KNMG
11 september 2009
Gebruik patiëntengegevens voor kwaliteit ook zonder toestemming patiënt
Het is van groot belang dat patiëntengegevens in de gezondheidszorg
zonder al te veel hindernissen gebruikt kunnen worden voor
kwaliteitsverbetering. Het standpunt van de minister van VWS (d.d. 9
september 2009) dat daarvoor uitdrukkelijke toestemming nodig is,
levert te veel beperkingen op.
In het rapport van de commissie Lemstra over de Twentse neuroloog is
de aanbeveling opgenomen dat artsen in het kader van intercollegiale
toetsing kennis moeten kunnen nemen van elkaars patiëntendossiers. De
commissie Lemstra stelt voor op dat punt de wet te wijzigen. In zijn
brief aan de Tweede Kamer d.d. 9 september 2009 laat de minister van
VWS weten die aanbeveling van de commissie Lemstra niet over te nemen.
Volgens de minister zal de patiënt steeds uitdrukkelijk toestemming
moeten geven voor dossierinzage in het kader van intercollegiale
toetsing.
Veronderstelde toestemming
Volgens de KNMG zal het standpunt van de minister de mogelijkheden
voor kwaliteitstoetsing zeer beperken. Er is op dit punt al vele jaren
sprake van een praktijk van veronderstelde toestemming. Aangenomen
wordt dat patiënten er geen bezwaar tegen hebben dat hun gegevens,
mits op zorgvuldige wijze, worden gebruikt in het kader van
kwaliteitssystemen als intercollegiale toetsing, visitatie e.d. Dat is
ook in het algemeen belang.
Het is onuitvoerbaar en voor zorginstellingen zeer belastend (in
termen van tijd en geld) om in alle gevallen van patiënten individuele
toestemming te verkrijgen. Lang niet altijd zullen al geruime tijd
geleden ontslagen patiënten kunnen worden getraceerd.
Noodzakelijk en gerechtvaardigd
Vanwege het grote algemene belang van kwaliteitssystemen in de
gezondheidszorg vindt de KNMG het noodzakelijk en gerechtvaardigd dat
zo nodig zonder toestemming patiëntengegevens kunnen worden gebruikt
(met de nodige terughoudendheid en privacywaarborgen). De wet behoort
dat mogelijk te maken.
Op voorstel van de KNMG was in het wetsvoorstel cliëntenrechten zorg
zoals dat in maart 2009 bekend werd een bepaling opgenomen die het
mogelijk maakte om ten behoeve van kwaliteitssystemen zo nodig zonder
voorafgaande toestemming patiëntengegevens te gebruiken. De brief van
de minister van 9 september lijkt erop te wijzen dat deze bepaling in
definitieve wetsvoorstel niet zal worden overgenomen. De KNMG zou dat
zeer betreuren.
Uiteraard behoren patiënten in algemene zin te worden geïnformeerd
over de kwaliteitssystemen die zorginstellingen hanteren. Maakt een
individuele patiënt bezwaar tegen het gebruik van zijn/haar gegevens
in het kader van kwaliteitsdoeleinden, dan zal dat bezwaar natuurlijk
gehonoreerd moeten worden.