Vlaamse Overheid

wantoestand bij erkende kredietmaatschappijen en zal sector grondig hervormen

Minister Van den Bossche laakt wantoestand bij erkende kredietmaatschappijen en zal sector grondig hervormen

Vlaamse overheid

dinsdag 22 september 2009

Bij een controle van de 39 door de Vlaamse overheid erkende kredietmaatschappijen
werd bij meer dan drie kwart ernstige problemen en inbreuken op de regelgeving
vastgesteld. Vlaams Minister van Wonen Freya Van den Bossche zal orde op zaken
stellen en kondigt een hervorming van de sector aan. Voor gezinnen met een sociale
lening bij een erkende kredietmaatschappij blijft het woonkrediet gegarandeerd.

Erkende kredietmaatschappijen

Vlaanderen telt 39 erkende kredietmaatschappijen. Hun maatschappelijk doel bestaat
exclusief uit het toekennen van sociale leningen aan gezinnen die een bescheiden
woning willen bouwen, kopen, verbouwen of behouden. Zij kunnen deze opdracht
waarmaken omdat de Vlaamse overheid borg staat voor de sociale leningen die zij
verstrekken aan gezinnen, en voor de leningen die de maatschappijen zelf opnemen bij
Dexia om hun activiteiten te financieren. Daarnaast genieten zij van een gunsttarief
van 5% voor de vennootschapsbelasting. De 'gewaarborgde' sociale leningen van de erkende kredietmaatschappijen zijn niet te
verwarren met de 'gesubsidieerde' sociale leningen van de Vlaamse Maatschappij voor
Sociaal Wonen (VMSW) en het Vlaams Woningfonds. In 2008 werden 1822 gewaarborgde
sociale leningen verstrekt die samen 161 miljoen euro vertegenwoordigen.

Inspectieronde

In januari en februari heeft de afdeling Toezicht van het Agentschap Inspectie voor
het departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed controles
uitgevoerd bij alle 39 erkende kredietmaatschappijen. Daarbij werd onderzocht of zij
voldoen aan de erkenningsvoorwaarden en in welke mate gehandeld wordt volgens de
principes van goed bestuur. Via een steekproef werd ook gecontroleerd of de
toekenningsvoorwaarden voor sociale leningen werden gerespecteerd. Uit de verslagen van de inspectie blijkt dat 30 van de 39 kredietmaatschappijen niet aan alle erkenningsvoorwaarden beantwoorden. Bij alle maatschappijen werden gebreken vastgesteld inzake interne controle op betalingsverkeer, kasbeheer en debiteurenbeheer. Bij 13 maatschappijen zijn sommige uitgavenposten moeilijk te
rechtvaardigen in relatie tot het maatschappelijke doel dat zij geacht worden na te
streven. 17% van de verstrekte sociale leningen beantwoordt niet aan de
toekenningsvoorwaarden.

Aanpak inbreuken

Afhankelijk van de vastgestelde inbreuk en de ernst ervan, biedt de regelgeving verschillende sanctiemiddelen.

Negeert een erkende kredietmaatschappij de voorwaarden bij het toekennen van een sociale lening, dan kan een intrekking van de waarborg volgen. Deze week nog beslist minister Van den Bossche voor welke leningen de gewestwaarborg wordt ingetrokken. Dat heeft geen gevolg voor de betrokken gezinnen. De betrokken maatschappijen worden onderworpen aan een bijkomend grondig onderzoek. Gebeuren deze inbreuken op regelmatige basis of schat de erkende kredietmaatschappij systematisch de geschatte verkoopswaarde van een woning lager in dan de aankoopprijs, dan kan een intrekking van de erkenning volgen.

Respecteert een erkende kredietmaatschappij de erkenningsvoorwaarden niet, dan volgt een aanmaning - via aangetekend schrijven - om zich binnen de 30 dagen in regel te stellen. Laat de erkende kredietmaatschappij dat na, dan volgt een schorsing van de erkenning en krijgt de betrokken instelling drie maanden tijd om zich in regel te stellen.

In twee gevallen loopt een erkende kredietmaatschappij het risico op een onmiddellijke intrekking van de erkenning: bij bewuste of herhaaldelijke nalatigheden of in geval van fraude, weliswaar nadat de erkende kredietmaatschappij de kans kreeg om zich te verdedigen. Ook in geval de liquiditeit of solvabiliteit van de erkende kredietmaatschappij in gevaar is gebracht, wordt de erkenning onmiddellijk ingetrokken. Ook deze beslissing heeft geen invloed op de ontlener.

De kredietmaatschappijen die niet voldoen aan alle eisen inzake kredietwaardigheid, zullen een gedetailleerd financieel plan moeten voorleggen waaruit blijkt dat ze op korte termijn aan alle wettelijke eisen zullen voldoen. Uiterlijk eind januari 2010 wordt beslist over het al dan niet intrekken van hun erkenning.

Voor de derde categorie, inbreuken op de principes van goed bestuur en elementaire deontologische regels, is geen regelgeving voor handen. In zware gevallen, als fraude of corruptie wordt vermoed, kan het dossier uiteraard doorgegeven worden aan de Centrale Dienst ter Bestrijding van Corruptie van de Federale Politie. De resultaten van de inspectieronde onderstrepen de nood aan een reglementair kader. Veel van de vastgestelde problemen kunnen vermeden worden met met een behoorlijk intern controlesysteem. Intussen is het aan de sector en elke erkende kredietmaatschappij om zich te bezinnen over bepaalde uitgaven die niet in relatie staan tot hun maatschappelijke opdracht.

Hervorming sector

De resultaten van de inspectieronde tonen aan dat een grondige hervorming van de
sector noodzakelijk is. Professionalisering en een efficiënte inzet van de middelen
zullen hierbij de rode draad zijn.

Minister Van den Bossche: "De erkende kredietmaatschappijen hebben een belangrijke
rol in het garanderen van woonzekerheid in Vlaanderen. Gewaarborgde sociale
leningen zijn voor tal van gezinnen die niet terecht kunnen bij de reguliere
kredietinstellingen vaak de enige manier om een eigen woning te verwerven. Door
wanbeheer en gebrek aan professionalisme begraven ettelijke erkende kredietmaatschappijen hun eigen maatschappelijke meerwaarde en besmeuren zo de naam van de sector. Een erkenning van de Vlaamse overheid staat op gelijke voet met een kwaliteitslabel. Dat moet gezinnen vertrouwen geven. Zowel het vertrouwen van de
overheid als dat van de gezinnen is met de voeten getreden."