Rijksuniversiteit Groningen

Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 135 / 14 september 2009

Globalisering dwingt staten terug naar basis

In een globaliserende wereld moeten staten hun focus verschuiven van het verschaffen van veiligheid, welzijn en individuele rechten naar het scheppen van voorwaarden waaronder deze staatstaken het best gedijen. Dat concludeert RUG-promovendus Rudolf Rijgersberg naar aanleiding van zijn promotieonderzoek. Speciale aandacht heeft de jurist Rijgersberg voor de rol van het internet - de meest omvattende manifestatie van een bredere globaliseringstendens. Rijgersberg promoveert op 21 september aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Door de toenemende globalisering zijn landen steeds minder goed in staat om fundamentele, grondwettelijke verantwoordelijkheden ten opzichte van hun burgers te dragen. Onder meer epidemieën, terrorisme en financieel verkeer trekken zich niets van landsgrenzen aan. Wat zijn de gevolgen hiervan voor bestuur in het publieke belang? Dat bracht RUG-promovendus Rudolf Rijgersberg in kaart. Hij concentreerde zich op de manier waarop traditionele overheidstaken en verantwoordelijkheden vorm krijgen op het internet.

Actueel: contract tussen VS en ICANN loopt af
Rijgersberg verrichtte onder meer een casestudie naar het bestuur van het domeinnamensysteem, één van de weinige aspecten van het internet dat een mate van globale coördinatie vereist. Momenteel is dit bestuur ondergebracht bij de private Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), dat IP-adressen (identificatienummers voor pc's) en top level domeinen (zoals .nl, .com en .org) beheert en toewijst. ICANN is operationeel onafhankelijk, maar handelt onder formeel toezicht van de Amerikaanse overheid. Internationaal is hierop kritiek, omdat met het toewijzen of ontnemen van domeinnamen (bijvoorbeeld aan Noord-Korea en Iran) grote politieke druk kan worden uitgeoefend. Onder meer de VN en de EU pleiten voor een internationalisering van de toezichtrol, nu eind september 2009 het contract tussen de VS en de ICANN afloopt.

Wetten beperken techniek
Internationale regie over het bestuur van het domeinnamensysteem is echter onnodig en onverstandig, concludeert Rijgersberg. Omdat politiek en techniek op het internet intrinsiek met elkaar verweven zijn, zal centrale mondiale sturing van het internet de bandbreedte van nieuwe ontwikkelingen beperken. Wanneer deze ontwikkelingen vrij worden gelaten, kunnen de techniek en de mogelijkheden die het internet biedt zich optimaal ontwikkelen. Binnen de huidige decentrale bestuursstructuur is dit gewaarborgd, aldus Rijgersberg. Internationale druk belet de VS invloed uit te oefenen op het werk van ICANN. En ICANN zou, als ze haar neutraliteit zou verliezen, binnen de kortste keren, vanwege de beschikbare kennis en technische hulpmiddelen, buitenspel gezet worden door alternatieve domeinnamensystemen. Rijgersberg: "Grensoverschrijdende afhankelijkheid creëert een nieuwe bestuursdynamiek, waarin centraal geleid statelijk bestuur niet meer als vanzelfsprekend de boventoon voert in het nemen van beslissingen in het publiek belang."

Terug naar de basis
Behalve naar het bestuur van het domeinnamensysteem, verrichtte Rijgersberg onderzoek naar internetprotocollen, censuurbestrijding en netwerkinnovatie. Uit alle vier de casestudies doemt hetzelfde beeld op. Rijgersberg: "Grensoverschrijdende afhankelijkheid verandert de rol van staten. Het verkleint het traditionele democratische gehalte van publieke besluitvorming doordat het, onder andere, ruimte biedt aan private spelers, die prima in staat zijn om de vrijheid en veiligheid van burgers te waarborgen." Als gevolg van globalisering zullen staten hun focus moeten veranderen, concludeert Rijgersberg. "Staten zullen terug moeten naar hun basis. Niet het verschaffen van veiligheid, welzijn en individuele rechten moet centraal staan, maar het scheppen van voorwaarden waaronder veiligheid, welzijn en individuele rechten het best gedijen in een wereld die gekarakteriseerd wordt door een grensoverschrijdende afhankelijkheid."

Curriculum vitae
Rudolf Rijgersberg (Swifterbant, 1969) studeerde sociale wetenschappen, filosofie en rechten aan de universiteiten van Glasgow, St. Andrews en Leiden, en verrichtte zijn promotieonderzoek bij de vakgroep rechtstheorie van de Faculteit Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveert tot doctor in de Rechtswetenschappen bij prof.dr.mr. H. Prakken en dr.mr. C.N.J. de Vey Mestdagh. Rijgersberg werkt als Research Fellow bij Clingendael, Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen. De titel van zijn proefschrift luidt: "The Modern State and Transnational Interdependence".