NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1
Radio / TV-interview | 18-09-2009
Minister-president Balkenende, na afloop van de wekelijkse
ministerraad, over de Algemene Politieke Beschouwingen
VRAAG
Meneer Balkenende, ik zag u gisteren in het debat in de Tweede Kamer
en ik zou dit gesprek haast willen beginnen met de vraag: gaat het
weer een beetje meneer Dröge? Het was niet best he?
BALKENENDE
Het gaat goed met mij, maar u hebt gelijk het was niet mijn beste
wedstrijd.
VRAAG
Nou zelfs een premier natuurlijk ook mens. Mensen dachten in de
wandelgangen, ja hij heeft gewoon griep of hij voelt zich in elk geval
niet lekker. Was dat zo?
BALKENENDE
Nou dat onderzoek loopt nog. Het is zo, ik was gisteren niet helemaal
in vorm. En dat gold denk ik niet zozeer voor het ochtendgedeelte, dat
verliep eigenlijk prima. Het middaggedeelte was heel anders en het was
niet de beste keer, om het zo maar even te noemen.
VRAAG
En u zegt: het onderzoek loopt nog?
BALKENENDE
Ja, grapje.
VRAAG
Oh ok, goed. U was niet in vorm, dat was voor iedereen duidelijk.
Sommige leden van de Kamer die zeiden ja hij zit met zijn hoofd in
Europa.
BALKENENDE
Dat is onzin. Ik heb ook een stuk gezien in het Financieel Dagblad,
dat ging ook hier weer over. Ik heb toen ook gelijk gezegd dit is
flauwekul. De discussie speelde al eerder dit jaar en dan komt het
weer een keer terug. Daar ben ik helemaal niet mee bezig.
VRAAG
Die aanhoudende geruchten dat u misschien toch in zou zijn voor een
topbaan in Europa later dit jaar, die ondermijnen natuurlijk wel uw
effectiviteit.
BALKENENDE
Ja maar ik begin er zelf ook niet over.
VRAAG
Nee, maar die geruchten blijven rondgaan.
BALKENENDE
Ja maar daarom moeten we dit soort discussies ook helemaal niet
hebben.
VRAAG
Nee maar zou het dan niet beter zijn als u daar gewoon rigoureus een
eind aan maakt?
BALKENENDE
Ja maar ik heb bijvoorbeeld eerder dit jaar gesproken over de Europese
Commissie, toen werd ook opeens mijn naam genoemd en toen heb ik ook
gezegd dat is volstrekte onzin. Laat Barroso alsjeblieft doorgaan. Ik
was dus erg blij deze week dat Barroso met een duidelijke meerderheid
is gekozen in het Europees Parlement.
VRAAG
Maar dan komt er een nieuwe functie waar u ook weer voor wordt
genoemd, de voorzitter van de Europese Raad.
BALKENENDE
Ja maar ik zoek deze discussie helemaal niet. En ik heb steeds gezegd:
ik wil deze periode tot een succes maken, er is ontzettend veel te
doen, zie de financieel economische ontwikkelingen. Het gaat om banen
van mensen. Daar zijn we als kabinet buitengewoon druk mee bezig en
daar richt ik me op.
VRAAG
Ja dat snap ik. U zoekt de discussie niet, maar zou het om dit soort
geruchten gewoon de kop in te drukken niet beter zijn als u gewoon
zegt: ik ben niet beschikbaar voor enige Europese functie?
BALKENENDE
Nee maar, kijk wat ik zo vervelend vind...
VRAAG
Want dat hoor ik niemand zeggen.
BALKENENDE
Nee maar kijk, het vervelende is met dit soort discussies. Er wordt
steeds over je gepraat en ik zoek deze discussies niet, ik wil er niet
over praten...
VRAAG
Maar u kunt de discussie uit de lucht halen door gewoon te zeggen ik
ben niet beschikbaar voor zo'n functie.
