Managers moeten strijd aangaan met financiële markten

25/09/2009 14:15

Stichting Management Studies

Managers moeten strijd aangaan met financiële markten

Den Haag, 25 september 2009 - Veel beursgenoteerde ondernemingen percipiëren een enorme druk van aandeelhouders, financiële markten en het circus eromheen: analisten, consultants, investment bankers en niet te vergeten de media. Veelal wordt dit toegeschreven aan de grotere invloed van aandeelhouders en financiële markten. Management zou niet anders kunnen dan te voldoen aan deze druk. Deze slachtofferrol is onterecht, management heeft wel degelijk ruimte om een eigen koers te varen. Ook hier in Nederland kunnen aandeelhouders niet 'zomaar' ingrijpen. Bestuurders hebben hun rug niet recht gehouden; ze zijn gaan meewaaien met de mode van de dag en dus met het wispelturige circus van de financiële markten. Het paradoxale is dat bestuurders door dit gedrag de poorten voor korte termijn invloeden hebben opengezet en hun eigen beschikkingsmacht hebben ingeleverd. Een topmanager met visie en een track record heeft ruimte voor een standvastige lange termijn strategie. Hiervoor is wel moed nodig.

Dit is één van de conclusies van een studie die Arnoud Boot, hoogleraar Corporate Finance en Financiële Markten aan de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van Stichting Management Studies heeft uitgevoerd. De uitkomsten hiervan zijn te vinden in het boek "DE ONTWORTELDE ONDERNEMING; ondernemingen overgeleverd aan financiers?" dat heden wordt gepresenteerd tijdens een symposium waarop Frederik van Beuningen (directeur Teslin Capital Management), Peter Gortzak (vice-voorzitter FNV) en Hans Wijers (CEO AkzoNobel) ingaan op de bevindingen en aanbevelingen van Boot.

Aanleiding voor SMS om deze studie te laten uitvoeren was de behoefte aan inzicht in de gevolgen van de meer nadrukkelijke aanwezigheid van financiers en financiële markten bij het ondernemingsgebeuren.

In zijn studie ontrafelt Boot hoe het perspectief van beleggers - en erger nog de dagkoersen op de beurs- zijn gaan domineren in het gedrag van ondernemingsbestuurders. Geconstateerd wordt dat het management hierdoor veel te transactiegericht en weinig standvastig opereert waardoor het belang van zaken als samenwerking, synergie, kennis, human capital etc. voor het functioneren en presteren van ondernemingen wordt verwaarloosd. Door deze eenzijdige invalshoek zo'n grote invloed te laten krijgen op het ondernemingsbeleid heeft management toegelaten dat de bijl aan de wortels van de onderneming wordt geslagen.

Boot twijfelt niet aan het nut van meer aandeelhoudersdenken in de top van ondernemingen. Inefficiënties zijn hierdoor tegengegaan. Maar je laten sturen door de wispelturigheid van financiële markten is niet in het belang van de onderneming, noch overigens van dat van de aandeelhouders zelf. Management heeft zich hierdoor in een loyaliteitsconflict geplaatst, waarbij het als speelbal van de financiële markt dreigt te vervreemden van de onderneming. Dit laatste is zeer onwenselijk. Het wezen van de onderneming berust op samenwerking tussen mensen. Loyaliteitsconflicten kunnen de organisatie uiteen doen vallen. Calculerend gedrag -'what is in for me?"- gaat dan overheersen.

Management moet terug naar af: standvastig, op basis van eigen strategie invulling geven aan de missie van de onderneming. Boot concludeert dat de ruimte hiervoor wel degelijk aanwezig is, maar dat het Nederlandse ondernemingsbestuur - en het bijna verdwenen 'old boys netwerk'- in volledige verlamming zich heeft laten overrompelen door het circus van de financiële markten

Meer stabiele aandeelhouders kunnen het management helpen bij het bewerkstelligen van de noodzakelijke gedragsverandering. Private equity zou volgens Boot in de toekomst een markt voor dergelijk lange termijn aandeelhouderskapitaal kunnen vormen.


- De Stichting Management Studies laat onderzoek verrichten over actuele managementvraagstukken rond besturing, organisatie en personeelsbeleid. Doel van de studies is om kennis en inzichten te verwerven voor de aanpak van die vraagstukken. De bevindingen worden gepubliceerd in handzame, toegankelijke boeken. SMS is een organisatie van en voor het bedrijfsleven.