Vlaamse Overheid
Nieuwsbericht van de Vlaamse overheid van maandag 14 september 2009
Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed juridisch vastgesteld
Op 14 september heeft de administrateur-generaal van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed voor Vlaanderen vastgesteld. Door die vaststelling is er voor het eerst een eenduidige en overzichtelijke lijst bepaald van het in Vlaanderen gebouwde patrimonium met erfgoedwaarde. De lijst bevat ongeveer 66 000 zowel beschermde als niet-beschermde gebouwen.
De rechtsgevolgen
De vaststelling van de inventaris heeft vooral rechtsgevolgen voor het niet-beschermde waardevolle patrimonium. Dankzij de vaststelling worden vijf wettelijke bepalingen in de regelgeving over onroerend erfgoed, ruimtelijke ordening, wonen en energieprestaties geactiveerd. Vroeger waren die 'slapend' bij gebrek aan een vastgestelde lijst. Het gaat om uitzonderingsmaatregelen ten gunste van gebouwen uit de bouwkundige inventaris, met als doel ze zo veel mogelijk te vrijwaren. Het gaat om de volgende vijf bepalingen:
Om een gebouw uit de vastgestelde lijst af te breken is altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig. Die wordt door het gemeentebestuur al dan niet afgeleverd, nadat de erfgoedwaarde van het gebouw afgewogen is via een algemene onroerenderfgoedtoets.
Een stedenbouwkundige vergunning is ook nodig om zonnepanelen of zonneboilers op een plat dak te plaatsen of te integreren in een hellend dak van een gebouw uit de lijst.
Zonevreemde gebouwen uit de lijst kunnen vlotter een nieuwe functie krijgen.
Gebouwen uit de lijst mogen afwijken van de geldende normen op het gebied van energieprestatie en binnenklimaat, voor zover die afwijking nodig is om de erfgoedwaarde van het pand in stand te houden.
In de socialewoningbouw geldt de regel dat kosten voor renovatie maximaal 80% mogen bedragen van de prijs voor een nieuwbouw van dezelfde omvang. Als de renovatiekosten meer bedragen, moet het gebouw worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Voor gebouwen uit de lijst geldt die 80%-regel niet. Op die manier wordt sociale huisvesting in deze gebouwen door renovatie gestimuleerd.
De Inventaris Bouwkundig Erfgoed is nu een volwaardig beleidsinstrument
Aan de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed wordt al sinds 1972 gewerkt. Tot 2005 werd de inventaris in een boekenreeks uitgegeven, maar tegenwoordig wordt hij online ontsloten via http://inventaris.vioe.be (http://inventaris.vioe.be/). Uit die wetenschappelijke inventaris is de lijst afgeleid die zopas juridisch is vastgesteld. Dat die nu wordt vastgesteld, betekent een erkenning van de inventaris als beleidsinstrument en stimuleert op een positieve manier het behoud van het gebouwde patrimonium van Vlaanderen. De vastgestelde inventaris is voor iedereen beschikbaar op http://inventaris.vioe.be/dibe/rechtsgevolgen (http://inventaris.vioe.be/dibe/rechtsgevolgen). Het VIOE zal jaarlijks een actuele lijst van de inventaris van het bouwkundig erfgoed vaststellen en publiceren. De lijst is geordend per gemeente. Van de erfgoedobjecten die erop voorkomen, is het type en een nummer opgenomen, alsook een korte beschrijving, het adres en de coördinaten. Met die gegevens kan het erfgoedobject gelokaliseerd worden en kan er in de wetenschappelijke databank aanvullende informatie over het gebouw of gebouwencomplex opgezocht worden, zoals een uitgebreide wetenschappelijke beschrijving en foto's.
Beschermd versus niet-beschermd?
Alle erfgoedobjecten die in de vastgestelde inventaris zijn opgenomen, genieten een vorm van vrijwaring voor de toekomst. Toch is er een onderscheid tussen het beschermde en het niet-beschermde waardevolle erfgoed dat in de lijst is vastgesteld. Voor beschermde monumenten gelden immers alle juridische bepalingen uit het Monumentendecreet. Voor het patrimonium dat in de zopas vastgestelde Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed is opgenomen, gelden alleen de hierboven vermelde juridische bepalingen, behalve uiteraard voor die gebouwen die eveneens beschermd zijn als monument. Voor beschermde monumenten gelden zowel de rechtsgevolgen van de bescherming als die van de vastgestelde inventaris.
Op http://inventaris.vioe.be/dibe/rechtsgevolgen (http://inventaris.vioe.be/dibe/rechtsgevolgen) wordt de vaststelling uitgebreid toegelicht.