Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 18 september 2009
Betreft Kamervragen over het kobaltgehalte in veevoer
Pagina 1 van 3
Directie Voedsel Dier en
Consument
cluster Voedselveiligheid
Prins Clauslaan 8
2595 AJ DEN HAAG
Postbus 20401
2500 EK DEN HAAG
www.minlnv.nl
T 070-3786868
F 070-3786113
Onze referentie
VDC 09.1542
Uw referentie
2009Z14740
Geachte Voorzitter,
Hierbij stuur ik u, mede namens de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (VWS) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de antwoorden op
Kamervragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) naar aanleiding van het krantenbericht
"Provimi verlaagt kobaltgehalte veevoer" in het Agrarisch Dagblad van
12 augustus 2009.
1
Kent u het bericht "Provimi verlaagt kobaltgehalte veevoer"? 1)
Ja.
2, 5 en 7
Is het waar dat kobaltbronnen kankerverwekkend kunnen zijn bij inademing?
Zo ja, bent u bereid het gebruik van kobalt aan strenge regels te onderwerpen?
Zo nee, waaraan ontleent u deze zekerheid?
Is er een wettelijke norm voor de maximale hoeveelheid kobalt die aan veevoer
wordt toegevoegd? Zo ja, hoe luidt die? Zo nee, waarom niet en bent u bereid een
dergelijke norm in te voeren?
Kunt u uiteenzetten welke risico's kleven aan de toepassing van kobalt in veevoer
voor de productie van rundvee en voor de gezondheid van de medewerkers in de
veevoedersector? Zo ja, kunt u uiteenzetten op welke wetenschappelijke bronnen
u uw antwoord baseert? Zo nee, waarom niet en bent u bereid nader onderzoek te
doen verrichten naar aanleiding van de door Provimi gesignaleerde risico's?
Het gebruik van kobalt in diervoeder is vanwege de onderkende risico's op het
gebied van volks- en diergezondheid en milieu al aan strenge regels gebonden.
Directie Voedsel Dier en
Consument
cluster Voedselveiligheid
Datum
18 september 2009
Onze referentie
VDC 09.1542
Pagina 2 van 3
Kobaltverbindingen zijn onder voorwaarden als diervoederadditieven toegelaten
op basis van Verordening (EG) nr. 1831/20031. De Europese Commissie geeft
enkel een vergunning hiervoor af als dit niet schadelijk wordt geacht voor de
volks- en diergezondheid en het milieu. Verordening (EG) 1334/20032 stelt voorts
omwille van de volks- en diergezondheid en het milieu, als voorwaarde voor het in
de handel brengen van deze elementen, dat het mengvoeder niet meer dan 2 mg
per kg mag bevatten. Uit deze Europese regelgeving volgt dat toepassing van de
stof binnen deze kaders op dit moment veilig wordt geacht.
Het gebruik van kobalt als diervoederadditief zal echter nog door de Europese
Commissie opnieuw beoordeeld worden, omdat deze stof op grond van de oude
additievenrichtlijn in de handel is gebracht. Dit geldt overigens voor alle
diervoederadditieven. Bij deze beoordeling baseert de Commissie zich op een
advies van de European Food Safety Authority (EFSA) aangaande de veiligheid
van het desbetreffende additief voor mens, dier en milieu, als ook de effectiviteit
van het additief.
Toevoegingsmiddelen zoals kobalt worden door middel van een voormengsel
toegevoegd aan een mengvoeder. Bij de huidige werkwijze van inmenging van
een voormengsel (inmengingspercentage is 0,5%) zal een beoogd gehalte van
2 mg per kg volledig diervoeder, leiden tot een voormengsel dat meer dan
100 mg kobalt per kg bevat. Deze voormengsels dienen geëtiketteerd te zijn met
de gevarenaanduiding "Kan kanker veroorzaken bij inademing" en voorzien zijn
van een specifiek symbool in de vorm van een doodshoofd. Deze verplichting
vloeit voort uit een aantal Europese richtlijnen en verordeningen ten aanzien van
indeling, etikettering en verpakking van gevaarlijke stoffen.
