Kamervragen en antwoorden Miljoenennota 2010

Ingezonden persbericht

Kamervragen en antwoorden Miljoenennota 2010

Vraag 1
Kan het effect op de overheidsfinanciën aangegeven worden als de uitgaven 0,5% en 1,5% minder groeien dan de huidige situatie?

Vraag 6
Kan het effect op de overheidsfinanciën aangegeven worden als de uitgaven 0,5% en 1,5% minder groeien dan de huidige situatie?

Antwoord 1 en 6
Tabel 4.8 van de Miljoenennota 2010 (blz. 82) laat de ontwikkeling van de kaderrelevante uitgaven van 2009 op 2010 zien. Hieruit blijkt dat de uitgaven met ruim 3 procent stijgen. Stel dat de uitgaven met oe procent of 1oe procent minder mogen stijgen dan is dit ongeveer 1 miljard of 3 miljard minder uitgaven in 2010. Uitgaan van lagere overheidsuitgaven in de raming klinkt eenvoudig, maar zal in de praktijk neerkomen op forse ombuigingen op bestaande arrangementen. Zo zit een groot deel van de uitgavengroei in de zorg, de AOW of bijvoorbeeld bij het Infrastructuurfonds. Indien deze `automatische' groei niet wordt meegenomen in de raming, betekent dat ieder jaar de bestaande arrangementen fors moeten worden aangepast om de groei er uit te halen. Dit betekent ombuigingen bij bijvoorbeeld de zorg, de AOW of dat geplande infraprojecten moeten worden geschrapt of uitgesteld.

1

Vraag 2
Hoe groot is het tekort t.o.v. de collectieve uitgaven?

Antwoord 2
Het EMU-tekort bedraagt 36,5 miljard euro in 2010. Dit is de resultante van de totale uitgaven van de collectieve sector minus de totale inkomsten van de collectieve sector. De totale uitgaven van de collectieve sector zijn volgend jaar 301,5 miljard euro. Zie tabel 1.1 in bijlage 1 in de Miljoenennota 2010.

2

Vraag 3
Hoe groot is het tekort t.o.v. de uitgaven uit de Rijksbegroting in enge zin?

Antwoord 3
Het EMU-tekort bedraagt 36,5 miljard in 2010. De netto uitgaven voor het kader RBG-eng zijn volgend jaar 112 miljard. Zie Miljoenennota 2010 tabel 2.3 in bijlage 2.

3

Vraag 4
Wat is het effect van een hogere pensioenpremie van ABP en PGGM van 2%, 4% en 6% op de verschillende departementale begrotingen?

Antwoord 4
Het totale effect van hogere ABP pensioenpremies op de verschillende departementale begrotingen is mede afhankelijk van de ontwikkeling van de pensioenpremies in de marktsector. Departementen krijgen jaarlijks een vergoeding die gebaseerd is op de ontwikkeling van de pensioenpremies in de marktsector. Deze vergoeding wordt als loonbijstelling uitgedeeld aan de departementen met de loongevoelige uitgaven van henzelf plus van hun begrotingsgefinancierde instellingen (bv. onderwijsinstellingen, politiekorpsen, jeugdzorginstellingen) als berekeningsgrondslag.

Indien de pensioenpremies in de marktsector eveneens met 2 procent, 4 procent respectievelijk 6 procent stijgen, dan weegt de vergoeding op tegenover de extra pensioenlasten. Tegenover de extra uitgaven staat dan dus de hogere vergoeding via de loonbijstelling. Eenzelfde systematiek geldt in het zorgveld waar deze vergoeding voor de zorginstellingen Overheidsbijdrage in de Arbeidsontwikkeling wordt genoemd en ook op de gemiddelde markt ontwikkeling is gebaseerd.

Wanneer de pensioenpremies in de marktsector stijgen met 2 procent, 4 procent danwel 6 procent leidt dit wel tot een partieel negatief EMU-saldo effect van 0,6 miljard, 1,2 miljard respectievelijk
1,9 miljard. Hierbij wordt geabstraheerd van de economische effecten die een premiestijging van een dergelijke omvang tot gevolg hebben.

Indien de pensioenpremies in de markt niet stijgen, dan stijgt ook de loonbijstelling niet. De hogere pensioenlasten moeten dan binnen de begrotingen worden opgevangen van de departementen (voor hun eigen apparaat) en van de instellingen die de loonbijstelling ontvangen (voor hun beleidsuitgaven). Zij zullen hun exploitatie weer dekkend moeten maken, door efficiënter te werken.

In onderstaande tabel staan de zeer indicatieve ABP en PfZW werkgevers pensioenlasten uitgesplitst. Hierbij zij nogmaals benadrukt dat het van de hoogte van de loonbijstelling afhangt in hoeverre er daardoor effecten zijn voor het EMU-saldo danwel dat de hogere pensioenlasten binnen de begrotingen moet worden opgevangen.

Zeer indicatieve pensioenlasten van een hogere ABP en PfZW pensioenpremie van
2%, 4% en 6%, exclusief vergoeding via referentiesystematiek, in miljoenen euro 2% 4% 6%

2A Staten-Generaal 1 2 2
2B HCvS 1 1 2

3 AZ 0 1 1

4 Koninkrijksrelaties 0 1 1
6 Justitie 22 45 67
7 BZK 34 68 102

8 OCW 183 366 548

9 Financiën 17 35 52
10 Defensie 21 42 63
11 VROM 2 4 6

12 VenW (incl. IF) 8 16 24
13 EZ 4 7 11

14 LNV 3 7 10

15 SZW 2 4 5

16 VWS 30 60 90

17 J&G 1 1 2

18 WWI 1 1 2

Premiegefinancierde zorg 290 580 871

Totaal 620 1240 1861

Vraag 5

Kan het effect op de overheidsfinanciën en uitgaven aangegeven worden met verschillende
niveaus van werkloosheid in 2015 van 8% en 5%?

Antwoord 5

De totale werkloosheidsuitgaven (WW en bijstand) bedragen bij een werkloosheid van 8 procent
van de beroepsbevolking ongeveer 10 miljard in huidige prijzen. Bij een niveau van 5 procent zijn
de totale werkloosheidsuitgaven ruim 7 miljard. Voor 2010 wordt een werkloosheidspercentage van
8 procent verwacht.

