ChristenUnie
Bijdrage Ernst Cramer AO Pachtprijsverhoging
Bijdrage Ernst Cramer AO Pachtprijsverhoging
donderdag 10 september 2009 14:00
De heer Cramer (ChristenUnie): Voorzitter. Ik sluit mij aan bij de
woorden van collega Bilder over de emotie die bij een hoop pachters
zit, mede gelet op de tijden waarin een aantal sectoren in de landbouw
zich bevindt. Hij heeft het over een van de grootste problemen. Wij
moeten dan ook iets doen met de inkomsten van een aantal bedrijven ten
opzichte van de wijzigingen als gevolg van de beoogde systematiek, met
die wrangheid in de ontwikkeling. Dat zegt collega Polderman ook wel
goed, maar hij maakt een wat magere keus. Daarmee wreekt zich dat in
deze wet niet een soort noodrem zit voor extreme situaties. Dan kom je
bij het cruciale probleem dat wij met elkaar in de wet hebben
afgesproken dat er een systematiek in zit en dat er volgend jaar een
evaluatiemoment komt. Vandaar mijn eerdere vraag aan collega
Polderman. Je kunt nu de commissie-Van Hall wel bij elkaar roepen,
zoals collega Bilder ook vraagt. Als je dat echter doet om erachter te
komen waar de problemen zitten en hoe wij die kunnen oplossen, dan
hebben wij wel een probleem gezien het systeem van de wet. Ik ben nog
niet zo ver. Wij hebben langer nodig om te bezien of dit werkt.
Het is duidelijk dat de voorstellen om de pacht te verhogen heel erg
moeilijk liggen. Het zijn ook heel bijzondere tijden. Nu krijgen wij
een eerste verhoging op basis van een paar vette jaren, terwijl een
aantal sectoren middenin een paar buitengewoon magere jaren zitten. Om
aan te geven hoe groot de problemen zijn: er zijn volop mails en
telefoontjes. Dat zeiden anderen ook al.
Wij hebben grote aarzelingen over de te nemen stap. Het pachtsysteem
is een moeizaam tot stand gekomen compromis. Het was echter wel
noodzakelijk, onder andere om te voorkomen dat wij maar blijven
debatteren over de volgende stap, wat wij wel nu vrolijk met z'n allen
aan het doen zijn. Ik deel de kritiek van collega Polderman niet; het
is goed dat de minister heeft geluisterd naar wat is gezegd in de AO's
over de verfijningsbesluiten die zijn genomen. Daar sprak collega
Bilder ook over.
Over de knelpunten gaan wij het hebben. De minister heeft aangegeven
dat zij haar besluit al heeft gepubliceerd. Daar was ik ook ongelukkig
mee. Aan de ene kant kan ik mij voorstellen dat zij zegt dat het een
probleem is als wij vandaag eruit komen om nu toch iets anders te
doen, aangezien er mogelijkerwijs al nieuwe contracten zijn
afgesloten, maar dan wil ik weten of er een beeld is van het aantal
contracten dat het betreft. Ik denk dat ik het antwoord weet: dat
weten wij niet, want dat is iets tussen pachter en verpachter. Aan de
andere kant zag iedereen deze discussie aankomen en zijn er wel heel
weinig pachters die zeggen: ik moet het ergens in het najaar doen,
maar ik ga het nu al vast regelen, want wij hebben zo een lekkere
publicatie gehad in de Staatscourant. Het is goed als wij een beter
beeld zouden hebben van de vraag hoe groot die problemen zouden kunnen
zijn.
De voorgestelde prijzen en de percentages. Wij hebben van de LTO een
buitengewoon genuanceerde inbreng gekregen, waarin zij zegt dat zij de
systematiek niet ter discussie wil stellen, maar dat er wel een aantal
problemen in zitten. Ik zie daar wel aanknopingspunten in voor de
discussie, maar ik ben er heel eerlijk in dat ik daar ook
aanknopingspunten in zie die wij voor de evaluatie kunnen gebruiken,
terwijl er nu een probleem is met een aantal bedrijven. Die
veranderpercentages zijn generiek, maar er zijn op dit moment vooral
problemen in twee belangrijke sectoren: de melkveehouderij en de land-
en tuinbouw. Andere sectoren kennen ook hun ups and downs, maar die
zijn wat minder extreem dan in deze sectoren. In de ene sector is dat
het gevolg van het instorten van de melkprijs en in de andere van de
crisis. Dan heb je te maken met percentages die buitengewoon wreed
kunnen uitpakken. Ik wil even doorpakken op de melding van de minister
dat zij die zorg deelt en aanhaken bij de maatregelen die wij in het
crisispakket hebben genomen. Als ik als melkveehouder gebruik zou
willen maken van versneld investeren in mijn stallen, dan vraagt de
mijnheer van een bekende bank in dit land hoe het met de liquiditeit
gaat en moet ik antwoorden dat ik net een pachtprijsverhoging van
zoveel voor mijn kiezen heb gekregen. Dan is een deel van die
liquiditeit verdampt en weet ik wat waarschijnlijk het antwoord wordt
voor het verbouwen van die schuur.
Overigens kwam ik in het lijstje een buitengewoon merkwaardige streek
tegen. Ik heb nog eens op een landkaart gekeken, maar de
IJsselmeerpolders kon ik niet meer terugvinden. Als de minister daar
ook de Wieringermeer mee bedoeld, dan hoor ik dat wel, maar de
IJsselmeerpolders zijn er al heel lang niet meer. Flevoland is
buitengewoon belangrijk voor de landbouw in ons land.
Bij de veranderpercentages en de hoogte van de pacht hebben wij te
maken met een insteekniveau. In Flevoland heeft men bij uitstek de
hoogste pachtprijs, die ook nog eens het bijna hoogste
veranderpercentage meekrijgt. Die hoge pachtprijs in Flevoland is te
verklaren. Een heleboel bedrijven hebben namelijk al een commerciële
prijs voor de kiezen gekregen. Als je nu ook nog eens het hoge
veranderpercentage krijgt, dan ben je twee keer de Sjors. Dat zit dus
helemaal niet goed.
De minister geeft een aantal mogelijkheden aan voor investeringen. Dat
zou ik een goed systeem vinden, maar het is niet exclusief gericht op
pachtbedrijven. Dat kun je dus ook niet helemaal als steun voor de
sector zien. De biologische pachters, voor wie de kosten hoger liggen,
zitten ook niet in de veranderingssystematiek. Kan dat nog iets
betekenen voor biologische pacht? Wij moeten vandaag praten over welk
crisismanagement wij met elkaar kunnen afspreken om hier uit te komen.
Wij moeten wel enig comfort aan de ondernemers bieden en ons afvragen
of wij het kunnen oplossen en, zo ja, hoe.
Ernst Cramer