VU medisch centrum
Keuze uit vier workshops
Wijs met grijs in de praktijk
23 september 2009
Deelnemers aan het symposium Wijs met grijs kunnen uit vier workshops
kiezen. Aan bod komen de thema's: multiple problemen bij ouderen,
spiritualiteit in de zorg, omgaan met een delirium, en het behouden
van plezier in je werk. Deelnemers kunnen zowel 's morgens als 's
middags één workshop volgen.
Illustratie: Gerrie Hondius Workshop Omgaan met multiple problemen: je
bent oud en je slikt wat
Greetje Asma en Astrid Verburg , geriatrieverpleegkundigen Centrum
voor Ouderengeneeskunde Amsterdam (COGA) VUmc
Wat kun je als zorgverlener doen aan multiple problemen bij ouderen?
En hoe kun je als verpleegkundige de zorg coördineren?
De combinatie van meerdere aandoeningen en veelvoudig medicijngebruik
kan leiden tot een onontwarbare knoop van elkaar tegensprekende
behandelwijzen en adviezen. Met alle gevolgen van dien voor de
patiënt, zo blijkt uit de DVD die geriater Oscar de Vries maakte van
een oudere patiënte. Astrid Verburg: "De DVD vormt het vertrekpunt van
deze interactieve workshop en wordt kort toegelicht door geriater
Cynthia Kramer. Bij polyfarmacie ligt ontregeling al gauw op de loer.
Daarom is het afnemen van een goede anamnese en het bespreken van het
medicijngebruik zo enorm belangrijk."
"Het COGA is een multidisciplinair dagcentrum dat zich richt op
onderzoek en dagbehandeling van ouderen met meerdere aandoeningen",
vult Greetje Asma aan. "Complexe situaties zijn voor ons een echte
uitdaging. We laten zien hoe je met behulp van de geriatrische assen
systematisch de functionele, fysieke, psychische en sociale
omstandigheden van een patiënt in kaart kunt brengen en stapje voor
stapje de knoop kunt ontwarren. Ook de verpleegkundige rol als
zorgcoördinator komt aan bod. Hoe regel je bijvoorbeeld de nazorg en
hoe onderhoud je contact met de eerste en tweede lijn?"
Tips
" Toon respect voor de patiënt en begeleiders
" Wees eerlijk en oprecht. Ook al breng je slecht nieuws, patiënten
waarderen een open gesprek
" Bel patiënt na en vraag naar de ervaringen
Workshop Meer dan medicijnen is: spiritualiteit in de zorg
René van Leeuwen , lector Zorg en Spiritualiteit, Gereformeerde
Hogeschool Zwolle
Wat kun je doen als patiënten worstelen met levensvragen? Hoe kun je
inspelen op de spirituele behoeften van patiënten?
Spiritualiteit raakt aan levensbeschouwing, religie en zingeving. René
van Leeuwen plaatst spiritualiteit in een breder perspectief en kijkt
vooral naar levensvragen die mensen hebben in relatie tot hun
gezondheid en welzijn. "Spiritualiteit heeft een directe invloed op de
gezondheid, vooral bij ouderen. Als zorgverlener kun je de
gezondheidssituatie van een patiënt verbeteren door de tijd te nemen
en goed te luisteren. De ouderdom roept vragen op. Ouderen zien mensen
in hun omgeving wegvallen, vragen zich misschien af hoeveel tijd ze
nog hebben en of ze voorbereid zijn op het einde. Op basis van
onderzoek naar de concrete spirituele behoeften van ouderen zijn
modellen ontworpen die handvatten geven voor je eigen werksituatie. In
interactie met de zaal bespreken we voorbeelden uit de praktijk."
Tips
" Benader de patiënt als persoon en houd rekening met zijn
geschiedenis, levensovertuiging en ervaringen
" Kom je er alleen niet uit? Doe het samen! Bespreek met collega's hoe
je bijvoorbeeld de stervensbegeleiding aanpakt van die angstige
patiënt
" Durf aandacht en tijd te geven. Ook als er eigenlijk geen tijd is
Workshop Samen voor kwaliteit: een zorgprogramma voor delirium
Corry Knijnenburg , verpleegkundig expert ouderengeneeskunde,
Diaconessenhuis Leiden.
Delirante patiënten vragen speciale zorg. Hoe behoud je de controle
over je eigen werk?
Een delier is een complicatie, waarbij de stappen risico, preventie,
diagnose, behandeling, begeleiding en nazorg elkaar opvolgen - om
vervolgens weer van voor af aan te beginnen. Een delier is niet aan
één medisch specialisme gebonden en komt voor in het hele ziekenhuis.
"De complexiteit van de zorg en het onvoorspelbare gedrag van
delirante patiënten geven verpleegkundigen soms het gevoel dat ze de
controle over hun werk verliezen", vertelt Corry Knijnenburg. "De
maatschappelijke en beleidsmatige aandacht voor ouderenzorg neemt toe,
maar je kunt als verpleegkundige en als team ook zelf actief
anticiperen op risico's, de prevalentie beïnvloeden en de controle
over je eigen werk opeisen. In het Diaconessenhuis hebben we inmiddels
vijf jaar ervaring met een zorgprogramma voor delirium. In deze
workshop ga ik in op de methodiek en leer je hoe dit zorgprogramma op
je eigen werkplek kunt implementeren."