Vraag 6

Kan het effect op de overheidsfinanciën aangegeven worden als de uitgaven 0,5% en 1,5% minder
groeien dan de huidige situatie?

Antwoord 6

Zie het antwoord bij vraag 1.

Vraag 7

Waarop baseert de regering de conclusie in haar reactie op het advies van de Raad van State dat
"zowel toezichthouders als minister over voldoende informatie beschikten om daadkrachtig en in
goed overleg noodzakelijke maatregelen te nemen om een ineenstorting van de financiële sector te
voorkomen"?

Antwoord 7

De conclusie dat zowel de toezichthouders als de minister van Financiën over voldoende informatie
beschikten om daadkrachtig en in goed overleg noodzakelijke maatregelen te nemen is gebaseerd
op het feit dat een ineenstorting van de financiële sector is voorkomen en alle genomen
maatregelen (van kapitaalsteun tot garantiefaciliteit) tot stand zijn gekomen in nauw overleg met
de toezichthouders.

De constatering dat voldoende informatie beschikbaar was over specifieke problemen staat los van
de constatering dat de omvang en hevigheid van de crisis tot nieuwe vraagstukken heeft geleid ten
aanzien van versterking van het internationaal toezicht en het raamwerk van crisismanagement.

Vraag 8

In de Miljoenennota 2010 wordt gemeld dat ook het stimuleringspakket buiten de kaders is
geplaatst. Bieden de kaders zoals ze nu worden gebruikt nog houvast? En zijn de kaders bindend
voor de daadwerkelijke maximale uitgaven?

Antwoord 8

In het Aanvullend Beleidsakkoord is afgesproken dat de uitvoeringstegenvallers (m.u.v.
werkloosheidsuitgaven en ruilvoet) en mee- en tegenvallers binnen de uitgavenkaders dienen te
worden opgelost (punt 37 van het Aanvullend Beleidsakkoord). Op deze manier houden de
uitgavenkaders dus hun sturende en disciplinerende werking. Om de soliditeit van de
overheidsfinanciën te waarborgen, is de reguliere systematiek zo veel mogelijk intact gehouden.
De kaders zijn daarmee bindend voor alle uitgaven op de Rijksbegroting in enge zin, de sociale
zekerheidsuitgaven en de zorguitgaven, uitgezonderd de mutatie in de ruilvoet en
werkloosheidsuitgaven ten opzichte van de Miljoenennota 2009. Daarnaast kunnen bij het
stimuleringspakket geen overschrijdingen plaatsvinden, omdat een vast bedrag beschikbaar is
gesteld. Wanneer meer geld wordt uitgegeven gaat dat ten laste van ruimte onder het kader.

Vraag 9

Kan de Kamer nog in 2009 en niet pas bij de jaarverslagen 2009- het toegezegde overzicht
ontvangen van de tussenstappen om de 74 beleidsdoelen uit het beleidsprogramma te realiseren?

Antwoord 9

De tussenstappen om de 74 kabinetsdoelstellingen te realiseren zijn vlak na verantwoordingsdag
2008 gepubliceerd op de site www.regering.nl/verantwoordingsdag. Hier is een document te vinden
waar per doelstelling staat aangegeven wat de tussenstappen zijn voor de afgelopen en de
komende jaren. Om de controleerbaarheid van de realisatie van het kabinetsprogramma te
vergroten zal over deze tussenstappen in de jaarverslagen worden gerapporteerd.

Vraag 10

Kan de Kamer bij de Verantwoording 2009 per doelstelling niet alleen informatie over de prestaties
maar ook over de bereikte maatschappelijke effecten ontvangen?

Antwoord 10

Voor zover er bij een doelstelling beschikking is over bereikte maatschappelijke effecten zal de
Kamer deze informatie bij de Verantwoording 2009 ontvangen. Niet alle doelstellingen zijn
geformuleerd in termen van maatschappelijke effecten. Bovendien kan de termijn waarop dit
maatschappelijk effect zichtbaar wordt variëren.

Vraag 11/56

De adviesaanvraag spreekt over de vereisten van het Stabiliteits- en Groeipact en budgettaire
doelstellingen voor 2015. Is bedoeld de studiegroep mee te geven dat de budgettaire doelstellingen
voor 2015 geënt dienen te zijn op de maximaal 3% EMU-tekort en maximaal 60% staatsschuld?

Vraag 12/57

Is voorzien dat het advies zich binnen de bandbreedte van het wettelijk kader moet bevinden van
het nog in te dienen wetsvoorstel, dat de regering verplicht het financieringstekort met tenminste
0,5 procent per jaar omlaag te brengen?

Vraag 13

Is de Studiegroep verzocht de huidige begrotingssystematiek te evalueren? Zo ja, in hoeverre zal
een evaluatie ook een vergelijking omvatten met de begrotingssystematiek (en innovaties in de
afgelopen periode) in andere Europese landen?

Vraag 14

Is de Studiegroep verzocht uit te zoeken hoe om te gaan met de uitgavenkaders?

Antwoord vragen 11 (56), 12 (57), 13 en 14

De Studiegroep Begrotingsruimte wordt gevraagd om een advies uit te brengen voor zowel de
begrotingsdoelstelling als de begrotingssystematiek ten behoeve van de volgende kabinetsperiode.

In de adviesaanvraag wordt de Studiegroep gevraagd om een advies te geven over de budgettaire
doelstellingen voor 2015 en het tempo waarin deze doelstelling kan worden bereikt. Daarbij wordt
de Studiegroep gevraagd om in zijn advies rekening te houden met de vereisten van het
Stabiliteits- en Groeipact. Op dit moment is nog geen informatie beschikbaar over de precieze
eisen en aanbevelingen die uit hoofde van het Stabiliteits- en Groeipact aan Nederland zullen
worden gesteld. In december 2009 zal Nederland van de Ecofin Raad deze aanbevelingen krijgen in
het kader van de buitensporigtekortprocedure inclusief een deadline om weer onder de 3 procent-
grens te komen.

Ook de vereisten voortvloeiende uit de (nog in te dienen) Wet Tekortreductie Rijk en
Medeoverheden kunnen van invloed zijn op de budgettaire doelstellingen in de volgende
kabinetsperiode én op het tempo waarin deze doelstelling kan worden bereikt. Deze maken dus
onderdeel uit van de adviesaanvraag.

