Van Gogh Museum


Amsterdam, 29 juli 2009

Expositie Belgische kunstenaar Alfred Stevens, schilder van mondaine vrouwen, in Van Gogh Museum

Van 18 september 2009 tot en met 24 januari 2010 organiseert het Van Gogh Museum de eerste overzichtstentoonstelling sinds dertig jaar van de Belgische kunstenaar Alfred Stevens (1823-1906). Stevens was een van de meest bekende kunstenaars in Parijs in de tweede helft van de 19de eeuw. Hij maakte furore met zijn schilderijen van elegante, intrigerende, ongrijpbare vrouwen. De kunstenaar schilderde op rake, overtuigende wijze de eigentijdse mondaine vrouw, met veel aandacht voor de schitterende stofuitdrukking van de kleding en de rijke interieurs. De tentoonstelling Alfred Stevens, bestaande uit 64 schilderijen, wordt georganiseerd in samenwerking met de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel waar deze nog te zien is tot en met 23 augustus 2009.

Alfred Stevens werd aan de Brusselse Academie opgeleid in de romantische traditie, maar zocht al snel naar artistieke vernieuwing. De kunstenaar vertrok naar Parijs en brak in 1855 door op de Parijse Wereldtentoonstelling met een schilderij van een bedelaarster met kinderen in de sneeuw. In deze vroege periode werd hij met name beïnvloed door kunstenaars als Gustave Courbet (1819-1877), evenals door de Hollandse interieurschilderkunst van de 17de eeuw. Het werk van de realist Courbet die het dagelijkse leven van eenvoudige mensen als onderwerp nam, diende daarbij tot voorbeeld. Ook Stevens maakte tussen 1845 en 1857 schilderijen met sociaal-realistische thema's, zoals het schilderij Kleine nijverheid.

Geleidelijk aan liet Stevens het sociaal-geëngageerde realisme varen. Hij ontwikkelde een moderne vorm van realistische schilderkunst waarin de bourgeoisievrouwen in hun luxueus ingerichte interieur centraal staan. Ze roepen de sfeer op van het joyeuze Parijse leven. Deze onderwerpkeuze was in die tijd zeer vernieuwend omdat de vrouw toen uitsluitend werd geportretteerd of geschilderd in een mythologische of historische rol. Stevens toonde haar als een soort kostbaar 'object' in haar rijk gedecoreerde vertrek. Dat bood hem de mogelijkheid om zijn vakmanschap te laten zien. Naast de harmonieuze kleuren viel de levensechte weergave van de verschillende materialen bij het publiek in de smaak. Zijn schilderijen werden dan ook goed verkocht.

Vanaf 1862 doemt steeds vaker het exotisme op in het werk van Stevens. Hij was, samen met de schilder James McNeill Whistler, een van de eerste kunstenaars die in de ban raakte van de Japanse kunst en gebruiksvoorwerpen. Daarnaast was Stevens een eclectische verzamelaar: hij vulde zijn huis met meubels en kunstvoorwerpen uit allerlei tijden, stijlen en landen. Zijn belangstelling bleef echter voornamelijk beperkt tot fraaie exotische snuisterijen en objecten zoals kimono's, waaiers, parasols en kamerschermen die hij verwerkte in zijn schilderijen.

Stevens was niet alleen de schilder van de Parijse bourgeoisie; hij maakte zelf ook deel uit van het decadente societyleven. Onder zijn intieme vrienden rekende Alfred Stevens de 'fine fleur' van de Franse literaire en artistieke wereld, van de schrijvers Charles Baudelaire en Alexandre Dumas jr. tot de schilders Édouard Manet, Edgar Degas en de actrice Sarah Bernhardt.


----------