BALKENENDE
Nee maar ik als nu toch steeds zeg meneer Mingelen van ik wil van deze
kabinetsperiode een succes maken en mijn politieke agenda die loopt
tot 2015, dan is dat toch genoeg?
VRAAG
Nou ja kennelijk niet voor degenen die geruchten verspreiden want dit
is waarschijnlijk net zoiets als de Europese rente, je mag er niet
over praten, je moet het ontkennen totdat het gebeurt. Met andere
woorden iedereen weet dat u wordt genoemd, u kunt het niet bevestigen,
totdat u opeens wordt gevraagd. Dat is toch de eerlijke waarheid?
BALKENENDE
Kijk ik vind het eigenlijk een dwaze discussie. Kijk om deze reden.
Niemand weet wat er gebeurt met het referendum in Ierland om een
voorbeeld te noemen. Het kan wel eens zo zijn dat die functie er
helemaal niet is. Ja, dan zeg ik laten we ons alsjeblieft concentreren
op de inhoud en niet dit soort dingen.
VRAAG
Als u dan nu zou zeggen ik wil die functie wel en het komt helemaal
niet op u af, dan heeft u ook uw geloofwaardigheid verspeeld, maar ik
begrijp toch dat u het niet uitsluit. Dat is toch fair om naar de
kijker en de kiezer om te zeggen..
BALKENENDE
Nee, ik wil deze discussie helemaal niet en ik heb het eerder dit jaar
ook al gezegd, toen ging het over de Commissie, ik wil er geen debat
over en u ziet ook...
VRAAG
Ja, u wil de discussie niet, maar het gaat er om of u die functie niet
wil en ik hoor u dat niet zeggen.
BALKENENDE
Nee ik wil gewoon een succes maken van deze kabinetsperiode. Het werk
ligt voor mij echt hier.
VRAAG
Neemt niet weg dat de oppositie bloed ruikt. Dat was deze week wel te
merken. Heeft u zich dat persoonlijk aangetrokken?
BALKENENDE
Nou niet zozeer persoonlijk. Kijk het is natuurlijk wel typisch dat
dit gebeurt, maar dat was niet alleen tijdens het debat, was eigenlijk
al dagen lang zo. Dat er ook heel duidelijk een actie gericht op een
persoon werd gevoerd.
VRAAG
Waarom doen ze dat denkt u?
BALKENENDE
Nou je de vraag is of men nu werkelijk een debat wil echt over
inhoudelijke keuzes of dat je inhoudelijk tegen een kabinet zou zijn,
of dat je gezamenlijk als oppositiepartijen optreedt of dat je zegt
van nou ja laten we dan toch maar eens de premier aanvallen. Wat zich
nu eigenlijk voordeed vond ik heel erg interessant in het debat, dat
de oppositie met een hele hoop kritiek kwam op het kabinet, alleen ik
heb natuurlijk voor mijzelf bijgehouden hoe wordt er nu gedacht over
al die verschillende onderwerpen? Hypotheek, huurbeleid, het
financieel economisch beleid, het herstelbeleid. Op al die terreinen
zag je dat er verschillende antwoorden kwamen.
VRAAG
De oppositie is verdeeld?
BALKENENDE
Ja.
VRAAG
U constateert de aanvallen waren hard en persoonlijk, vond u. Wat vond
u persoonlijk in de aanvallen dan?
BALKENENDE
Nou gewoon, dat hoef ik niet te herhalen. Het ging snoeihard in de
richting van mijn persoon, dat weet u ook.
VRAAG
Het verwijt was u heeft geen visie. Daar kan je over twisten, maar dat
is niet een persoonlijk verwijt.
BALKENENDE
Nee, maar het ging om veel andere dingen ook. Kijk, dat verwijt van
het kabinet of u heeft geen visie. Dan zeg ik van: ja heb je geen
visie of heb je een andere visie? Opvallend is, ik ben ook begonnen in
mijn eerste termijn gisteren met aan te geven hoe ons perspectief van
Nederland is op de langere periode. Dat is een combinatie van
innovatie, duurzaamheid, economische kracht, respect voor elkaar,
financiële solidariteit. Daar willen we als kabinet vooruitkomen. En
dat is ook mijn opvatting. Nou als je dat dan uitlegt en je licht dat
toe en je noemt er ook voorbeelden van, dan wordt er gewoon weer
automatisch gezegd u heeft geen visie. En dan zeg ik van ja wordt er
a. opgelet en b. misschien hebben anderen wel een andere visie.
VRAAG
Maar waarom gebeurt dat dan?
BALKENENDE
Nou misschien het politieke spel. Bijvoorbeeld ook de motie van
wantrouwen van de heer Rutte was eigenlijk buitengewoon bijzonder.
Omdat hij zegt van nou de regering heeft niet geregeerd en gaat niet
regeren, terwijl hetgeen wij nu doen dat is de combinatie van eerst de
financiële sector redden. Vervolgens de economie stimuleren en dan
werken aan financieel herstel. Dit is eigenlijk het recept dat door
iedereen wordt onderschreven. Door Sarkozy, door Merkel, door Obama.
Wij passen dat model toe. Wij doen meer in Nederland denk ik dan welk
ander Europees land dan ook om de financiën op orde te krijgen en
desondanks zegt de heer Rutte dan: ik kom met een motie van
wantrouwen. Ik kan dat dus niet begrijpen en dan denk ik dat er
politieke motieven in het geding zijn.
VRAAG
U noemde het een gotspe. Wat bedoelt u daarmee?
BALKENENDE
Ja omdat een serieuze partij als de VVD toch niet zomaar voor een
instrument moet kiezen als een motie van wantrouwen. Dat heb ik
helemaal niet begrepen, dat gold voor de coalitiepartijen, die hebben
dat duidelijk gezegd tijdens het debat en ik heb zelf gezegd ik vind
het een gotspe. Ik had van de VVD dit toch niet gedacht.
VRAAG
Heeft dit enige nadelige invloed op toekomstige mogelijke samenwerking
met de VVD in een ander kabinet?
BALKENENDE
Kijk in de politiek is het zo. Je kunt tegenover elkaar staan. En de
ene keer zit je samen in de regering en vervolgens sta je tegenover
elkaar omdat de één in de regering zit en de ander in de oppositie.
VRAAG
Het maakt u verder niets uit? Het is vervelend, maar het is...
BALKENENDE
Ik vind het onverstandig als je de verhoudingen duurzaam zou
verzieken. Het is iets anders dat mij bezighoudt.
VRAAG
U zegt ik vind het onverstandig als je de verhoudingen duurzaam zou
verzieken. Gebeurt dat met deze motie?
BALKENENDE
Wanneer het continu zo zou gaan, bestaat het risico, maar dat is in
ieder geval niet mijn intentie.
VRAAG
Is dat moment aangebroken?
BALKENENDE
Ach, dit is nu één motie van wantrouwen van de kant van de VVD.
VRAAG
Is dit eens maar nooit weer, wat u betreft van de VVD?
BALKENENDE
Dat maak ik niet uit, dat doet de VVD zelf. Het is wel zo dat in de
politiek in Nederland, het is prima dat er scherp wordt gedebatteerd.
Het is prima dat iedereen zegt ik kom keihard voor mijn mening uit.
Alleen er is een verschil of het een debat is echt over inhoud of dat
er andere motieven een rol gaan spelen. En ik moet zeggen de
klankkleur van het debat was buitengewoon fors, waarin ook juist
allerlei persoonlijke elementen werden ingebracht. En ook de toon van
het debat was denk ik toch behoorlijk ongekend. Dat maakt het wel heel
bijzonder. En dat vind ik eigenlijk wel jammer omdat in deze tijd
waarin het zo ingewikkeld gaat worden, mag je uiteraard van mening
verschillen, dat hoort ook, alleen de vraag is, krijg je dan ook een
goed debat. Nou dat zijn vragen die de komende tijd ook aan de orde
zullen komen natuurlijk.