Het Arbeidsomstandighedenbesluit verplicht de ondernemer de nodige, nader
omschreven, maatregelen te nemen wanneer het gaat om het hanteren van
kankerverwekkende stoffen. Daarom zal een diervoederfabrikant bij het gebruik
van voormengsels met kankerverwekkende kobaltverbindingen voorzorgsmaatregelen
moeten treffen om de blootstelling van zijn medewerkers aan deze
kobaltverbindingen zo laag als technisch mogelijk te houden. Als eerste optie geldt
hierbij vervanging van de stof door een stof die minder schadelijk is.
In ieder geval dient de blootstelling onder de wettelijke grenswaarde te liggen van
0,02 mg/m3 in de inademingslucht, gebaseerd op de publicatie van de American
Conference of Industrial Hygiensts (ACGIH) uit 2001.
Mijns inziens gelden er, gelet op het voorgaande, voldoende strenge (geharmoniseerde)
regels als het gaat om de etikettering, het hanteren door de medewerker
en de toepassing als additief in diervoeder. Daarom zie ik geen reden, op dit
moment, om het gebruik van kobalt aan strenge(re) nationale regels te
onderwerpen. Ik vertrouw erop dat de EFSA in haar advies van kobalt als
diervoederadditief de mogelijke schadelijke gevolgen op de gezondheid van de
medewerker - die het gebruik van kobalt met zich meebrengt - laat meewegen.
1 Verordening (EG) Nr. 1831/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2003
betreffende toevoegingsmiddelen voor diervoeding.
2 Verordening (EG) nr. 1334/2003 van de Commissie van 25 juli 2003 tot w.ziging van de
toelatingsvoorwaarden voor een aantal toevoegingsmiddelen van de groep sporenelementen in
diervoeders.
Directie Voedsel Dier en
Consument
cluster Voedselveiligheid
Datum
18 september 2009
Onze referentie
VDC 09.1542
Pagina 3 van 3
Wanneer dit leidt tot wijziging van de Europese regelgeving aangaande de
toepassing van kobalt als diervoederadditief, zal ik uiteraard zorgdragen dat deze
wijziging in Nederland wordt geïmplementeerd en in acht wordt genomen.
3
Kunt u uiteenzetten of kobalt vooral of uitsluitend noodzakelijk is als additief voor
de productie van koeien die jaarrond op stal staan, of ook noodzakelijk is voor
dieren die een substantieel deel van het jaar buiten gehouden worden?
Er bestaat geen verschil in de behoefte aan kobalt tussen dieren die het hele jaar
staan opgestald of deels buiten lopen. Daarom is het ook een noodzakelijk additief
ingeval de dieren in de zomermaanden buiten worden gehouden.
4
Kunt u uiteenzetten hoe koeien vitamine B12 aanmaakten toen nog geen kobalt
aan hun voer werd toegevoegd?
Dierstudies hebben aangetoond dat kobalt een essentieel element is bij bepaalde
diersoorten, zoals melkkoeien, vleesvarkens en lammeren, bestemd voor de
vleesproductie. De mate waarin kobalt voorkomt in primaire grondstoffen is onder
andere afhankelijk van het type grond waarop deze gewassen worden verbouwd.
In het algemeen gelden zandgronden als kobaltarm. Het is daarom onduidelijk
voor veehouders of de dagelijkse inname van kobalt via primaire grondstoffen in
de behoefte van hun dieren voorziet. Om die reden wordt kobalt aan het mengvoeder
toegevoegd in zeer lage dosering. Zonder deze toevoeging bestaat het
risico op een tekort bij een dier aan dit essentiële element.
6
Kunt u uiteenzetten in hoeverre de kobalttoevoeging bij andere veevoerproducenten
verschilt van die van Provimi? Zo ja, acht u het wenselijk dat
producenten zelf kunnen bepalen hoeveel mogelijk kankerverwekkende stoffen ze
gebruiken als additief voor hun veevoer? Zo nee, waarom niet?
Nee, het is mij niet bekend in welke mate de kobalttoevoeging bij andere
veevoerproducenten verschilt van die van Provimi. Het gehalte aan kobalt is
namelijk afhankelijk van de diersoort waarvoor het diervoeder is bestemd, naast
het type grond waarop de veehouderij is gesitueerd.
Ik ben van mening dat elke fabrikant de vrijheid heeft zelf het gehalte aan kobalt
in het mengvoeder te bepalen, op basis van nutritioneel inzicht, zolang het
wettelijk maximum niet wordt overschreden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit