Turkish agrammatic aphasia. Word order, time reference and case
Datum: 17 september 2009
Promotie: mw. T. Yarbay Duman, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat
5, Groningen
Proefschrift: Turkish agrammatic aphasia. Word order, time reference
and case
Promotor(s): mw. prof.dr. Y.R.M. Bastiaanse, prof.dr. G. Aygen
Faculteit: Letteren
Agrammatisme in het Turks hetzelfde als in het Nederlands
Tuba Yarbay Duman onderzocht agrammatisme (een symptoom van afasie) in
het Turks. Hoewel het Turks en het Nederlands qua structuur zeer
verschillende talen zijn, blijkt uit haar onderzoek dat
afasiepatiënten in beide talen problemen hebben met woordvolgorde en
verwijzing naar het verleden. Naamvallen blijven relatief intact, maar
kunnen de agrammatische spreker desondanks niet altijd helpen een zin
goed te begrijpen.
Afasie is een taalstoornis die kan optreden als gevolg van
hersenbeschadiging. Letsel in de linker frontale hersenkwab kan
grammaticale stoornissen veroorzaken. Een afasiepatiënt met een
dergelijke stoornis zal een complexe grammaticale constructie als `de
jongen wordt door het meisje achtervolgd' niet begrijpen. De patiënt
spreekt in korte, eenvoudige zinnen die voornamelijk uit zelfstandige
naamwoorden, werkwoorden en adjectieven bestaan; kleine woordjes
worden weggelaten. Dit syndroom wordt ook wel `afasie van Broca' of
`agrammatisme' genoemd. Het onderzoek van Yarbay Duman is het eerste
dat zich richt op agrammatisme in het Turks.
Anders dan in het Nederlands staat in het Turks de woordvolgorde niet
vast en is het de naamval die bepaalt wie wat bij wie doet. Daarnaast
kan in het Turks wel gebruik gemaakt worden van werkwoordsvervoeging
om te verwijzen naar gebeurtenissen in het verleden (ben etek
ütüledim, `Ik heb de rok gestreken') en de toekomst (ben etek
ütüleyecegim, `Ik zal de rok strijken'). Yarbay Duman toont aan dat
agrammatische sprekers bij voorkeur de volgorde onderwerp-lijdend
voorwerp-werkwoord aanhouden. Bovendien kunnen zij zinnen in deze
volgorde het gemakkelijkst begrijpen, mits eenvoudige naamvallen
worden gebruikt. Bovendien blijkt dat bij Turkse agrammatische
sprekers, net als bij hun Nederlandse lotgenoten, specifiek het
vermogen tot verwijzen naar het verleden door middel van
werkwoordsvervoeging beschadigd is.
Tuba Yarbay Duman (Turkije, 1978) deed de masteropleiding Clinical
Linguistics aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze deed haar
promotieonderzoek bij de afdeling Linguïstiek van de Faculteit der
Letteren van de RUG, gefinancierd door NWO.
Laatst gewijzigd: 04 september 2009 09:44
Rijksuniversiteit Groningen