VRAAG
U heeft in de Troonrede gezegd er komt storm in de polder. U komt met
een gigantisch pakket maatregelen, 35 miljard waarvan overigens nu nog
helemaal niet bekend is waar die gaan plaatsvinden. Bent u bang voor
maatschappelijke onrust als u dat zo zegt, storm in de polder.
BALKENENDE
Nou kijk het is zo dat bijvoorbeeld bij een instrument als de AOW van
65 naar 67, dat leidt wel bij de FNV tot zware kritiek. En ik heb ook
gezegd als je moeilijke maatregelen moet gaan treffen en de
problematiek is 35 miljard per jaar, dat betekent dat niet dat je dat
direct in 2011 al gaat realiseren, dat kan niet. Alleen het zal wel
zijn dat er moeilijke en pijnlijke maatregelen genomen moeten worden
en dat is ook de reden waarom ik heb gezegd ja er zal wel een soort
van storm in de polder zijn.
VRAAG
Maar betekent dat dat u zich zorgen maakt over maatschappelijke onrust
omdat het kabinet zo diep moet gaan snijden in allerlei belangrijke
voorzieningen.
BALKENENDE
Nou wat mij als premier vooral bezighoudt is: we hebben te maken met
financieel zwaar weer, dat gaat jaren duren en daar moeten we ons op
instellen. Kunnen we het in Nederland aan? Ja we kunnen het aan. Zal
het gepaard gaan met debat en ook kritiek? Jazeker, dat zal zeker
gebeuren. Alleen er hoort wel een besef te zijn dat we er ook nu
gezamenlijk de schouders onder moeten zetten om door deze moeilijke
fase heen te komen.
VRAAG
En nu doet u die oproep en op dinsdag en op donderdag zegt een
belangrijk deel van de Kamer het vertrouwen in uw op. Aan wie ligt dat
dan?
BALKENENDE
Ik moet zeggen het instrument van een motie van wantrouwen van de kant
van de VVD, kijk de heer Wilders doet het al, daar zijn we een beetje
aangewend, maar van de kant van de VVD is dat denk ik niet de beste
voorwaarde om te komen tot een constructief debat over en weer en het
naar voren brengen van oplossingen. Kijk ik heb ook kritiek op de VVD,
omdat men met de bezuinigingen die zij voorstaan ja voorlopig
economische ontwikkeling toch terugdringt en dat moeten we niet
hebben.
VRAAG
U bent een beetje Zeeuws van karakter. Heeft het u gesterkt om in elk
geval door te gaan als premier?
BALKENENDE
Dat maakt de kiezer uit.
VRAAG
Jawel, maar zou u het zelf willen nog een periode?
BALKENENDE
Nou kijk, ik ben zelf buitengewoon gemotiveerd om dit werk te doen en
ik heb steeds gezegd deze kabinetsperiode een succes maken, wat daarna
gebeurt dat zullen we dan wel zien.
VRAAG
Maar u had het over een ambitie tot 2015.
BALKENENDE
Maar dat is juist de inhoudelijke agenda waarmee we doorgaan.
VRAAG
Nou ja, inhoudelijke agenda, maar de tijd. Als u het aan u ligt. Zou u
gewoon nog een periode willen als premier?
BALKENENDE
Ik doe helemaal geen uitspraak over de volgende periode. Het is wel zo
dat ik zeg van het werk is niet af. Ik ben buitengewoon gemotiveerd om
hier mee door te gaan, hoe moeilijk dat ook is in mijn rol en dat
betekent dat je nu alweer nadenkt over de ontwikkelingen na deze
periode en hoe dat zal gaan en wie dat zal doen, die vragen komen nog.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)
Ministerie van Algemene Zaken