Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Kleine haarballen maken eten gezonder
15 september 2009
NWO-onderzoeker slaagt erin enzymen stevig in te pakken
NWO-onderzoeker Saskia Lindhoud heeft een nieuwe manier ontdekt om
enzymen in te pakken. Zij zorgde dat geladen polymeren als het ware
een haarbal om de enzymen heen vormden. Deze manier van inpakken zorgt
ervoor dat de enzymen veel beter bruikbaar zijn. Zo kun je gezonde,
maar vieze enzymen zo inpakken dat je ze niet proeft, maar wel
uitgepakt worden in de maag. Saskia Lindhoud promoveert op 16
september aan de Wageningen Universiteit.
Enzymen zijn moleculen die specifieke chemische reacties in gang
kunnen zetten. Ze zorgen voor de smaak van bier, de werking van
wasmiddel en onze spijsvertering. Om enzymen goed te kunnen gebruiken,
is het echter belangrijk om te zorgen dat ze niet te vroeg of te laat
chemische reacties in gang zetten. Deze moleculen zijn namelijk nogal
gevoelig voor veranderingen in hun omgeving, zoals
temperatuursschommelingen en veranderingen in de zoutconcentratie of
de pH. Om de enzymen te beschermen kun je ze inpakken. Lindhoud
ontdekte een nieuwe manier om dit goed te doen.
Harige balletjes
Voor het inpakken gebruikte Lindhoud polyelectrolyt complex micellen.
Deze bestaan uit tenminste twee soorten moleculen die een
tegengestelde lading hebben en waarvan er tenminste één een geladen en
ongeladen helft heeft (diblok copolymeer). Wanneer deze moleculen met
elkaar worden gemengd, dan vormen de tegengesteld geladen gedeelten
van de moleculen een complex omdat plus en min elkaar aantrekken. Het
ongeladen gedeelte van de moleculen wil niet in de kern zitten en
steekt naar buiten. Zo ontstaan vanzelf een soort bolletjes met haren
aan de buitenkant.
Omdat enzymen ook ladingen hebben, kunnen ze op deze manier ingepakt
worden. Maar deeltjes die bestaan uit alleen enzymen en diblok
copolymeren zijn niet zo stevig. Lindhoud verving een gedeelte van de
enzymen door een polymeer met dezelfde lading als het enzym, dit
zorgde ervoor dat de deeltjes nog stabieler en steviger werden.
Lindhoud ontdekte bovendien dat de enzymen zich niet zo prettig voelen
in de kern van het deeltje, maar juist graag op het grensvlak van de
kern zitten. Het toevoegen van de polymeren met een gelijke lading
vergrootte dit grensvlak.
Het voordeel van de door Lindhoud ingepakte enzymen, is dat ze ook
weer gemakkelijk uitgepakt kunnen worden. Dit is essentieel om de
enzymen goed te kunnen gebruiken in industriële toepassingen. Het
onderzoek van Lindhoud kan dus nieuwe toepassingen van enzymen
mogelijk maken, en niet alleen om wasmiddel te verbeteren. Eén van de
mogelijke toepassingen is namelijk een gericht toediening van
medicijnen.
Saskia Lindhoud voerde haar onderzoek uit met een TOP-subsidie van
NWO-gebied Chemische Wetenschappen. Inmiddels voert zij een post-doc
uit aan de University of Bath
..............................
Meer informatie:
* Saskia Lindhoud (Wageningen Universiteit en Research centrum)
* t.: 0317 482585, Saskia.Lindhoud@wur.nl
* promotiedatum: 16 september
* promotoren: prof. dr. M.A. Cohen Stuart, prof. dr.ir. W. Norde.
Copromotor: dr. R.J. de Vries
laatst gewijzigd op 15 september 2009
Het favoriete plekje van enzymen