Ten aanzien van de begrotingssystematiek wordt de Studiegroep expliciet gevraagd om de huidige
systematiek te evalueren. Daarbij zal ook worden gekeken naar alternatieve
begrotingssystematieken en waar nuttig ook naar buitenlandse ervaringen. De vaste
uitgavenkaders zijn een belangrijk onderdeel van de huidige begrotingssystematiek en zullen dan
ook worden meegenomen in het advies.

Vraag 12

Antwoord 12

Zie het antwoord bij vraag 11.

Vraag 13

Antwoord 13

Zie het antwoord bij vraag 11.

Vraag 14

Is de Studiegroep verzocht uit te zoeken hoe om te gaan met de uitgavenkaders?

Antwoord 14

Zie het antwoord bij vraag 11.

Vraag 15

Volgens de Raad van State bevat de Miljoenennota de verwachting dat het beëindigen van de
financiële transacties die de overheid is aangegaan om banken te steunen een afname van de
staatsschuld van circa 8% tot gevolg zal hebben. Hoe groot zijn de kosten t.z.t. in procenten bbp?

Antwoord 15

In 2008 heeft de overheid voor ruim 82 miljard aan interventies in de financiële sector gepleegd.
Medio 2009 heeft Fortis/ABN een deel van het overbruggingskrediet (circa 35 miljard)
terugbetaald. Op dit moment heeft de overheid nog circa 47 miljard (ofwel 8 procent bbp) aan
staatsschuld gerelateerd aan de interventies in de financiële sector. Wat te zijner tijd de opbrengst
bij verkoop zal zijn, is op dit moment moeilijk in te schatten.

Vraag 16

Is de regering het eens met de Raad van State dat een reductie van de staatsschuld op termijn
met 8% door beëindiging van de financiële transacties in het kader van de kredietcrisis allerminst
zeker is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wordt daar in de Miljoenennota dan toch vanuit
gegaan?

Antwoord 16

Het kabinet is het met de Raad van State eens dat de omvang van de reductie van de staatsschuld
door beëindiging van de financiële transacties niet te voorspellen is, omdat onbekend is hoe de
waarde van de financiële deelnemingen zich zal ontwikkelen.

Vraag 17

Waarom wordt in de Miljoenennota niet ingegaan op het gebrek aan consensus over de
economische groei en de uiteenlopende prognoses van verschillende instanties, zoals blijkt uit de
tabel op p. 51 van de MEV?

Antwoord 17

Ramingen van de economische groei verschillen tussen instituten omdat de ramingen op
verschillende momenten worden gemaakt en er in de tussentijd nieuwe informatie beschikbaar
komt. Maar ook verschillen de ramingen omdat er sprake is van onzekerheid over de toekomstige
economische ontwikkeling. Het kabinet baseert zich altijd, en dus ook bij de Miljoenennota 2010,
op de ramingen van het CPB. In de Miljoenennota wordt uitgebreid stilgestaan bij de grote
onzekerheid van de CPB-ramingen zeker in deze tijden van crisis. Overigens is er nog steeds
sprake van aanzienlijke consensus tussen de verschillende instituten, hoewel die consensus
inderdaad minder groot is dan in het voorjaar van 2008.

Vraag 18

Welke prognose uit de tabel op p. 51 van de MEV acht de regering, los van het feit dat zij
standaard de prognose van het CPB volgt, het meest waarschijnlijk? Op welke wijze speelt zij
hierop in?

Antwoord 18

Het kabinet acht de prognose van het CPB het meest waarschijnlijk, vanwege het feit dat dit de
meest recente prognose is en dus ook de meest recente informatie bevat, en omdat de ramingen
van CPB in hogere mate dan de ramingen van internationale instituten geënt zijn op de specifiek
Nederlandse situatie, waaronder de precieze beleidsvoornemens van het kabinet voor 2009 en
2010.

Vraag 19

Hoeveel wordt er de komende jaren uitgegeven aan subsidies (inclusief fiscale subsidies)? Graag
een overzicht van de uitgaven per regeling per jaar.

Antwoord 19

In 2003 heeft de minister van Financiën in een debat over het rapport `Zicht op Subsidies' met de
Kamer afgesproken dat eens in de vier jaar (voorafgaand aan het jaar van een kabinetsformatie)
een overzicht van subsidies zal worden opgesteld. In 2006 is het Instrumentoverzicht Rijk (IOR) en
een managementsamenvatting aan de Tweede Kamer gezonden (Kamerstukken II 2005/06, 30
300 IXB, nr. 27). Per begroting geeft het IOR op regelingniveau inzicht in de uitgaven, het doel, de
doelgroep en de looptijd van een regeling. Een nieuw subsidieoverzicht wordt in 2010 aan de
Tweede Kamer gezonden. Voor de belastinguitgaven in de vorm van fiscale subsidies wordt
verwezen naar bijlage 5 van de Miljoenennota. Voor belastingontvangsten wordt verwezen naar
bijlage 5 van de Miljoenennota 2010.

Vraag 20

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle
ombuigingen en intensiveringen voor 2010 verstrekken?

Vraag 39

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle mee- en
tegenvallers voor 2010 verstrekken?

Antwoord 20 en 39

In internetbijlage 1 (Horizontale toelichting) is per begroting het verloop van de uitgaven en niet-
belastingontvangsten tussen 2009 en 2014 te vinden. Alle intensiveringen en ombuigingen zijn in
de standen verwerkt, ook als zij reeds voor Miljoenennota 2009 zijn besloten. Het verloop van de
standen wordt (op artikelniveau) toegelicht.

In internetbijlage 2 (Verticale toelichting) is per begroting een cijfermatig overzicht van alle
ombuigingen, intensiveringen, mee- en tegenvallers te vinden ten opzichte van de stand
Miljoenennota 2009. Dit wordt gevolgd door een toelichting op deze mutaties.

In de cijfermatig overzichten vallen mutaties met een beperkte omvang (onder een bepaalde
ondergrens) in de post diversen. De hoogte van de ondergrens is afhankelijk van de omvang van
de betreffende begroting. Een volledig overzicht van alle mutaties is te vinden in de
departementale begrotingen.

Vraag 21

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle
lastenverzwaringen en lastenverlichtingen 2010 voor bedrijven verstrekken?

Vraag 22

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle
lastenverzwaringen en lastenverlichtingen 2010 voor burgers verstrekken?

