VU medisch centrum
Wetenschappers buigen zich over de rol van voeding
14 augustus 2009
Kun je met gezonde voeding de kans verkleinen dat je kanker krijgt?
Helpen bepaalde groenten een patiënt bij zijn strijd tegen
kankercellen? Die twee vragen staan in september centraal tijdens een
driedaags evenement van VUmc CCA `Voeding en kanker: de rol van
voeding in de preventie en behandeling van kanker'. Een
wetenschappelijk congres, een relatiedag en een publieksdag moeten
duidelijkheid scheppen.
Kanker en voeding Foto: Shutterstock "Dat er een verband is tussen
voeding en kanker is al heel lang bekend", stelt Jaap Seidell,
hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit en
dagvoorzitter tijdens de wetenschapsdag. "Zo blijken in Japan bepaalde
vormen van kanker nauwelijks voor te komen. Wanneer Japanners echter
naar de Verenigde Staten verhuizen en de eetgewoonten uit dat land
overnemen, zie je dat de kans op kanker net zo groot wordt als bij
Amerikanen. Dat wil trouwens niet zeggen dat ik mensen adviseer om
alleen Japans te eten, want maagkanker komt daar bijvoorbeeld juist
weer vaker voor."
Bescherming
Kanker blijkt in eenderde keer van de gevallen toe te schrijven aan
ongezonde voeding, stelt Seidell. "Maar ook gebrek aan
lichaamsbeweging, overgewicht, alcoholgebruik en natuurlijk roken zijn
belangrijke risicofactoren." Inmiddels is vast komen te staan dat het
vooral groenten en fruit zijn die de gezondheid bevorderen. Zo lijken
uien en knoflook bescherming te bieden tegen respectievelijk maag- en
darmkanker en hebben andere groentesoorten weer een positieve invloed
op het voorkomen van kanker in de mond, keel, strottenhoofd en
slokdarm. Het wetenschapspanel van het rapport 'Food, nutrition,
physical activity and the prevention of cancer' adviseert dan ook om
dagelijks tenminste 600 gram groenten en fruit te eten. Tot nog toe is
het advies van de Stichting Voedingscentrum Nederland slechts 200 gram
per dag.
"Maar het is vaak niet duidelijk welke stoffen in een bepaalde groente
nu precies de gezondheid bevorderen. Er zitten immers tienduizenden
voedingstoffen in groenten. Diermodellen geven maar beperkt inzicht in
de effecten, zeker als het om afweer tegen kanker gaat." Wat de
precieze rol is van bijvoorbeeld lycopeen in tomaat, bètacaroteen in
wortels of organo-Se verbindingen in broccoli kan alleen via
experimenteel onderzoek bij mensen worden achterhaald. "Wat inmiddels
wel duidelijk is, is dat je het eten van groenten niet kunt vervangen
door een pil. Een stof die in groente gezond lijkt te zijn, blijkt
geïsoleerd in pilvorm de kans op kanker soms zelfs te verhogen."
Weinig concreet
In Wageningen buigen wetenschappers zich ondertussen ook over de
gezondheidsbevorderende effecten van groenten en fruit. 'Functional
foods', voedsel dat een positief effect heeft op de gezondheid, en
'nutraceuticals', voedsel met een genezende werking, hebben in hun
ogen de toekomst. Maar ook zij kunnen nog weinig concrete
aanbevelingen doen. De Wageningse onderzoekers voeren cohortstudies
uit om er achter te komen welke voedingsmiddelen effectief zijn tegen
kankercellen. Ze hebben aanwijzingen dat bepaalde groenten werkzame
stoffen bevatten. Maar welke macro- of micronutriënten daarbij een rol
spelen is nog onduidelijk, net zoals het mechanisme achter de
beschermende dan wel genezende werking.
Jaap Seidell kiest persoonlijk voor een gevarieerd menu, met weinig
vlees en zonder alcohol. "En natuurlijk voor veel beweging. Het
mediterrane dieet lijkt vooralsnog de beste keuze als het om
kankerpreventie gaat. Nee, niet de Zuid-Franse menukaart, maar die van
landen als Kreta bijvoorbeeld."
Kader:
Groenten centraal
Het symposium 'voeding en kanker' vindt plaats op 25 september en
wordt op een ongebruikelijke locatie gehouden. Voor deze gelegenheid
stelt Vezet in Warmenhuizen namelijk haar restaurant ter beschikking.
Dit bedrijf produceert panklare groenten en versgesneden fruitsalades,
onder andere voor Albert Heijn. Samen met Bejo Zaden, een gerenommeerd
producent van groenterassen, en Blankendaal Trade, een handel- en
exportbedrijf van groenten en fruit, hebben zij het symposium
financieel mogelijk gemaakt. Op 26 september organiseert VUmc CCA een
fondsenwerfdag voor relaties en de dag erna vindt er een publieksdag
plaats. Voor beide laatste evenementen is als locatie voor het Van
Blanckendaell Park in Tuitjenhorn gekozen.
Monique Krinkels
bron: Tracer