Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Persbericht van Wageningen University, nr 052, 21 september 2009
Let op: Nature-embargo tot woensdag, 23 September 2009, 19.00 uur
Wetenschappers betogen instellen van veilige grenzen aan het aardsysteem
Een groep van 28 wetenschappers heeft voor het eerst ingeschat wat veilige grenzen aan onze invloed op het mondiale milieu zijn. Het betreft grenzen aan CO2 en andere kritische milieucomponenten die waarborgen dat de aarde in een leefbare toestand blijft voor de komende generaties. Zij presenteren de nieuwe benadering in het wetenschappelijke tijdschrift Nature van deze week.
Het klimaat is de laatste 10.000 jaar uitzonderlijk stabiel geweest. In die periode hebben zich complexe samenlevingen als de onze kunnen ontwikkelen. Zonder menselijke invloed zal die bijzondere stabiele periode naar verwachting nog duizenden jaren voortduren. Maar inmiddels wordt de invloed die de mensheid op de aarde uitoefent volgens de auteurs zo groot, dat niet valt uit te sluiten dat radicale verschuivingen in het aardsysteem gaan plaatsvinden.
Volgens de Wageningse hoogleraar en mede-auteur van het Nature-artikel prof. Marten Scheffer is er een grote kans dat drastische mondiale veranderingen de mensheid fors in de problemen brengen als bepaalde kritische grenzen worden overschreden. Een probleem is dat de tijdsvertraging zo groot kan zijn dat pas volgende generaties geconfronteerd worden met de onomkeerbare gevolgen van ons huidige handelen. "Wij betogen dat het zaak is om als wetenschappers zo goed mogelijk aan te geven wat veilige grenzen zijn waarbinnen we redelijk zeker zijn dat de mensheid zich nog talloze generaties in volle bloei kan ontwikkelen", aldus prof. Scheffer.
De groep vooraanstaande wetenschappers waaronder regeringsadviseurs als Hans Joachim Schellnhuber (Duitsland), Will Steffen (Australië) en Nobelprijswinnaar Paul Crutzen benadrukken dat de aangeduide grenzen voorlopige schattingen zijn. Zij beogen politici en beleidsmakers duidelijkheid te verschaffen. "We zitten in een moeilijk dilemma", zegt Scheffer. "Het helpt niet om alsmaar te waarschuwen. Maar je kunt ook niet afwachten tot grote omslagen in het aardsysteem een feit zijn. Dan is het te laat om er nog iets aan te doen".
Hoewel onze generatie de grote omslagen die de auteurs belichten wellicht niet zal meemaken, benadrukt Schellnhuber, directeur van het Potsdam Instituut voor Klimaatsonderzoek, dat de toenemende snelheid van zeespiegelstijging de afgelopen 10-15 jaar en het terugtrekken van het Arctische zee-ijs en vrijwel alle gletsjers op de wereld, duidelijk aangeven dat het wereldklimaat daadwerkelijk begint te verschuiven.
De auteurs stellen dat niet alleen op het gebied van klimaatsverandering veilige grenzen moeten worden gedefinieerd, maar ook op acht andere gebieden waaronder zoetwatergebruik, het uitsterven van soorten, meststoffentoevoer naar oceanen, chemische verontreiniging en oceaanverzuring. De voorlopige schattingen suggereren dat op drie fronten de veilige grenzen al zijn overschreden (klimaatsverandering, het uitsterven van soorten en de stikstofcyclus). Een complicatie is dat de verschillende grenzen niet onafhankelijk zijn: het overschrijden van de ene grens kan de kans om op andere fronten ook in de problemen te raken, doen toenemen.
"Waar we voor pleiten," zegt Scheffer, "is dat wetenschappers een kaart opstellen waarop duidelijke grenzen zijn aangegeven waarbinnen we de aarde veilig kunnen blijven beïnvloeden. De volgende stap is aan de politiek. Als we met open ogen zulke grenzen overschrijden zullen de volgende generaties ons dat niet in dank afnemen".