/2011 "disaster tolerant" zullen zijn.
Decentrale ICT-systemen op de verkeersleidingsposten kunnen dan bij een
calamiteit gebruikmaken van een centrale uitwijkvoorziening. ProRail heeft
aangegeven dat dit een betere en efficiëntere wijze is om de in het kader van
het dubbel nationaal computercentrum toegezegde functionaliteit en
prestaties te realiseren. ProRail heeft mij verzekerd dat de huidige planning
de snelst mogelijke is.
5. Welke maatregelen gaat u nemen om er voor te zorgen dat dit dubbel
nationaal computercentrum zo snel mogelijk in gebruik genomen kan worden?
5. Zie het antwoord op vraag 4. Ik volg de planning van ProRail nauwgezet.
Vragen van het lid Cramer.
1. Kent u het bericht "En weer gaf de NS geen informatie"?3
1. Ja.
2. Is het waar dat het treinverkeer dinsdag 18 augustus 2009 rond Utrecht is
stilgelegd omdat er geen communicatie mogelijk was tussen treindienstleiding
en het personeel in de treinen en op de perrons?
2 Kamerstuk 29984, nr. 80
3 Nederlands Dagblad, 20 augustus 2009
Pagina 2 van 5
Datum
2. Zie het antwoord op vraag 1 van het lid Roemer.
Ons kenmerk
3. Is het waar dat rond 2001, na eerdere grote verstoringen, is geconcludeerd VenW/DGMo-2009/8586
dat grootschalige stillegging van de dienstregeling niet nodig is op het
moment dat TeleRail niet werkt omdat dit systeem niet veiligheidskritisch is?
3. Ja.
4. Is het waar dat, nu TeleRail is vervangen door GSM-rail, dat een hogere
beschikbaarheid heeft, ProRail besloten heeft dit systeem weer als
veiligheidskritisch systeem te beschouwen en dat dit de reden is dat de
dienstregeling is stilgelegd?
4. Het GSM-rail-systeem zoals dat rondom Utrecht functioneert wordt door
ProRail niet als een veiligheidskritisch systeem beschouwd. Dit was ook niet
de reden dat de dienstregeling is stilgelegd. De storing trad niet op in het
GSM-rail-systeem, maar in de verbinding tussen het GSM-rail-systeem en de
Inttel-telefooncentrale.
5. Kunt u uiteenzetten waarom GSM-rail veiligheidskritisch is en waarom deze
conclusie anders is dan die in 2001? Is het niet zo dat ondanks de uitval van
de telefooncentrale treinen gewoon veilig hadden kunnen blijven rijden,
desnoods met een beperkte dienstregeling, omdat de seinen, de automatische
treinbeïnvloeding (ATB) en de omroepinstallatie wel beschikbaar waren?
5. Zie de antwoorden op de vragen 2, 3 en 4 en het antwoord op vraag 1 van
het lid Roemer.
6. Is het waar dat bij uitval van de telefooncentrale ter plaatse er geen
backupsysteem is voor GSM-rail? Heeft ProRail dit risico voor de
procesvoering (uitgaande van de keuze van ProRail voor stilleggen van het
treinverkeer bij uitval van GSM-rail) van tevoren onderkend, geanalyseerd en
mitigerende maatregelen genomen? Zo nee, waarom niet?
6. Zie het antwoord op vraag 1 van het lid Roemer.
7. Overweegt u in lijn met de door ProRail genomen maatregel ook de A2, A12,
A27 en A28 integraal stil te leggen als de matrixsignalering rond Utrecht
uitvalt? Zo nee, kunt u toelichten wat de rationaliteit is van de genomen
maatregel van ProRail, waardoor het treinverkeer rond Utrecht compleet stil
kwam te liggen?
Pagina 3 van 5
Datum
7. Neen. De matrixsignalering draagt bij aan een snellere doorstroming van het
wegverkeer. Als deze uitvalt leidt dat niet tot onacceptabele risico's en is het Ons kenmerk
dan ook niet nodig om het verkeer op de betreffende autosnelwegen stil te VenW/DGMo-2009/8586
leggen.
In het antwoord op vraag 1 van het lid Roemer is aangegeven waarom het
treinverkeer tijdelijk is stilgelegd.
8. Is het Operational Control Center Rail, dat zou worden opgericht om de
oplossing van verstoringen vanuit één punt te coördineren, al gerealiseerd?
Zo nee, waarom niet?
8. Het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) is nog niet opgericht. Wel
hebben ProRail en NS hiervoor voorbereidingen getroffen, zoals de aanvraag
van een bouwvergunning, en proeven uitgevoerd om te komen tot een
organisatorisch samenwerkingsmodel. Ook zijn vertegenwoordigers van de
regionale reizigersvervoerders en van goederenvervoerders uitgenodigd om
hierin samen te werken. De Europese Commissie en de Nederlandse
Mededingingsautoriteit hebben bovendien vragen gesteld die nog moeten
worden beantwoord. Deze gaan over de wijze waarop tussen ProRail en de
vervoerders zal worden samengewerkt, over de non-discriminatoire toewijzing
van spoorwegcapaciteit en over de vertrouwelijkheid van commercieel
gevoelige informatie van vervoerders. ProRail verwacht dat de oprichting van
het OCCR in 2010 zal plaatsvinden.
9. Deelt u de mening dat het kettingeffect dat ontstaat door een dergelijke
verstoring mede het gevolg is van de hoge benutting van het spoorwegnet
waardoor de kans op een deadlock groot is en het weer opstarten van de
dienstregeling in dat geval zeer moeilijk is? Hoe duidt u dit in relatie tot het
Herstelplan spoor en uw pleidooi voor robuustheid van de infrastructuur?
9. Bij de totstandkoming van de dienstregeling wordt er rekening mee gehouden
dat verstoringen kunnen plaatsvinden en dat deze weer hervat moet worden
na zo'n verstoring. De storing in Utrecht op 18 augustus 2009 was een
ongelukkige samenloop van omstandigheden, waardoor het treinverkeer
tijdelijk is stilgelegd.
De projecten van het Herstelplan spoor (2e fase) die in dit kader worden
uitgevoerd moeten inderdaad zorgen voor een robuustere infrastructuur en
een hogere benutting daarvan.
10. Waarom worden er door de omroepinstallatie op de perrons nog steeds geen
standaard omrijadviezen gegeven bij het uitvallen van knooppunten? Waarom
is bijvoorbeeld in Woerden niet omgeroepen dat er omgereden kon worden
via Duivendrecht-Weesp richting het noorden en oosten van het land?
Pagina 4 van 5
Datum
10. ProRail geeft aan dat er bij een dergelijke gebeurtenis op station Utrecht geen
sprake is van standaard omrijadviezen maar van maatwerk. Zo is het volgens Ons kenmerk
ProRail ook niet vanzelfsprekend dat reizigers van Woerden naar het noorden VenW/DGMo-2009/8586
en oosten van het land in deze situatie het beste via Duivendrecht-Weesp
hadden kunnen reizen. Daarom zijn er geen standaard omrijadviezen
gegeven.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
Pagina 5 van 5
Ministerie van Verkeer en Waterstaat