Vrije Universiteit Amsterdam
Een netwerkgestuurde aanpak van medicijnontwikkeling
* Startdatum: 21-09-2009
* Tijd: 15.45
* Locatie: Aula
* Titel: Een netwerkgestuurde aanpak van medicijnontwikkeling
* Plaats: Aula
* Spreker: J.R. Haanstra
* Promotor: prof.dr. H.V. Westerhoff
* Onderdeel: Faculteit der Aard- en levenswetenschappen
* Wetenschapsgebied: Aard- en levenswetenschappen
* Evenementtype: Promotie
Jurgen Haanstra laat zien dat het voor medicijnonderzoek belangrijk is
om processtappen te bestuderen binnen het netwerk van de cel. Hiervoor
gebruikte hij de suikerafbraak in de parasiet Trypanosoma brucei als
modelsysteem. Het transport van suiker over het celmembraan van de
parasiet is het beste doelwit en stoffen hiertegen maken de parasiet
ook nog eens gevoeliger voor het menselijke immuunsysteem. De
netwerkgestuurde aanpak kan leiden tot nieuwe ideeën voor
geneesmiddelen tegen uiteenlopende ziektes.
In levende cellen (en dus ook ziekteverwekkers als parasieten en
kankercellen) vinden vele processen plaats. Deze processen zijn ook
nog eens onderling met elkaar verbonden. Om een ziekteverwekker
succesvol te doden moet je een proces `aanvallen' dat essentieel is
voor zijn overleving op een manier die de patiënt niet schaadt. Maar
niet iedere processtap reageert even goed op een medicijn. De rol van
een enkele processtap in het geheel is niet alleen afhankelijk van
zijn eigen eigenschappen, maar wordt ook bepaald door de andere
proces(sen/stappen) in de cel.
In zijn proefschrift stelt Haanstra dat het voor medicijnonderzoek
belangrijk is om processtappen te bestuderen binnen het netwerk van de
cel. Hij gebruikt de suikerafbraak in de parasiet Trypanosoma brucei
als modelsysteem. Deze parasiet, die de dodelijke Afrikaanse
slaapziekte veroorzaakt, kan alleen overleven door suiker af te
breken. Door metingen op gekweekte parasieten te combineren met
computersimulaties heeft hij bepaald welke processtappen goede
doelwitten zijn om de suikerafbraak te vertragen en hoe de parasiet
hierop kan reageren.
Uit Haanstra's analyse komt het transport van suiker over het
celmembraan van de parasiet als beste doelwit naar voren, mede doordat
de reactie van de parasiet op remming hiervan hem gevoeliger maakt
voor het menselijke immuunsysteem. Verder toont hij aan hoe belangrijk
een gespecialiseerd organel (een afgesloten ruimte in de cel) in de
parasiet is voor zijn suikerafbraak: zonder dit organel zou het
ontploffen.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam