1 1
> Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2597 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2513 AA DEN HAAG 2500 EX Den Haag
T 070 351 7176
F 070 351 7895
Contactpersoon
-
T -
Ons kenmerk
VENW/DGMO-2009/8404
Uw kenmerk
Datum 14 september 2009 -
Onderwerp Aanbieding voortgangsrapport 25 HSL-Zuid Bijlage(n)
1
Geachte voorzitter,
Hierbij bied ik u het vijfentwintigste voortgangsrapport (VGR 25) HSL-Zuid aan.
Het rapport behandelt de verslagperiode 1 januari 2009 tot en met 30 juni 2009.
Ik zal mij in deze brief beperken tot een weergave van de laatste stand van
zaken.
1 Stand van zaken vervoer
Sinds mijn eerste bemoeienis met het dossier HSL-Zuid ruim twee jaar geleden
heb ik telkens benadrukt dat er bij de ingebruikname vele factoren van invloed
zijn op de daadwerkelijke start van het vervoer.
Dat is de reden dat ik van meet af aan heb willen spreken van streefdata in plaats
van harde planningsdata. De projectorganisatie HSL-Zuid, Infraspeed, ProRail, de
Inspectie Verkeer en Waterstaat en HSA hebben alles in het werk gesteld de start
van het vervoer zo snel als mogelijk te realiseren. U weet dat dit de afgelopen
jaren geen eenvoudige opgave is geweest, met name omdat het ERTMS-systeem
nog niet volledig ontwikkeld was. Veiligheid en betrouwbaarheid hebben bij dit
proces altijd voorop gestaan.
Daarom ben ik erg verheugd dat we nu ten aanzien van de HSL-Zuid een echte
mijlpaal hebben bereikt. Vanaf 7 september 2009 wordt er volgens dienstregeling
door HSA gereden tussen Amsterdam en Rotterdam over de baan. Geleidelijk aan
zal de dienstverlening worden uitgebreid. HSA heeft de verwachting dat vanaf 13
december 2009 het hogesnelheidsvervoer op de corridor Amsterdam-Parijs van
start kan gaan.
TRAXX
Zoals hierboven aangegeven is per 7 september 2009 de dienstregeling op het
noordelijke tracé van start gegaan. De snelheid is 160 km/u. Het TRAXX-
materieel maakt voorlopig gebruik van ERTMS Level 1.
In periode voorafgaand aan de start van dit vervoer zijn uitgebreide testen
gedaan door ProRail en HSA die vooral in het teken stonden van betrouwbaarheid
en punctualiteit. Op 9 juli 2009 is door alle betrokkenen, waaronder de Inspectie
Verkeer en Waterstaat, mijn departement, ProRail, Infraspeed en HSA een go-
besluit genomen voor de start van het vervoer.
a
Pagina 1 van 5
Sinds 9 juli 2009 zijn enkele werkprocessen verbeterd, de resterende ERTMS-
Datum
problemen zijn opgelost en heeft HSA duurproeven uitgevoerd.
Ons kenmerk
In eerste instantie zal HSA op werkdagen van 07:00 uur tot 23:00 uur eenmaal VENW/DGMO-2009/8404
per uur gaan rijden. De reistijd van Amsterdam CS naar Rotterdam CS zal met 20
minuten worden bekort van 63 minuten naar 43 minuten.
De reistijd tussen Schiphol en Rotterdam CS zal van 47 minuten teruggebracht
worden naar 26 minuten.
Vooralsnog is het streven van HSA dat vanaf april 2010 een ISA certificaat Level 2
beschikbaar zal zijn voor het Traxx-materieel. Nog onbekend is wanneer er een
inzetcertificaat beschikbaar komt waardoor de TRAXX met passagiers onder Level
2 kan gaan rijden.
HSA heeft procedures in gang gezet waardoor de toelating van de TRAXX in België
kan worden bewerkstelligd. Hiertoe wordt nauw samengewerkt met de NMBS en
Infrabel.
Thalys
De recent uitgevoerde testen met de Thalys zijn goed verlopen. De Thalys-group,
waarin ook HSA vertegenwoordigd is, heeft besloten om vanaf 13 december 2009
te starten met grensoverschrijdend vervoer op hoge snelheid.
Voordat het zo ver is moet er nog het nodige gebeuren. Zo is de verwachting dat
eind september de EC Declaration of Verification beschikbaar komt voor de
Thalys. HSA heeft aangegeven dat vanaf dat moment de praktijkopleidingsritten
en examens van de machinisten van start kunnen gaan.
Medio oktober wordt het inzetcertificaat voor de Thalys verwacht en wordt
reizigersvervoer mogelijk. Tot medio december zullen betrouwbaarheid en
punctualiteitstesten gedaan worden door HSA, in samenwerking met de Belgische
en de Franse vervoerders.
Indien dit alles tot goede resultaten leidt en de Inspectie Verkeer en Waterstaat
mij positief adviseert, zal de Thalys vanaf 13 december 2009 gaan rijden tussen
Amsterdam en Parijs over het HSL-tracé.
Vooralsnog zal de Thalys tussen Amsterdam en Rotterdam onder ERTMS Level 1
rijden met maximaal 160 km/u. Tussen Rotterdam en Antwerpen zal de Thalys
gaan rijden onder ERTMS Level 2 met 300 km/u.
Er zal gestart worden met 7 keer per dag een dienst naar Parijs. De reistijd
Amsterdam-Parijs bedraagt nu 4:09 uur en zal dan 3:18 uur gaan bedragen, een
winst van 51 minuten. De reistijd RotterdamParijs die nu 3:09 uur is, zal worden
teruggebracht naar 2:30 uur. Een tijdswinst van 39 minuten.
Zodra het op de gehele HSL-Zuid mogelijk wordt onder ERTMS Level 2 te gaan
rijden zal de snelheid op het noordelijke tracé worden verhoogd.
AnsaldoBreda V250
De Ansaldo-Breda V250 heeft inmiddels een aantal testen afgewerkt
op Nederlandse bodem. De testen hadden betrekking op de integrale werking van
de treinsystemen. Daarbij heeft de trein van AnsaldoBreda tijdens snelheidstesten
op het HSL-tracé een snelheid van 278 km/uur bereikt. ERTMS-testen hebben
met de V250 nog niet plaatsgevonden. HSA is nog in overleg met de leverancier
om te komen tot een harde planning. Vooralsnog wordt de geleidelijke instroom
van de V250 voorzien vanaf medio 2010.
Pagina 2 van 5
Overleg met België
Datum
In het overleg met uw Kamer op 1 juli 2009 is ook het overleg met België aan de
orde geweest. Ik heb toen aangegeven teleurgesteld te zijn in de voortgang van
Ons kenmerk
het overleg inzake de naleving van de in 2005 gemaakte afspraken over de VENW/DGMO-2009/8404
bediening van Breda en Den Haag. Ik heb op 30 juni 2009 een brief aan mijn
Belgische ambtgenoot gestuurd waarin ik de Nederlandse positie nogmaals heb
toegelicht. Tevens heb ik voorgesteld op korte termijn een overleg te plannen
waarin ook het doortrekken van de Belgische intercity naar Roosendaal aan de
orde kan komen. Helaas heeft dit gesprek, door agendaproblemen van mijn
Belgische collega, nog niet kunnen plaatsvinden. Ik blijf proberen dit overleg op
korte termijn te kunnen hebben.
2 Stand van zaken infrastructuur
ERTMS
Begin 2009 is gebleken dat in enkele uitzonderlijke situaties het
beveiligingssysteem op de HSL-Zuid niet goed functioneerde. Om dit te corrigeren
is de spoorbaan eind februari 2009 voorzien van een software versie-update.
Aansluitend op het weer vrijgeven van de baan is een onderzoek gestart naar de
achterliggende oorzaken van de geconstateerde omissies. Dit onderzoek is in
nauw overleg tussen de leverancier van de software, ProRail en de Inspectie
Verkeer en Waterstaat uitgevoerd en afgerond. Daarbij is een aantal maatregelen
overeengekomen en door de leverancier uitgevoerd om het proces van
kwaliteitsborging te verbeteren. Dit is inmiddels naar tevredenheid van alle
partijen afgerond.
ATB-VV
De HSL-Zuid infrastructuur is op de daartoe benodigde punten aangepast voor
ATB verbeterde versie. Nu resteert nog het aanpassen van het binnenlandse en
internationale treinmaterieel, voordat ATB-VV operationeel wordt op de HSL-Zuid.
Voor het mitigeren van de vijf HSL 100+ punten is met name de ombouw van het
binnenlandse materieel van belang. Voor één punt op de noordelijke sectie
(Hoofddorp) is ombouw van het internationale materieel aan de orde. Hiervoor
wordt in overleg met HSA een planning opgesteld.
Tot het moment dat het materieel is omgebouwd, zal in elk geval voor twee
overgangen naar het bestaande spoor (op de noordelijke sectie) de snelheid
gereduceerd worden van 130 km/u naar 90 km/u. Dit heeft beperkte gevolgen
voor de rijtijd. Voor de overige drie punten (zuidelijke sectie) is ontheffing van
deze snelheidsbeperking bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat aangevraagd.
EMC
Aan de energieonttrekking op de HSL-Zuid zijn vooralsnog beperkingen gesteld.
Dit ter voorkoming van EMC-verstoringen die bij de volledig voorziene
energieonttrekking zouden kunnen optreden op het aan de HSL-Zuid
nevenliggende conventionele spoor bij het passeren van een HSL-trein. Uit
onderzoek is gebleken dat er van een verhoogde aanraakspanning sprake kan zijn
en dat de werking van het treinbeveiligingssysteem van het conventionele spoor
kan worden verstoord. Mogelijk moeten in aanvulling op de in de afgelopen
jaren reeds genomen maatregelen extra voorzieningen worden aangebracht in
materieel van NS Reizigers, langs het bestaande spoor en in de
voedingsinstallaties van de HSL-Zuid.
Op dit moment bevindt het onderzoek en daarmee de formulering van robuuste
oplossingen zich in de afrondende fase. Ik verwacht voor december hierover een
definitief besluit te kunnen nemen.
