Promotie: Feedback van de computer kan leren ondersteunen
15/09/2009 09:29
Open Universiteit Nederland
Cijfers webgedrag laten leerproces zien en beïnvloeden internetgedrag
Eenvoudige statistieken over ons gedrag op het web laten ons zien wat we doen, maken ons ervan bewust dat we aan het leren zijn en beïnvloeden ons internetgedrag. Dit is een van de conclusies van het promotieonderzoek van Christian Glahn, onderzoeker bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC). Hij verdedigt zijn onderzoek op 18 september 2009 om 13.30 uur bij de Open Universiteit Nederland in Heerlen.
Terwijl we actief zijn op internet laten we sporen na, of dat nu is in sociale netwerken als Hyves en Linkedin, in speciale leeromgevingen of in online communities. De computer kan op basis van die sporen in simpele statistieken een samenvatting geven van ons gedrag op internet. Deze feedback maakt ons ervan bewust dat we aan het leren zijn, of we dat nu van plan waren of niet. Dit bewustzijn kan ons ertoe aanzetten om na te denken over onze activiteiten op het web en ze te verbeteren.
Bewust worden van onbewust leren
Christian Glahn ontwikkelde voor zijn experimenten een paar online feedback tools. Deze tools maken gebruik van al bestaande informatie over ons dagelijks internetgedrag. Ze produceren simpele statistieken. Deze cijfers geven een persoon gecontextualiseerde feedback over zijn internetactiviteiten, zijn interesses en zijn gedrag. Het idee achter de experimenten is dat feedback in de vorm van simpele kwantitatieve cijfers de aandacht vestigt op onbewuste (leer)processen. Door die impliciete activiteiten en interesses expliciet te maken, wordt iemand zich bewust van wat hij doet. Door de feedback te bestuderen, leert hij over zijn gedrag en wordt hij zich bewust van zijn onbewuste leerprocessen.
Individueel gedrag
Een van de tools is gebaseerd op Delicious.com, een gratis webgebaseerde dienst voor social bookmarking. Gebruikers van Delicious.com kunnen hun bookmarks (favorieten) organiseren en in categorieën indelen door trefwoorden ('tags') te gebruiken. De tool van Glahn maakt van de Delicious.com trefwoorden van een gebruiker een individuele 'tag-cloud'. De gebruiker ziet in die tag-cloud hoe vaak hij een trefwoord gebruikt en wat zijn meest recente trefwoorden zijn. Zo ziet hij welke onderwerpen voor hem op een bepaald moment belangrijk zijn en hoe zich dat ontwikkelt doorheen de tijd. Uit de experimenten blijkt dat deze feedback de Delicious.com gebruikers helpt om te begrijpen hoe ze hun bookmarks organiseren, wat hun interesses zijn en hoe ze hun informatiemanagement van webfavorieten kunnen verbeteren.
Groepsgedrag
De tweede tool was een groepinformatiesysteem (team.sPace). Dit is een nieuwsportaal voor kleine groepen en gemeenschappen. De tool berekent een score voor elke deelnemer gebaseerd op zijn activiteiten binnen de groep: het aantal bookmarks dat hij heeft gemaakt, het aantal berichten dat hij in weblogs heeft geschreven, maar ook het aantal berichten van anderen dat hij heeft gelezen. In de feedback ziet hij zijn score én de gemiddelde score van de anderen. Ook al hield de feedback helemaal geen rekening met inhoud of kwaliteit, het verhoogde toch het bewustzijn van de mensen van impliciete groepsprocessen en het motiveerde hen om actiever deel te nemen. Dit laatste effect ging echter alleen op voor een bepaalde groep deelnemers. Degenen die niet erg actief waren in de groep, werden eerder afgeleid door de feedback, al werden ook zij zich meer bewust van hun gedrag. Degenen die al actief waren, werden gestimuleerd tot meer participatie en samenwerking. Het lijkt er dus op dat de context bepaalt hoeveel ondersteuning de tool biedt.
Conclusies
Glahn concludeert onder meer dat feedback gebaseerd op puur statistische gegevens mensen bewust maakt van impliciet gedrag, interesses en leerprocessen. Maar het is belangrijk om ervoor te zorgen dat ze hun feedback kunnen vergelijken, bijvoorbeeld met anderen of met het verleden. Er moet dus contrast en perspectief zijn, gerelateerd aan de context waarin de feedback wordt gegeven. Dan leidt de feedback tot zelfbewustzijn in informatiemanagement, leren en groepswerk. Afhankelijk van de context kan de feedback bovendien motiveren tot leren.