Gemeente Utrecht

Gezamenlijk persbericht van gemeente Utrecht, politie en Openbaar Ministerie

Utrecht verstevigt greep op Zandpad

Utrecht is van plan het vergunningstelsel voor raamprostitutie te wijzigen. De gemeente heeft het voornemen om een registratieplicht in te voeren voor prostituees en nieuwe voorwaarden te stellen aan de exploitanten, met onder meer beperking van werk- en openingstijden. De wijziging is onderdeel van een pakket maatregelen waarmee gemeente, politie en Openbaar Ministerie mensenhandel en gedwongen prostitutie aan het Zandpad willen tegengaan. Ook publiceert de gemeente vandaag de resultaten van de brede evaluatie van het prostitutiebeleid.

Het open karakter van de raamprostitutie (prostituees zijn goed in de gaten te houden), het isolement van veel van de vrouwen, lange werktijden en snelle wisseling van plek, werken gedwongen prostitutie en mensenhandel in de hand. De gemeente heeft zich daarom voorgenomen het vergunningstelsel voor raamprostitutie te veranderen. Het vergunningstelsel is onderdeel van de algemene plaatselijke verordening.

Barrières mensenhandel
Onderdeel van de voorgenomen wijziging is een registratieplicht in te voeren voor vrouwen die een kamer komen huren bij een exploitant. De prostituee moet een identiteitsbewijs laten zien en er wordt een wachttijd ingebouwd, waarin een gesprek plaatsvindt met een medewerker van de GG&GD. Tegelijkertijd worden nieuwe voorwaarden geformuleerd voor de vergunning van de exploitanten van de seksbedrijven. Zij mogen alleen een kamer verhuren aan prostituees die geregistreerd zijn. De minimale verhuurperiode wordt opgetrokken van een week naar tenminste één maand, met een maximum van negen uur per dag (nu twaalf uur). Bovendien moet in de kamers een deugdelijke alarminstallatie aanwezig zijn. Met deze maatregelen wordt de snelle doorstroom van prostituees aan het Zandpad afgeremd. Door het verplichte contact met de gemeente wordt het isolement verminderd en bevinden de vrouwen zich ook op de radar van de hulpverlening.

Dergelijke maatregelen zijn ingrijpend voor de prostitutiebranche. De gemeente bespreekt het voornemen de komende tijd met de belanghebbenden, onder wie de prostituees en exploitanten. De reacties worden meegenomen in een definitief voorstel dat in november is te verwachten. Uiteindelijk maken de gemeente, politie en OM de afweging tussen de belangen van de branche en de veiligheid op het Zandpad. Nadere afstemming over de details rond de invoering zal tussen de betrokken partijen plaatsvinden.

Openbare orde en handhaving
Gemeente, politie en OM werken aan een breed pakket maatregelen om van het Zandpad een veiliger en beter beheersbare plek te maken. Er is meer toezicht, met teams van wisselende samenstelling. De samenwerking tussen de recherche, vreemdelingenpolitie, gemeentelijke inspecteurs voor bijzondere handhaving en het prostitutieteam van de Belastingdienst is versterkt. Er is ook één extra wijkagent voor het Zandpad aangesteld. Het cameratoezicht heeft een positief effect op de openbare orde. Sinds de invoering lijkt het aantal ongewenste omhangers te zijn afgenomen en voelen de bewoners van de Vechtdijk zich veiliger. Aangezien de meeste verstoringen van de openbare orde aan het Zandpad 's nachts plaatsvinden, overweegt de gemeente de openingstijden van de seksbedrijven te beperken. In de aanpassing van het vergunningstelsel is daarom ook het voornemen opgenomen om het Zandpad 's nachts te sluiten van 02.00 uur tot 08.00 uur.

'Intelligence'
Voor een succesvolle aanpak van de situatie op het Zandpad is een sterke informatiepositie essentieel. De politie heeft een informatie-analist vrijgemaakt. In samenwerking met het Openbaar Ministerie is een concept-informatieconvenant opgesteld voor het (in een vroeg stadium) juridisch juist delen van informatie. De komende periode vindt consultatie en ondertekening plaats. In het informatieconvenant wordt tevens een werkbeschrijving gegeven voor een casusoverleg. In dit casusoverleg bespreken gemeente, politie en OM (onder leiding van het OM) periodiek de signalen mensenhandel en maken keuzes voor de meest passende strafrechtelijke of bestuursrechtelijke interventie.

Opsporing en vervolging
Mensenhandel is zware criminaliteit en daarmee is bepaald dat regionale capaciteit wordt toegewezen. In regio-overschrijdende onderzoeken werkt de politie samen met de nationale recherche of wordt een onderzoek aan hen overgegeven. De politie geeft hoge prioriteit aan het natrekken van alle signalen van het Zandpad. Naast het vergroten van de capaciteit is een kwaliteitsslag gemaakt door de opsporingsonderzoeken innovatiever in te richten. Bovendien is er samenwerking met de Belastingdienst voor een fiscale aanpak (ontnemen onverklaarbaar vermogen).

Hulpverlening en opvang
Utrecht werkt aan veiligheid door regels en controle te combineren met zorg en hulpverlening. Uitbreiding van hulpverlening en opvang is daarom onderdeel van het pakket maatregelen om het Zandpad veiliger te maken. Bij het Rijk is subsidie aangevraagd voor uitbreiding van de openingstijden van de Huiskamer Aanloop Prostituees (HAP) van twee naar vier dagen. De huiskamer biedt laagdrempelige hulpverlening, medische zorg en voorlichting. De medewerkers van de HAP zoeken de vrouwen ook actief op - zij signaleren problemen en tekenen van dwang, en zijn een eerste contact voor de prostituees met de buitenwereld. Vooruitlopend op subsidievertrekking door het Rijk is inmiddels een extra medewerker aangesteld voor het uitstapprogramma. Door toenemende belangstelling dreigde daar begin 2009 een wachtlijst te ontstaan.

Evaluatie prostitutiebeleid
Dit jaar is ook het hele prostitutiebeleid van de gemeente Utrecht tegen het licht gehouden. Op grond van de aanbevelingen wil het college het beleid rond zorg en hulpverlening voor prostituees voortzetten, en meer werk maken van het uitstapprogramma. Daarnaast komt er meer nadruk op het voorkomen van criminaliteit, in nauwe samenwerking met politie en OM. Het college start eind dit jaar met het formuleren van een meer samenhangend prostitutiebeleid, met beter meetbare doelstellingen. Tot die tijd heeft de bestrijding van mensenhandel aan het Zandpad prioriteit.