Antwoord 21 en 22

De totale lastenontwikkeling voor 2010 en over de kabinetsperiode ontwikkelt zich conform
hetgeen het kabinet voornemens was ten tijde van de Miljoenennota 2009. De maatregelen uit het
Aanvullend Beleidsakkoord lopen niet mee in deze opstelling omdat deze bovenop het kader zijn
geplaatst.

Ten opzichte van de afspraken die zijn vastgelegd in de Miljoenennota 2009 voor het jaar 2010
worden de lasten voor bedrijven niet verzwaard. De afspraken uit de Miljoenennota 2009
impliceren dat ten opzichte van 2009 de lasten voor bedrijven in 2010 met 0,1 miljard worden
verzwaard, zoals aangegeven in de tabel 4.17 op blz. 96 van de Miljoenennota 2010. Onderliggend
is sprake van een lastenverzwaring als gevolg van de stijging van de zorgpremies en de
sectorfondspremies (in totaal 1 miljard). Hiertegenover staan een aantal gerichte fiscale
maatregelen die leiden tot een lastenverlichting, zoals introductie van de innovatiebox, het
verlengen van de maatregel willekeurige afschrijving, het tijdelijk uitbreiden van de carry back en
tijdelijk investeren in de afdrachtvermindering scholing en WBSO.

De lastenverzwaring voor burgers van 1,1 miljard in 2010 ten opzichte van 2009 wordt veroorzaakt
door een aantal factoren. Allereerst stijgen de zorgpremies in 2010 met 0,2 miljard. Daarnaast
wordt de algemene heffingskorting bevroren conform afspraak uit het coalitieakkoord, hetgeen de
lasten voor burgers verzwaart met 0,5 miljard. Het restant van de lastenverzwaring (0,4 miljard) is
een saldopost van enkele maatregelen zoals verlaging van de tarieven eerste schijf en tweede
schijf en verlaging van de arbeidskorting).

Vraag 22

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle
lastenverzwaringen en lastenverlichtingen 2010 voor burgers verstrekken?

Antwoord 22

Zie het antwoord bij vraag 21.

Vraag 23

Hoeveel is de Nederlandse bijdrage aan de Wereldbank en IMF voor 2010?

Antwoord 23

IMF

Voor een uitgebreid overzicht van Nederlandse bijdragen aan het IMF wordt verwezen naar de brief
die op 23 september naar u verzonden is als reactie op het verzoek in het Algemeen Overleg van
10 september om een overzicht te verschaffen van de IMF-bijdragen en de directe dan wel
indirecte kosten. Hierin wordt voor de belangrijkste IMF-bijdragen aangegeven hoe hoog deze zijn,
hoe deze op de begroting zijn verwerkt en wat de kosten zijn. Een aantal bijdragen afkomstig van
de begroting van ontwikkelingssamenwerking worden niet genoemd in deze brief. Dit zijn bijdragen
aan de Africa Regional Technical Assistance Centers (AFRITACs) en een aantal Trust Funds.
Bijdragen aan deze fondsen wordt geschat op ongeveer 3 miljoen voor 2010.

Wereldbank

De bijdragen aan de Wereldbank vallen onder de begroting van ontwikkelingssamenwerking. Er
staat voor 2010 99,6 miljoen gepland aan kasuitgaven voor bijdragen aan de International
Development Association (IDA). Voor bijdragen aan Trust Funds van de Wereldbank (incl. de
International Finance Corporation, IFC) staat er voor 2010 ongeveer 333 miljoen gepland aan
kasuitgaven (incl. Global Funds zoals het Global Fund to Fight Aids, Tuberculosis and Malaria
(GFATM), het Education for All Fast Track Initiative (FTI) en de Global Environmental Facility). Er is
op dit moment geen afzonderlijk overzicht van de totale committeringen van de posten en de
directies voor 2010, naar verwachting zal het totaalbedrag hiervoor op circa 150 miljoen uitkomen.

Vraag 24

Maakt de Nederlandse bijdrage aan de Wereldbank en IMF deel uit van het budget voor
ontwikkelingshulp of komt dit nog bovenop op dit budget?

Antwoord 24

IMF

Wat betreft het IMF is voor 2010 ongeveer 3 miljoen voor AFRITACs en Trust Funds afkomstig uit
de begroting van ontwikkelingssamenwerking. De overige bijdragen voor 2010 aan het IMF zijn
leningen die worden verstrekt door DNB. De staatsgaranties op deze leningen vallen niet onder het
budget voor ontwikkelingshulp. Er zijn aan deze garanties alleen kosten verbonden indien het IMF
trekt op de lening.

Wereldbank

Alle bijdragen aan de Wereldbank maken deel uit van het budget voor ontwikkelingssamenwerking.

Vraag 25

Banken met staatssteun figureren sinds enkele maanden in de top van rentelijstjes voor
spaarrekeningen. Verstoren partijen als ABN Amro-dochter Money You en Aegon de spaarmarkt, of
gaat het om tijdelijke lokrentes?

Antwoord 25

Er wordt zorgvuldig naar de ontwikkelingen op de Nederlandse spaarmarkt gekeken. In lijn met de
ontwikkelingen in omringende landen zijn de spaarrentes in Nederland de afgelopen tijd, zij het
enigszins vertraagd, gedaald.

De regering heeft geen aanwijzingen dat er sprake is van oneerlijke concurrentie op de
Nederlandse spaarmarkt. Het is uiteindelijk aan de verantwoordelijke mededingingsautoriteiten, de
Nederlandse Mededingingsautoriteit en de Europese Commissie, om hier een oordeel over te
vellen. Indien ondernemingen of consumenten vermoeden dat sprake is van schending van de
mededingingsregels, kunnen zij zich daarvoor wenden tot de Nederlandse Mededingingsautoriteit of
de Europese Commissie.

Vraag 26

De Miljoenennota gaat ervan uit dat zelfs het `Finse model' terugkeert onvoldoende zal zijn om de
overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Als de groei herneemt op het oude peil lopen bij
ongewijzigd beleid de overheidsinkomsten daarmee parallel op, en moet het weinig moeite kosten
om de uitgaven ook weer parallel daarna te laten lopen, waarom blijkt dit niet uit de Miljoenennota
en wat is de oorzaak hiervan?

