Senternovem

22-09-2009 | Tussenrapportage ledpilots: Lichttechnische kwaliteit en beleving bewoners/verkeersdeelnemers kan beter

Nederland experimenteert op ruime schaal met led voor openbare verlichting. De verwachtingen zijn hooggespannen. SenterNovem volgt een aantal van die pilots. Door een gestructureerde evaluatie en documentatie wordt ervaring opgebouwd voor een verantwoorde uitrol van OVL-led. Begin september presenteerde SenterNovem een tussenbalans, eind dit jaar volgt het definitieve rapport.

Tussenbalans
In 2008 kreeg SenterNovem de opracht van het Ministerie van VROM om in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een gecoördineerde evaluatie uit te voeren bij ruim 30 gemeentelijke ledpilots. Op basis van de tot nog toe gerapporteerde gegevens, laboratoriummetingen en informatie uit andere pilots is een tussenbalans opgemaakt. Algehele conclusie: de geconstateerde lichttechnische kwaliteit en de beleving van
bewoners/verkeersdeelnemers zijn in hun totaliteit nog niet echt bevredigend.

Achterblijvend rendement
Hoewel diverse oplossingen in de praktijk een bevredigend resultaat geven, blijken de ontwerpen in de helft van de gevallen niet aan de eisen te voldoen en/of blijft de beleving door de bewoners achter. Dit komt bijvoorbeeld door de één-op-één armatuurvervanging, of door te optimistische rekengegevens. De kleur van het ledlicht wordt door weggebruikers soms als onaangenaam ervaren. Resultaten van het Van Swindenlaboratorium met de gebruikte armaturen geven aan dat de gemeten efficiency (de lichtstroom uit het armatuur t.o.v. het systeemvermogen) voor de verschillende producten ligt tussen de 35 en 51 lm/W (lumen per Watt), met een uitschieter naar 73 lm/W. Ter vergelijking: veel toegepaste compactfluorescentieoplossingen scoren zo'n 70 tot 75 lm/W, voor armaturen uitgerust met hogedruk natriumlampen loopt dat rendement zelfs op tot 85 lm/W.

Blik op de weg
Voor energiebesparingsberekeningen is het uiteindelijke lichtontwerp van belang. Daarin telt ook de hoeveelheid nuttig licht op de te verlichten weg. Door hun gerichte lichtbundel scoren ledarmaturen daar beter dan conventionele systemen. Een LCA-studie op basis van fabrikantengegevens geeft aan dat ledarmaturen 15 tot 27% besparingsmogelijkheden bieden t.o.v.
compactfluorescentie-oplossingen. Bovendien bestaan er geoptimaliseerde ledoplossingen voor extra energie-efficiency bij `mesopisch zien'. De gecoördineerde pilots bieden op dit moment echter nog niet voldoende informatie om dit te kunnen bevestigen of ontkrachten.

Eindmeting
Bij de evaluatie is een nulmeting gehouden, dus voordat de bestaande verlichting werd vervangen door led. Eind dit jaar volgt de eindmeting. Na afronding daarvan, kunnen de onderzoekers beter aangeven in hoeverre een uitrol van OVL-ledoplossingen leidt tot kwalitatief verantwoorde en duurzamere alternatieven voor een deel van de conventionele OVL-verlichting. In de loop van november komt ook meer informatie beschikbaar over de werkelijk te verwachten energie- en kosteneffectiviteit van ledoplossingen t.o.v. conventionele OVL verlichting.

Integraal overzicht
Op dit moment werken meer dan 125 Nederlandse gemeenten aan circa 200 OVL ledpilots, met meer dan 4000 ledarmaturen. Kijk voor informatie over deelnemers, gebruikte formats, leveranciers en hun producten op de website van SenterNovem. Hier kunt u binnenkort ook de integrale tussenrapportage downloaden van de door SenterNovem gevolgde ledpilots.