Pagina 3 van 5
Vooralsnog kan een en ander opgelost worden door een iets langere opvolgtijd
Datum
tussen de treinen aan te houden hetgeen wel enige impact heeft voor de
vervoerder HSA. Gestreefd wordt uiterlijk medio 2010 het probleem structureel op
Ons kenmerk
te lossen. VENW/DGMO-2009/8404
ESS
De HSL-tunnels Groene Hart, Dordtse Kil en Oude Maas zijn zodanig uitgevoerd
dat de twee sporen gescheiden zijn door middel van een tussenwand. De
tussenwand is voorzien van vluchtdeuren die in normaal bedrijf en tijdens
onderhoud vergrendeld zijn, maar voor calamiteiten gebruikt kunnen worden om
te vluchten naar de nevenbuis.
Op basis van de huidige systemen en procedures zijn de tunnels thans veilig
bevonden voor vervoer van passagiers. De tunnels voldoen aan de van kracht
zijnde regelgeving.
Op verzoek van de vervoerder HSA is een onderzoek gedaan om een aanvullend
veiligheidssysteem, het Evacuatie Support Systeem (ESS) in de tunnels aan te
brengen. Dit zou er toe kunnen leiden dat de veiligheid tijdens een ontruiming bij
noodsituaties nog verder zou verbeteren. In het kader van ESS zouden
verbeteringen aangebracht worden aan de signalering bij de vluchtdeuren en aan
de ontgrendeling van deze deuren.
Door ProRail is in kaart gebracht welke mogelijkheden bestaan en welke kosten
en inspanningen hiermee gemoeid zijn. In het onderzoek wordt benadrukt dat het
hier om een gewenste verbetering gaat, en niet om een noodzakelijke
verbetering.
Bij de afweging is gebruik gemaakt van het zogeheten ALARP principe (As Low As
Reasonably Practicable). Dit houdt in dat de kosten die gepaard gaan met het
verder reduceren van het risico niet disproportioneel mogen zijn ten opzichte van
de mate waarin het risico daadwerkelijk verlaagd wordt.
Het bestaande veiligheidssysteem voldoet aan de regelgeving, de specificaties,
richtlijnen en standaards. Mede gezien de beperkte verbetering is in relatie met
de kosten ( 10 mln.) besloten het ESS niet aan te brengen.
Geluid
In de afgelopen maanden zijn klachten binnengekomen van omwonenden wegens het
geluid van de treinen op de HSL-Zuid. Ik neem deze klachten uiteraard serieus en
heb besloten eerder dan voorzien geluidsmetingen langs de HSL-Zuid uit te gaan
voeren. De metingen zijn gestart vanaf maandag 7 september. Er zal op de 2 á 3
locaties worden gemeten waar de klachten het meest frequent zijn. De metingen
richten zich op de hoeveelheid treingeluid en op de effectiviteit van de genomen
geluidsbeperkende maatregelen. Allicht wordt dit afgezet tegen de normen van de
wet Geluidhinder. Ik verwacht medio oktober over de eerste resultaten te beschikken.
Overdracht naar ProRail lijnorganisatie
Voor het afronden van het spoortechnische deel van de HSL infrastructuur heeft
ProRail in 2007 een `Programma HSL-Zuid' ingericht. Per 1 juli is dit programma
beëindigd en zijn de werkzaamheden overgeheveld naar de ProRail lijnorganisatie.
Voor het inregelen van de exploitatie van de HSL-Zuid tot het moment dat het
vervoerssysteem volledig en stabiel functioneert, wordt voorzien dat ProRail nog
enkele jaren specifieke activiteiten zal verrichten in aanvulling op de normale
activiteiten die ProRail vanuit de rol van beheerder van de HSL-infrastructuur zal
vervullen. Bij ProRail blijft daartoe een centrale regie- en coördinatierol in stand.
Pagina 4 van 5
Datum
3 Stand van zaken risicoreservering
Ons kenmerk
In de verslagperiode van VGR 25 is het potentiële beroep (50% waarde) op de VENW/DGMO-2009/8404
risicoreservering toegenomen van 24 mln naar 41 mln. Voor de HSL-Zuid is
het beroep toegenomen door de mogelijke EMC-maatregelen. Voor de
Betuweroute is het potentiële beroep niet gewijzigd.
Dat levert het volgende beeld op van de naar verwachting nog aan de
risicoreservering te onttrekken middelen:
90% waarde 50% waarde
Betuweroute 3 mln. 2 mln.
HSL-Zuid 58 mln. 41 mln.
Totaal 61 mln. 43 mln.
Per einde van de verslagperiode was in de risicoreservering nog een ruimte van
76 mln. De lopende ontwikkelingen in beide projecten zijn voor mij aanleiding
om deze ruimte van 76 mln te handhaven.
In de risicoreservering wordt geen rekening gehouden met vervoersrisico's. Deze
worden wél meegenomen in de integrale risico inventarisaties ten aanzien van de
planning.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
Pagina 5 van 5
Ministerie van Verkeer en Waterstaat