Antwoord 26

In de crisisjaren zijn de inkomsten fors gedaald terwijl de overheidsuitgaven op peil zijn gebleven
waardoor er vooral daardoor een fors gat is geslagen in de overheidsfinanciën. Als de economie
straks weer gedurende langere tijd met een normale twee procent groeit, zullen ook de inkomsten
parallel meegroeien. De overheidsuitgaven zijn relatief ongevoelig voor economische groei. Bij
ongewijzigd beleid groeien de uitgaven met circa 2 procent per jaar. Dat komt voornamelijk door
de autonome (beleidsarme) groei bij de zorg en de aow als gevolg van de vergrijzing
respectievelijk de rente-uitgaven als gevolg van de oplopende tekorten.

Met andere woorden: bij een normale groei van 2 procent per jaar gedurende langere tijd dus
uitgaand van het Finse model - zullen zowel de inkomsten als de uitgaven grosso modo even hard
groeien als het bbp en verbetert het saldo dus niet. Dat laat figuur 3.13 uit de Miljoenennota ook
zien: bij een groei van 2 procent in periode 2012-2015 komt het saldo bij ongewijzigd beleid uit
tussen de -4 procent en -6 procent van het bbp.

Vraag 27

Welke maatregelen neemt het kabinet om de woningmarkt om de kredietverlening vlot te trekken
en kan worden aangeven hoe effectief deze maatregelen zijn?

Antwoord 27

Het kabinet heeft de volgende maatregelen genomen:

· Structurele ophoging Waarborgfonds Sociale Woonvoorziening (WSW) borgingsgrens naar
240.000 euro.

· Tijdelijke ophoging WSW borgingsgrens naar 350.000 voor projecten die dreigen stil te vallen.

· Tijdelijke ophoging van de NHG-grens naar 350.000.

· Verbetering van de woonlastenfaciliteit van de NHG.

Daarnaast heeft het kabinet een groot aantal maatregelen genomen waar partijen op de
woningmarkt van profiteren. Deze maatregelen bieden financiële ruimte en zijn in die zin
ondersteunend aan de financiële armslag van partijen. Het gaat onder meer om:

· 277,5 miljoen Energie Investeringsaftrek (EIA)

· 35 miljoen Energiebesparingsfonds

· Verlaagd BTW-tarief op isolatiewerkzaamheden aan bestaande woningen (25 miljoen)

· 50 miljoen subsidie voor dubbel glas. In de periode 2009/2010. Dit bedrag is inclusief
uitvoeringskosten.

· Verbreding van de groenregeling voor de zonnepanelen/waterpompen

· Stimuleren van betere benutting van de mogelijkheden van de Leegstandwet voor tijdelijk
verhuur.

· 12 miljoen voor maatwerkadviezen voor particuliere woningeigenaren. Dit bedrag is inclusief
uitvoeringskosten.

Ten slotte wordt nog een aantal maatregelen voorgesteld in het Belastingplan 2010 en het Fiscale
vereenvoudingswetsvoorstel:

· Verruiming van het verlaagde btw-tarief voor het schilderen en stukadoren van woningen.

· Het verrichten van schoonmaakwerkzaamheden binnen woningen wordt onder het verlaagde
btw-tarief gebracht.

· Uitbreiden renteaftrek over meegefinancierde kosten ter verkrijging van een hypotheek

· Tijdelijk herleven dubbele hypotheekrenteaftrek na tijdelijke verhuur.

Deze maatregelen adresseren de actuele problemen op de woningmarkt, maar kunnen die niet
geheel wegnemen. De exacte omvang van de effecten is niet te bepalen.

Voor wat betreft de tijdelijke NHG-verhoging heeft het CPB onderzocht in hoeverre de verhoging
van de NHG-grens tot meer woningverkopen zou leiden. Het CPB geeft aan dat de NHG tot op
zekere hoogte de risico's voor banken verkleint. Het lagere risico leidt tot een lagere rente voor de
consument. Hierdoor wordt de prijs van een lening goedkoper. Ook geeft de NHG voor de burger
de zekerheid dat indien buiten zijn schuld om hij de hypotheeklasten niet kan dragen hij in
aanmerking komt voor de woonlastenfaciliteit en het risico voor een restschuld wordt verkleind. Dit

alles zou de nieuwbouw als mede de doorstroming kunnen bevorderen. Het CPB geeft echter aan
dat het aantal transacties in de huidige situatie nauwelijks in te schatten zijn.

Vraag 28

Hoeveel aardgasbaten worden gebruikt ter aflossing van de Staatschuld en hoeveel wordt gebruikt
voor het FES-fonds?

Antwoord 28

In het Coalitieakkoord is afgesproken dat het FES een vaste voeding krijgt die niet meer fluctueert
als gevolg van mutaties in de gasbaten. Daarom is er in de FES-begroting 2010 bepaald dat
vooruitlopend op een wijziging van de Wet Fonds Economische Structuurversterking in het
begrotingsjaar 2010 de voeding van het FES gelijk is aan de uitgaven voor het jaar 2010. Dit is
voor 2010 gelijk aan 3,1 miljard. De totale geraamde ontvangsten uit aardgasbaten (niet-
belastingontvangsten en vennootschapsbelasting) voor het jaar 2010 bedragen 9,8 miljard. Circa
6,7 miljard van de aardgasbaten komt daarmee rechtstreeks ten gunste van het EMU-saldo. Tabel
2.12 in bijlage 2 van de Miljoenennota 2010 geeft een overzicht van de aardgasbaten voor de
periode 2008-2011.

Vraag 29

Kan de regering een overzicht verstrekken van de overtollige liquide middelen (spaartegoeden) van
de waterschappen, provincies, gemeentes, ZBO's, onderwijs- en zorginstellingen?

Antwoord 29

Het totaal aan liquide middelen (waarbij overigens dient te worden aangetekend dat deze niet
zonder meer als overtollig kunnen worden aangemerkt) van gemeenten en provincies maakt geen
deel uit van de vaste rapportage aan het CBS. Deze informatie is daardoor niet aanwezig bij het
Rijk. Wel is naar aanleiding van de onrust op de financiële markten in het najaar van 2008 een
inventarisatie gemaakt van de uitzettingen van gemeenten, provincies en waterschappen. Deze
informatie is door de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op 27 oktober
2008 aan u gestuurd. Uit deze informatie blijkt dat het totaal aan uitzettingen van gemeenten
3.325,8 miljoen bedroeg, van provincies 4.463,7 miljoen en van waterschappen 784,9 miljoen.

