ChristenUnie
Bijdrage Ed Anker Interpellatie-debat Saban B.
Bijdrage Ed Anker Interpellatie-debat Saban B.
woensdag 23 september 2009 10:45
De heer Anker (ChristenUnie): Mijnheer de voorzitter. Dank voor het
woord. Als ik al zou overwegen om aangifte van mensenhandel te doen,
dan laat ik dat nu helemaal. Woorden van deze strekking vielen vorige
week in het Utrechtse stadhuis, toen daar een informatiebijeenkomst
was over de plaatselijke aanpak van mensenhandel en de nieuwe
prostitutieregeling. Er waren zo'n 70 prostituees aanwezig en de
ontsnapping van Saban B. is daar niemand ontgaan. De macht van de
Saban B.'s in deze wereld is groter geworden. Dat is verschrikkelijk.
Het vertrouwen in opsporing en handhaving daalt snoeihard door dit
soort blunders. Slachtoffers van mensenhandel zijn daar nu zwaar de
dupe van. Het feit dat het verzoek van Saban B. tot schorsing van de
voorlopige hechtenis is toegezegd, is wat de ChristenUnie betreft een
ongewenste uitkomst van de procedure, en niet alleen omdat deze man
het verlof heeft gebruikt om te ontsnappen. Dat is natuurlijk
verschrikkelijk, maar het verlenen van het verlof is met name vanuit
het perspectief van de slachtoffers onbegrijpelijk. Het is ronduit cru
dat een slachtoffer dat de gevolgen van de dader haar leven lang
meedraagt, geconfronteerd kan worden met de dader die gezellig met
vrouw en kind op stap is. Het kan niet zo zijn dat iemand die verdacht
wordt van zulke gruwelijke misdrijven, door het verlof in staat wordt
gesteld om zich vrij te bewegen, waarbij het risico bestaat dat hij
zijn slachtoffers tegenkomt of in het ergste geval zelfs opzoekt.
Zoals bekend is de aangiftebereidheid in het geval van
mensenhandel al erg beperkt. Hierbij speelt een rol dat anonimiteit
niet gewaarborgd kan worden in het strafproces en dat er natuurlijk
nooit een garantie is dat een aangifte ook tot een veroordeling leidt.
Nu blijkt dat een veroordeelde, al was het slechts in eerste aanleg,
ook nog op verlof kan. Nu dat blijkt, zal die bereidheid alleen maar
afnemen.
Voor de slachtoffers van Saban B. is zijn ontsnapping
vreselijk, maar ook voor de vrouwen die nu nog uitgebuit worden, is
dit een slechte tijd. Zij moeten erop kunnen vertrouwen dat zij veilig
zijn als zij eenmaal de moed opbrengen om naar de politie te stappen.
Ik was zelfs onlangs op werkbezoek in Utrecht, onder andere bij de
tippelzone. Ik heb daar een agent gesproken die zei dat hij wel zeven
jaar bezig is geweest, in gesprek met een vrouw, om eindelijk die stap
te zetten tot een aangifte. Daarna is het ook nog eens een heel lang
en kwetsbaar proces. Dat hele kwetsbare proces komt nu ontzaglijk
onder druk te staan. Zoals gezegd, met deze blunder hebben mannen als
Saban B. weer meer macht gekregen over hun slachtoffers.
Welke maatregelen neemt de minister nu om deze schade te
minimaliseren en het vertrouwen zo veel mogelijk te herstellen? Ik
vraag daar heel specifiek naar, want wij hebben het nu heel veel over
de juridische keten gehad. Dat is prima, maar ik vraag ook heel
specifiek of er contact is geweest met CoMensha, met BLinN en met al
die andere hulpverleningsinstanties die bijvoorbeeld in de prostitutie
werken om vrouwen op te vangen en slachtoffers van mensenhandel op te
sporen, die in een opvang werken.