Tips
" Eis de controle over je eigen werk en ga uit van je eigen kracht
" Betrek de familie bij de zorg. Denk bijvoorbeeld aan rooming-in
" Een patiënt is ook een mens; niemand is een klier voor zijn plezier
Workshop Werken aan bevlogenheid in de zorg voor ouderen
Ad Bergsma , freelance onderzoeker, journalist en trainer, Faculteit
der Sociale Wetenschappen, Erasmus Universiteit, Rotterdam
Hoe vergroot je als zorgverlener in de ouderenzorg het plezier in je
werk?
Ouderenzorg draait niet alleen om beleid, protocollen en medisch
technisch handelen, maar ook om plezier in je werk en de omgang met
patiënten. Dat wordt bij het verbeteren van de zorg vaak vergeten,
vindt Ad Bergsma. "In een gebruikelijk verbeterproces worden problemen
geanalyseerd en planmatig aan de hand van prestatie-indicatoren
aangepakt. Het accent ligt op wat verkeerd gaat en wat niet
functioneert. Daardoor wordt de nadruk op de problemen en het
negatieve imago van de ouderenzorg in stand gehouden. Richt je de
aandacht op wat goed gaat, dan wordt dát groter en sterker. In deze
workshop huilen we dus niet mee met de wolven in het bos, maar staan
we door middel van appreciative inquiry (waarderend onderzoek) stil
bij de positieve kanten van de zorg. Ook 'Spirit at Work' komt aan
bod, een programma dat de Canadese onderzoekers Val Kinjerski en Berna
Skrypnek hebben ontwikkeld om de arbeidssatisfactie te vergroten. Als
je regelmatig stilstaat bij wat goed gaat zul je merken dat je met
meer plezier (samen)werkt en meer waardering oogst."
Tip
" Bedenk aan het eind van je werkweek wat leuk was en goed ging. Waar
werd je blij van en waarom? Noteer per week drie hoogtepunten en
bedenk hoe je die momenten kunt vasthouden en uitbouwen
Ursula Wopereis
Programma
9.30 - 10.00 Registratie en ontvangst in foyer Amstelzaal
10.00 - 10.05 Welkom en opening door dagvoorzitter Rita Arts
10.05 - 10.35 Rudi Westendorp: De zorg voor ouderen kan beter
10.35 - 10.45 Vragen uit de zaal
10.45 - 11.00 Verspreiden naar workshoplocaties
11.00 - 12.00 Workshops deel 1
* Workshop 1
Omgaan met multiple problemen: je bent oud en slikt wat..., door
Greetje Asma, Astrid Verburg en Oscar de Vries
Ouderen gebruiken vaak meerdere medicijnen tegelijkertijd en
hebben veelal meerdere chronische ziekten. Dit kan leiden tot een
wirwar van elkaar tegensprekende adviezen en een reeks
verschillende behandelwijzen. Als coördinatie ontbreekt, kan dit
leiden tot niet optimale zorg.
* Workshop 2: Meer dan medicijnen: spiritualiteit in de zorg, door
René van Leeuwen
Welke rol kun je als verpleegkundige vervullen als ouderen
worstelen met levensvragen. Concrete aanwijzingen en oefenen met
concrete situaties.
* Workshop 3: Samen voor kwaliteit: een zorgprogramma voor
Delirium, door Corrie Knijnenburg
Deze workshop gaat over het risico op een delier, de preventie
ervan, de diagnose, de behandeling en begeleiding en de nazorg.
Zowel de rol van de verpleegkundige als die van de familie worden
besproken.
* Workshop 4: Werken aan bevlogenheid in de zorg voor ouderen, door
Ad Bergsma
Hoe kun je er op afdelingsniveau voor zorgen dat verpleegkundigen
meer plezier krijgen in het werk. Val Kinjerski en Berna Skrypnek,
Canadese onderzoeksters van de universiteit van Alberta, hebben
een programma ontwikkeld waarin geriatrieverpleegkundigen gevraagd
wordt na te denken over wat ze prettig vinden aan hun werk en om
daar uitgebreid bij stil te staan. Dit leidt tot betere
samenwerking, meer arbeidssatisfactie en een betere moraal.
Bergsma sluit hierbij aan.
12.00 - 12.15 Lopen naar lunch
12.15 - 13.15 Lunch
13.15 - 13.45 Marieke Schuurmans: Beeldvorming over ouderen
13.45 - 14.00 Vragen uit de zaal
14.00 - 14.15 Verspreiden naar de workshoplocaties
14.15 - 15.15 Workshops deel 2
onderwerpen zie Workshops deel 1
15.15 - 15.45 Terug naar Amstelzaal met thee
15.45 - 16.15 Luc de Witte: Technologie en de verpleegkundige
16.15 - 16.45 Discussie
16.45 - 17.15 Uitreiking certificaten en borrel in foyer Amstelzaal
bron: Verpleegkundekatern