ZBO's, onderwijs- en zorginstellingen.

Er zijn geen overzichten beschikbaar van de "overtollige liquide middelen" van deze instellingen.
Het CBS verzamelt ook niet op reguliere basis financiële statistieken van ZBO's en van onderwijs-
en zorginstellingen waaruit een overzicht "overtollige liquide middelen" blijkt. Binnenkort zal de
werkgroep Don wel rapporteren over de vermogens bij onderwijsinstellingen.

Vraag 30

Hoe staat het met de dekkingsgraad van de pensioenfondsen?

Vraag 88

Wat is de dekkingsgraad van de pensioenfondsen over het tweede kwartaal van 2009?

Antwoord 30 en 88

De gemiddelde dekkingsgraad is volgens het laatste kwartaalbericht over het tweede kwartaal
2009 van DNB bijna 103 procent.

Vraag 31

Wat is het effect van de verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar op de kapitaalpositie van
de pensioenfondsen?

Antwoord 31

Een verhoging van de pensioenleeftijd leidt niet vanzelf tot een betere dekkingsgraad van
pensioenfondsen, aangezien opgebouwde aanspraken niet veranderen.
Wel kan de verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar een aangrijpingspunt bieden. Nieuw op
te bouwen pensioenaanspraken richten zich dan op een pensioenleeftijd van 67 jaar, door
versobering van het opbouwpercentage. Uitgaande van een kostendekkende premie leidt dit tot
een lagere premie. Denkbaar is dat deze versobering van het opbouwpercentage plaatsvindt
zonder de premie te verlagen, indien een pensioenfonds in een herstelsituatie zit. Dit zou de
dekkingsgraad van de pensioenfondsen op termijn verbeteren.

Vraag 32

Welke posten zijn buiten de kaders geplaatst en met welke reden?

Antwoord 32

De budgettaire effecten van de interventies in de financiële sector zijn buiten het uitgavenkader
geplaatst. Al deze kosten en opbrengsten worden ten laste of ten gunste van de schuld gebracht.
Met deze wijzigingen wordt voorkomen dat het reguliere begrotingsproces wordt verstoord door de
kredietcrisis. Dit komt de stabiliteit van de overheidsfinanciën en de rust in het begrotingsproces
ten goede.

Daarnaast is het stimuleringspakket buiten de kaders geplaatst en worden de kaders gecorrigeerd
voor de mutaties in de uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen en de ruilvoet ten opzichte van de
Miljoenennota 2009. Dit is gedaan om de werking van de automatische stabilisatie te versterken
(de automatische stabilisatie werkt nu ook aan de uitgavenkant) en zo de economie te stimuleren
(zie ook blz. 71 Miljoenennota 2010).

Vraag 33

Waarom gaat met uit van een groei van 2% en wordt het reële groeiscenario van deze tijd niet
gehandhaafd?

Antwoord 33

Zoals uit tabel 4.10 valt op te maken, wordt in de Miljoenennota 2010 niet uitgegaan van een
macro-economische veronderstelling van 2 procent, maar wordt de raming van de groei van het
bbp van het CPB gevolgd. Voor 2009 is de volumegroei van het bbp geraamd op -4Y procent en
voor 2010 op 0 procent.

Vraag 34

Wat is het effect van het stimuleringspakket voor de economie, economische groei, voor het
bedrijfsleven en de werkgelegenheid?

Antwoord 34

De internationale consensus is dat het wereldwijde stimuleringspakket heeft bijgedragen aan het
voorkomen van een vrije val van de wereldeconomie en het herstel dat nu verwacht wordt richting
2010. Het CPB schrijft hierover in de MEV, pagina's 19 en 20: "Het expansieve begrotings- en
monetaire beleid in het eurogebied en elders zal volgend jaar leiden tot licht mondiaal herstel.
Ongekend omvangrijk ingrijpen door centrale banken en overheden stopte de vrije val van de
wereldeconomie ... Centrale banken en overheden zijn er inderdaad in geslaagd om de duikvlucht
van de wereldeconomie te stoppen". De MEV stelt verder op pagina 2010 dat "het kabinet er
verstandig aan heeft gedaan het tekort tijdelijk te laten oplopen door de automatische
stabilisatoren hun werk te laten doen". Het overgrote deel van de economische stimulering vindt
plaats via deze automatische stabilisatoren. Een schatting van het kwantitatieve effect van het
Nederlandse stimuleringspakket op de Nederlandse economie is door het CPB niet gemaakt.

Vraag 35

Wat voor effect heeft het voor de woningmarkt als de overdrachtsbelasting wordt gehalveerd dan
wel afgeschaft?

Antwoord 35

Het effect op de woningmarkt is afhankelijk van het effect dat een verlaging of afschaffing heeft op
het individuele gedrag van burgers. In algemene zin zou een verlaging van de overdrachtsbelasting
een verlaging van verhuiskosten betekenen, maar tegelijkertijd zal deze verlaging zich
doorvertalen in hogere huizenprijzen. Op dit mechanisme zijn twee nuancerende opmerkingen te
maken.

Ten eerste maken burgers verhuisbeslissingen op basis van veel meer dan alleen geldelijke
overwegingen. De belangrijkste verhuismotieven voor burgers zijn de kwaliteit van de huidige of
toekomstige woning en woonomgeving en veranderingen in de huishoudensituatie (zelfstandig
gaan wonen, huwelijk of samenwonen, scheiding). (Zie Woononderzoek Nederland (WoOn) 2006
en het vervolgonderzoek "Tussen wens en werkelijkheid" uitgevoerd in opdracht van het ministerie
van VROM.)

Ten tweede is de situatie op de woningmarkt op dit moment onzeker. Er is momenteel sprake van
een vertrouwenscrisis. Burgers zijn bang hun woning niet door te kunnen verkopen of werkloos te
raken. Het verlagen van de overdrachtsbelasting zal deze onzekerheden niet wegnemen. Het is
daarom moeilijk te voorspellen welk effect verlaging of afschaffing van de overdrachtsbelasting
heeft op de individuele koopbeslissing.

Ten slotte dient een verlaging van de overdrachtsbelasting in principe gepaard te gaan met een
lastenverzwaring elders, die een negatief effect zal hebben op de economie.

Vraag 36

Wat voor een effect heeft het vrijstellen van de werkgeverspremie voor het in dienst nemen van
een werkloze?

