Overheidsschuld stijgt door crisis
Nationale Schuld, Hoofdstuk IXA van de Rijksbegroting
Nieuwsbericht | 15-09-2009 | Begroting en Prinsjesdag
De crisis is van grote invloed geweest op de ontwikkeling van de
EMU-schuld sinds de presentatie van de vorige Miljoenennota. De
financiële crisis en de ingrepen in de financiële sector hebben de
schuld fors verhoogd. Deze ingrepen waren noodzakelijk om de rust op
de financiële markten te herstellen, en de stabiliteit van het
financiële stelsel te waarborgen . Door de interventies is niet alleen
de schuld toegenomen, maar heeft de overheid ook meer bezit verkregen.
Dit bezit heeft op dit moment een waarde van ca. EUR 46 miljard en
telt niet mee in de berekening van de EMU-schuld, maar staat wel op de
staatsbalans.
De EMU-schuld bedroeg eind 2008 EUR347 miljard en zal naar
verwachting eind 2009 EUR 343 miljard bedragen. Dit is gelijk aan 60%
van het bruto binnenlands product (BBP). Eind 2010 wordt een
EMU-schuld van EUR 381 miljard verwacht (66% van het BBP).
De staatsschuld is het grootste deel (circa 85%) van de EMU-schuld. De
staatsschuld bedroeg eind 2008 EUR 301 miljard en bedraagt EUR 294
miljard eind 2009, oplopend naar EUR 328 miljard eind 2010. De
EMU-schuld is het totaal van alle uitstaande leningen die ten laste
komen van de collectieve sector: het Rijk, de sociale fondsen en de
lokale overheden (minus hun onderlinge schuldverhouding).
In figuur 1 staan de wijzigingen van de EMU-schuld ten opzichte van de
projectie in de Miljoenennota 2009. De oorzaken van de verschillen
zijn apart aangegeven. De schuld is hierbij gepresenteerd als
percentage van het BBP.
Figuur 1: Grafiek overheidsschuld
Eind 2008 is de schuld groter geworden door de ingrepen in de
financiële sector, vooral door de aankoop van Fortis en ABN-AMRO en
door de overbruggingskredieten aan Fortis. In 2009 en 2010 is het
effect van de interventies in de financiële sector kleiner, omdat
Fortis een groot deel van de overbruggingskredieten heeft afgelost. Na
overschotten in voorgaande jaren is in 2009 en 2010 sprake van
oplopende begrotingstekorten (vooral door automatische stabilisatie)
waardoor de overheidsschuld verder stijgt ten opzichte van de
projectie in de vorige Miljoenennota.
Door de hogere schuld zijn de rentelasten voor de staat gestegen. In
2010 bedragen de rentekosten naar verwachting 11,1 miljard euro. Hier
staan rentebaten tegenover van in totaal EUR 0,6 miljard: EUR 0,2
miljard vanwege leningen aan Fortis en EUR 0,4 miljard dankzij het
schatkistbankieren van publieke instellingen. Schatkistbankieren houdt
in dat publieke instellingen hun middelen aanhouden in de schatkist en
kunnen lenen via de Staat. Het aantal deelnemers aan het
schatkistbankieren neemt de komende jaren naar verwachting verder toe.
Verwante dossiers
* Begroting en Prinsjesdag
Zie ook
* Miljoenennota 2010: Nederland in en na de crisis
Ministerie van Financiën