Wat de ChristenUnie betreft is de vraag ook of het
verlenen van het verlof een uitkomst is van menselijk falen of een
uitkomst van een te ruim verlofbeleid. Wij hebben daar inmiddels over
gesproken. Wij hebben de indruk dat er een soort van
juridische/academische situatie is ontstaan waarin het verlof van deze
man blijkbaar een uitkomst kon zijn. Dat kan niet. Natuurlijk, als je
alle juridische vergelijkingen maakt, kun je eruit komen, maar dat
moeten wij helemaal niet willen. In hoeverre wordt bij de beoordeling
van een verlofaanvraag het belang van de slachtoffers nu eigenlijk
meegewogen? Of is die afweging bij een verlofaanvraag puur gericht op
de dader of de veroordeelde? Graag duidelijkheid daarover, want ik ben
ervan overtuigd dat als wij maar één minuut hadden nagedacht over wat
de gevolgen kunnen zijn voor de slachtoffers, er een andere beslissing
zou zijn genomen.
Daarnaast is de afweging van het gerechtshof
formeel-juridisch misschien wel te rechtvaardigen, maar de uitkomst
leidt tot onbegrip en vervreemding bij de burgers. Dat mag op zich
geen reden zijn om anders te oordelen, maar een bredere motivering
waarbij de positie van de slachtoffers wordt betrokken, zou het
draagvlak wel kunnen vergroten. De ChristenUnie-fractie is dan ook van
mening dat de belangen en de veiligheid van slachtoffers expliciet,
dus in de motivering, meegewogen moeten worden bij het toetsen van een
verlofaanvraag. Hiermee wordt de kans op menselijk falen verkleind en
draagvlak en begrip voor rechterlijke uitspraken vergroot. Ik ben
benieuwd naar het voorstel waarmee de minister gaat komen. Ook dan wil
ik vragen om daar heel specifiek het slachtofferbelang in mee te
nemen.
De heer Teeven (VVD): De heer Anker maakt zich terecht druk om de
belangen van slachtoffers. Vindt de fractie van de ChristenUnie dan
ook dat het voorstel van de minister in feite erop gericht zou moeten
zijn dat je alleen maar in zeer uitzonderlijke persoonlijke
omstandigheden, bijvoorbeeld de ernstige medische toestand van een
verdachte of veroordeelde, zou kunnen schorsen? Zou het niet alleen zo
moeten zijn dat rechters dat moeten meewegen, maar sterker nog, dat
wij in de wet moeten opnemen dat gewoon geen verlof wordt verleend als
deze belangen spelen? Dan is die ruimte er niet voor rechters. Gaat uw
fractie niet zo ver? Anders zijn uw woorden mooi, maar wij moeten die
mensen voor wie u zegt te willen opkomen, vervolgens ook wat bieden.
De heer Anker (ChristenUnie): Voorzitter. Ik ga voor een heel groot
gedeelte mee in wat de heer Teeven zegt. Volgens mij is op dit moment
het criterium dat er humanitaire gronden moeten zijn. Overigens brandt
het interruptielampje nog steeds, dat leidt me wat af, voorzitter. Ik
denk dat wij op zoek moeten gaan naar een goede formulering in de wet,
waarmee we bereiken dat alleen in de uiterste gevallen een schorsing
is toegestaan en dat er heel zware gronden voor moeten zijn. Daarbij
moeten de gronden voor de slachtoffers minstens zo zwaar wegen. De
heer Teeven wil de schorsingsmogelijkheden beperken tot medische
gronden. Ik kan me voorstellen dat een begrafenis ook meetelt. Dat is
een beetje de ruimte waaraan ik denk. We hebben het dus niet over
verjaardagen en kinderfeestjes, het gaat echt over serieuze momenten
in een leven die niet meer terugkomen. Voorzitter. Daarmee ben ik ook
aan het einde van mijn betoog. Ik ben benieuwd naar het voorstel van
de minister.
Ed Anker