Antwoord 36

Het vrijstellen van de werkgeverspremie voor het in dienst nemen van een werkloze maakt deze
werknemer voor een werkgever goedkoper en daarmee aantrekkelijker om in dienst te nemen.

Vraag 37

Kan de regering een financiële onderbouwing verstrekken, rekening houdend met weglek naar
uitkeringen en dergelijke, van het te behalen voordeel van de verhoging van de AOW-leeftijd van
65 naar 67?

Antwoord 37

Het CPB heeft het houdbaarheidseffect van een verhoging van de AOW leeftijd van 65 naar 67 jaar
doorgerekend, waarbij ook inzicht wordt gegeven in de decompositie van het effect. De
decompositie staat in onderstaande tabel. Daaronder staat de toelichting die het CPB bij de tabel
heeft gegeven.

Decompositie van houdbaarheidseffect van verhoging van de AOW-leeftijd (% bbp)
Effecten van:

1. Lagere uitkeringen 0,7

2. Weglek naar WW, WIA, WWB -0,2

3. Verhoging pensioenleeftijd 0,2

4. Hogere box-3 opbrengst 0,2

5. Lagere opbrengst indirecte belastingen -0,2

6. Stijging werkgelegenheid 0,2

7. Geleidelijke invoering van de maatregel -0,1
Totaal effect 0,7

Toelichting CPB:

De tabel laat zien dat de belangrijkste post, met 0,7 procent bbp, de lagere AOW-uitgaven zijn.
Hiervan lekt een deel, 0,2 procent bbp, weg door een hoger beroep op de WW, WIA en WWB. Van
deze regelingen nemen we aan dat ze worden verlengd en mee omhoog gaan met de leeftijd
waarop de AOW ingaat. We nemen in de berekening ook aan dat de pensioenleeftijd mee omhoog
gaat met de AOW-leeftijd. Deze verhoging van de pensioenleeftijd heeft een positief effect van 0,2
procent bbp, een effect dat wordt bereikt doordat minder gebruik wordt gemaakt van deze
gesubsidieerde spaarvorm. Het wel of niet korten op de reeds bestaande rechten heeft niet zoveel
invloed: in beide gevallen blijft het houdbaarheidseffect afgerond 0,7 procent bbp. De winst van
0,2 procent bbp van het laten meelopen van de leeftijd voor aanvullende pensioenen zit bijna
geheel (voor 95 procent) in de subsidie op nog op te bouwen rechten.

Daarnaast wordt, door het weggevallen inkomen op 65- en 66-jarige leeftijd, meer gespaard door
gezinnen en dit genereert 0,2 procent bbp extra aan box-3 heffingen. Hier staat tegenover dat de
verminderde koopkracht die bovenstaande maatregelen met zich meebrengen 0,2 procent bbp aan
indirecte belastingen kosten. De participatiestijging die de hogere AOW-leeftijd met zich meebrengt
heeft tenslotte ook een bijdrage van 0,2 procent bbp aan de houdbaarheid. Per saldo resulteert het
houdbaarheidseffect van 0,7 procent bbp.

Bron: CPB notitie `Houdbaarheidseffect verhoging AOW leeftijd', 19 juni 2009

Vraag 38

Kunt u per departement aangeven wat de kennis- en onderzoeksgerelateerde uitgaven zijn? Kunt u
deze uitgaven per departement uitsplitsen?

Antwoord 38

In de brief "Naar een robuuste kenniseconomie" (de zogenaamde OESO-brief), die op Prinsjesdag
aan uw Kamer is gestuurd (Kamerstukken 2009/10, 27 406, nr. 153), is inzichtelijk gemaakt wat
de totale omvang is van de kennis- en onderzoeksgerelateerde uitgaven. In de OESO-brief wordt
een internationaal vergelijkend overzicht gegeven van de publieke en private uitgaven aan
onderwijs, kennis en innovatie, in samenhang met de prestaties (Kamervragen met antwoord
2008/09, nr. 3516). In de jaarlijkse publicatie van het "Totale Onderzoek Financiering" dat door de
minister van OCW in het voorjaar aan de Tweede Kamer wordt gezonden, staat een overzicht van
de (voorgenomen) uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling van de verschillende departementen.
Dit sluit aan bij de departementale begrotingen. Voor het overzicht van 2009 wordt verwezen naar
Kamerstukken II 2008/09, 29 338, nr. 78.

Vraag 39

Kan de regering per begroting een totaaloverzicht met omschrijving en bedragen van alle mee- en
tegenvallers voor 2010 verstrekken?

Antwoord 39

Zie het antwoord bij vraag 20.

Vraag 40

Welke opzet en vorm krijgt het "breed maatschappelijk debat"?

Antwoord 40

De rapporten van de heroverwegingswerkgroepen zijn in het tweede kwartaal 2010 gereed en
worden daarna doorgestuurd naar de Tweede Kamer. Daarmee liggen de uitkomsten van de
werkgroepen in het publieke domein en zullen zij de basis vormen voor een breed maatschappelijk
debat. Het debat hoe om te gaan met de diverse ambities gecombineerd met de nieuwe
budgettaire uitdagingen kan op ieder moment gevoerd worden en loopt in de praktijk reeds.

Vraag 41

Gelet op snel groeiende EMU-schuld worden ingrijpende maatregelen onderzocht. Wat is de raming
van inkomsten, uitgaven en EMU-saldo voor de jaren 2011 t/m 2015, uitgaande van 1% groei in
2011 en 2% over de jaren 2012 t/m 2015 en uitgaande van nu reeds voorgenomen beleid?

Antwoord 41

Onderstaande figuur (figuur 3.13 in de Miljoenennota 2010) maakt op basis van drie verschillende
scenario's van economische groei, waaronder een scenario met 2 procent groei, een globale
inschatting van de gevolgen daarvan voor het EMU-saldo op middellange termijn. Bij een groei van
2 procent in periode 2012-2015 komt het saldo bij ongewijzigd beleid uit tussen de -4 procent en -
6 procent van het bbp. De inkomsten groeien daarbij grosso modo even hard als het bbp. De
uitgavengroei komt in dit scenario eveneens ongeveer even hoog uit als de bbp-groei. Dat komt
voornamelijk door de autonome (beleidsarme) groei bij de zorg en de AOW als gevolg van de
vergrijzing respectievelijk de rente-uitgaven als gevolg van de oplopende tekorten.

