25 jaar Bio-Farmaceutische Wetenschappen: gecombineerde fascinatie
Deze maand is het 25 jaar geleden dat het Centrum voor
Bio-Farmaceutische Wetenschappen werd opgericht; een jaar later, in
1985, ging de opleiding Bio-Farmaceutische Wetenschappen van start.
Vrijdag werd dit gevierd met een symposium, een jubileumbundel en een
groot feest.
Bio-Farmacie in plaats van Farmacie
De oprichting van het Centrum voor Bio-Farmaceutische
Wetenschappen (BFW) was een direct gevolg van de in 1984 door
de Minister van OC&W ingezette operatie Taakverdeling en
Concentratie die als doel had het aantal opleidingen bij
universiteiten te verminderen en expertise te bundelen. De
operatie leidde ertoe dat in Leiden de apothekersopleiding
moest verdwijnen. Na intensieve onderhandelingen slaagde
professor Douwe Breimer erin een nieuwe driejarige
bovenbouwstudie Bio-Farmaceutische Wetenschappen van de grond
te krijgen, gekoppeld aan multidisciplinair
geneesmiddelonderzoek. Dat moest internationaal toonaangevend
worden (wat is gelukt). In 1991 werd in een alliantie met de
Vrije Universiteit in Amsterdam, het Leiden-Amsterdam Center
for Drug Research (LACDR) opgericht, waarvan BFW een van de
pijlers is.
Het jubileumsymposium
---
---------
Wat houdt Bio-Farmaceutische Wetenschappen in?
Het onderzoeksprogramma omvat alle aspecten van de ontdekking
en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Dit betreft (1)
de ontdekking van nieuwe doelwitten voor de behandeling van
onder meer hart- en vaatziekten, ziekten van het centrale
zenuwstelsel en kanker, (2) het ontwerp en de synthese van
nieuwe geneesmiddelmoleculen, (3) de toediening en targeting
van geneesmiddelen tot en met (4) de ontwikkeling van nieuwe
strategieën voor de evaluatie van werking en veiligheid. De
basis van al het onderzoek is een unieke `systeembenadering'
voor het ontwerp en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.
---
---------
Samenwerking met LUMC
Het onderzoek van het Centrum voor BFW is tot grote bloei
gekomen. Op dit moment zijn 228 medewerkers betrokken bij
onderzoek en onderwijs, waaronder 79 promovendi. Het
onderzoeksbudget is gegroeid van Hfl. 5.000.000 in 1985 tot
ruim EUR 14.000.000 per jaar in 2008. Meer dan 65% van dit
bedrag wordt in competitie extern (2e + 3e geldstroom)
verworven. Daarbij wordt nauw samengewerkt met de
internationale farmaceutische industrie, bijvoorbeeld in het
TopInstituut Pharma. Momenteel worden stappen gezet voor een
intensieve samenwerking met het LUMC op het terrein van
translationeel geneesmiddelonderzoek: de vertaling vanuit het
laboratorium naar de patiënt en vice versa. Tenslotte is er
veel aandacht voor de valorisatie van onderzoeksresultaten: het
onderzoek heeft geleid tot dertig actieve patenten en drie
spin-off bedrijven.
Professor Meindert Danhof, directeur van het Centrum voor
Bio-Farmaceutische Wetenschappen legt uit welke strategieën het
centrum volgt om vooruit te komen.
Ruim 100 eerstejaars
Naast het onderzoek is ook de opleiding Bio-Farmaceutische
Wetenschappen, die in 1985 begon met negen studenten,
opgebloeid. Een belangrijk hoogtepunt was de eigen propedeuse
die de opleiding in 1994 kreeg, waardoor BFW een volwaardige
opleiding werd. De afgelopen 25 jaar hebben 409 studenten hun
doctoraal of masterdiploma BFW gehaald. De verwachting is dat
dit aantal snel zal stijgen: met een instroom van meer dan 100
eerstejaars is BFW een van de grootste studierichtingen in de
Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Ongeveer 60% van
de afgestudeerden gaat promotieonderzoek doen, terwijl 30%
direct een baan vindt in de (internationale) farmaceutische
industrie. Sinds 1984 hebben 296 promovendi de dr.-titel
gehaald.
Impressie
Student Maarten Doornbos, praeses van studievereniging
Aesculapius was uiteraard present bij symposium en het feest:
`Het symposium werd geopend door professor Douwe Breimer, de
founding father van BFW', schrijft Doornbos in een impressie
die hij op verzoek van de Nieuwsbrief maakte. `Hij vertelde
over de totstandkoming van deze richting van onderzoek en legde
ook vol enthousiasme uit hoe de kleine onderzoeksgroep van de
beginjaren uitgroeide tot het LACDR van nu. `Professor Meindert
Danhof, wetenschappelijk directeur van het LACDR, gaf
vervolgens een overzicht van het LACDR zoals het nu is. Hij gaf
uitleg over alle onderzoeksgebieden en de strategieën die
gebruikt worden om verder te komen.
Tijd voor een biertje in La France in Oegstgeest, waar het
feest werd gehouden.
Motivatie
De alumni van de opleiding waren op het symposium (en het
feest) ook ruim vertegenwoordigd. In de jubileumbundel 25 Jaar
Bio-Farmaceutische Wetenschappen vertellen zij (en huidige
studenten) waarom ze kozen voor BFW. Voor velen is de
gecombineerde fascinatie voor scheikunde, biologie en
geneeskunde de belangrijkste motivatie: `Een geneesmiddel als
chemische stof die biologische effecten teweeg brengt die van
belang zijn voor de behandeling van (ernstige) ziekten', zo
zegt iemand het treffend. Een ander werd aangetrokken de
combinatie van de multidisciplinaire breedte en de diepte van
het onderzoek. En een derde: `Het is fascinerend om complexe
processen te herleiden tot betrekkelijk eenvoudige mechanismen,
of juist te ontdekken dat achter (op het oog) eenvoudige
mechanismen een enorme complexiteit schuilgaat'.
Diverse toekomstmogelijkheden
Ook op het symposium kwamen alumni aan het woord. Doornbos:
`Een aantal vertelde hoe zij hun studie hebben beleefd en hoe
zij daarna terecht zijn gekomen. Voor de aanwezige studenten
een goede kans om een beeld te krijgen van hun mogelijkheden op
de arbeidsmarkt. Die zijn, blijkens de banen van de alumni,
zeer divers: ambtenaar bij een ministerie, docent aan een
universiteit, medewerker bij een grote farmaceut, en nog vele
andere richtingen. Veel alumni benadrukten de ondersteunende
rol van studievereniging Aesculapius, die serieuze maar ook
leuke activiteiten aanbood. Velen zijn actief geweest in een
commissie of in het bestuur van de vereniging. Zo ging dat in
de tijd dat deze alumni studeerden en zo gaat dat nog steeds
bij Aesculapius.
Prof. Douwe Breimer, de `founding father' van BFW, werd in La
France toegezongen.
(22 september 2009/Meindert Danhof/Maarten Doornbos/CH)
Universiteit Leiden