Vraag 42

Kan de regering een overzicht verstrekken met alle kredieten die ter beschikking worden gesteld
door de overheid aan bedrijven?

Vraag 43

Kan de regering een overzicht verstrekken met alle kredietregelingen die ter beschikking worden
gesteld door de overheid aan bedrijven en voor welk deel deze gebruikt worden?

Vraag 44

Kan de regering per kredietenregeling aangeven wat de kosten voor het beheren en controleren
van deze regelingen zijn?

Vraag 45

Kan de regering per kredietenregeling aangeven wat de kosten voor het bedrijfsleven zijn voor het
aanvragen?

Vraag 46

Kan de regering een overzicht verstrekken met alle garanties die ter beschikking worden gesteld
door de overheid aan bedrijven?

Vraag 47

Kan de regering een overzicht verstrekken met alle garantieregelingen die ter beschikking worden
gesteld door de overheid aan bedrijven en voor welk deel deze gebruikt worden?

Vraag 48

Kan de regering per garantieregeling aangeven wat de kosten voor het beheren en controleren van
deze regelingen zijn?

Vraag 49

Kan de regering per garantieregeling aangeven wat de kosten voor het bedrijfsleven zijn voor het
aanvragen?

Antwoord 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48 en 49

Alle huidige crisis gerelateerde kredietregelingen zijn garantierelingen, vandaar dat de
beantwoording van vraag 42 tot en met 45 aangaande kredietregelingen en vraag 46 tot en met 49
aangaande garantieregelingen zijn samengevoegd. Hierbij wordt ook verwezen naar de brief
getiteld "Rapportage over het gebruik van de financieringsinstrumenten en stand van zaken van
enkele toezeggingen ten aanzien van bedrijfsfinanciering" die op 15 september naar de Tweede
Kamer is gestuurd (Kamerstukken II 2009/10 31371, nr. 252).

Zie voor de beantwoording van de vragen 42 t/m 49 onderstaande tabel

Financiën, IXB

Regeling Plafond Benutting Plafond Uitvoeringskosten overheid Premie
2009 2009 2010 bedrijfsleven
Interbancaire 200 miljard 48 miljard 200 miljard De garantieregeling wordt Leningen met een
leningen looptijd korter dan
uitgevoerd door het
één jaar, jaarlijks
Agentschap van het Ministerie
een fee van 50
van Financiën en DNB. Het
basispunten over
beheer en de uitvoering wordt
opgevangen binnen de huidige de lening. Leningen
bezetting van het Agentschap. met een looptijd
van één jaar of
langer, jaarlijks
een fee van 50
basispunten, plus
de CDS-spread van
betreffende
instellingen. Zie
ook op www.dsta.nl
Atradius 18 miljard 5,3 miljard 18 miljard De Exportkredietverzekering is Verwachte
Exportkrediet- een regeling voor het verzekeringspremie
verzekering verzekeren van s opgebracht door
betalingsrisico's, waarvan de de Nederlandse
uitvoeringskosten voornamelijk exporteurs van
bestaan uit de personele en circa 40 miljoen op
materiële kosten van de jaarbasis.
betrokken afdeling van circa

1,5 miljoen per jaar en de
kostenvergoeding voor de
uitvoerder van de faciliteit:
Atradius DSB van circa 13
miljoen per jaar
'TASK', 1,5 miljard regeling 1,5 miljard TASK is een faciliteit waarbij De premie die
omzetpolissen pas recent de overheid optreedt als bedrijven moeten
gestart dus herverzekeraar: de limieten betalen is 1,5%
nog niet die private kredietverzekeraars van de dekking met
significant vertrekken worden door de een duur van drie
overheid maximaal maanden.
verdubbeld. De faciliteit wordt
uitgevoerd door de

kredietverzekeraars.

Economische Zaken, XIII

Regeling Plafond Benutting Plafond Uitvoeringskosten Premie
2009 2009 2010 overheid bedrijfsleven
Borgstelling MKB 745 342 miljoen 765 1,9 miljoen Eenmalig
miljoen miljoen gemiddelde premie
van 3 %
Borgstellingregeling 1 0 1 Nihil, want er is tot nu Premie nog niet
scheepsbouw miljard miljard toe nog geen gebruik definitief
gemaakt van deze vastgesteld, want
borgstellingsregeling nog in overleg met
banken
Groeifinancieringsfaciliteit 119 6,9 miljoen 119 0,6 miljoen Premie: 2,5 % op
miljoen miljoen achtergestelde
leningen, 3% op
aandelen.
Garantie 1,5 85,5 1,5 0,6 miljoen Premie: marge die
ondernemingsfinanciering miljard miljoen miljard de bank in rekening
brengt bij het
gefinancierde bedrijf
minus de kosten die
de bank maakt voor
het beheer van de
lening
Garantie FOM 230 75 miljoen 230 2,2 miljoen Marktconforme
miljoen miljoen rente plus provisie
van in totaal 4 %.

Regeling Plafond Benutting Plafond Uitvoeringskosten Premie
2009 2009 2010 overheid bedrijfsleven
Landbouw, XIV

Borgstellingsfonds voor de 50 4,1 miljoen Het bedrijfsleven
landbouw, regulier miljoen betaalt een
eenmalig provisie
voor de aanvraag
provisie van 3%.
Jonge agrariërs
betalen 1% provisie
Borgstellingsfonds voor de 60 4,8 miljoen Eenmalige provisie
de landbouw, plus (voor miljoen van 3%

duurzame investeringen)

Regeling garantstelling 41,5 Nog geen 50 Borgstellingsfonds Eenmalige
voor de landbouw (sinds 1 miljoen gegevens miljoen landbouw en regeling provisie van 3%.
juli 2009) beschikbaa garantstelling Jonge agrariërs
r landbouw: betalen 1% provisie
0,5 miljoen euro
Regeling garantstelling 112,5 Nog geen 80 Eenmalige provisie
voor de landbouw, plus miljoen. gegeven miljoen van 3%
(sinds 1 juli 2009) beschikbaa
r

Regeling garantstelling 7 miljoen 0 0 25 duizend euro Eenmalige provisie
visserij van 2,5%

Vraag 43

Kan de regering een overzicht verstrekken met alle kredietregelingen die ter beschikking worden
gesteld door de overheid aan bedrijven en voor welk deel deze gebruikt worden?

Antwoord 43