1 1
> Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag
De voorzitter van de Tweede Kamer Plesmanweg 1-6
der Staten-Generaal 2597 JG Den Haag
Binnenhof 4 Postbus 20901
2500 EX Den Haag
2513 AA DEN HAAG T 070 351 61 71
F 070 351 78 95
Contactpersoon
-
T -
Ons kenmerk
VENW/IVW-2009/15513
Uw kenmerk
Datum 8 september 2009 2009Z14282
Onderwerp kamervragen Bijlage(n)
-
Geachte voorzitter,
Hierbij beantwoord ik, mede namens de Ministers van Buitenlandse Zaken,
Justitie en Defensie en de Staatssecretaris van Justitie, de kamervragen van de
leden Roemer en Van Velzen over uitzettingen met behulp van
chartermaatschappijen, ingezonden 24 juli 2009.
1 Herinnert u zich de antwoorden op eerdere vragen over Arkefly vlucht OR361?1
1 Ja.
2 Is het waar dat de Britse autoriteiten chartervluchten ook gebruiken om
criminele vreemdelingen uit te zetten?2
2 De Britse autoriteiten hebben mij laten weten dat zij uit operationele
overwegingen geen informatie verstrekken over individuele passagiers. In alle
gevallen is door de UK Border Agency en/of de rechtbank bepaald dat het gaat
om personen die geen rechtmatig verblijf (meer) hebben in Groot-Brittannië.
3 Wat zijn de resultaten van de periodieke audits die de Inspectie Verkeer en
Waterstaat en/of de steekproefsgewijze inspecties heeft uitgevoerd bij de houders
van Nederlandse Air Operative Certificates? Kunt u deze onderzoeken, desnoods
vertrouwelijk, aan de Kamer overleggen? Indien nee, waarom niet?
3 De Inspectie houdt toezicht op Nederlandse luchtvaartmaatschappijen volgens
het reguliere inspectieprogramma. Dit staat los van het toezicht op de
passagiersrechtenverordening. Per luchtvaartmaatschappij vindt op basis van dat
programma jaarlijks een beperkt aantal audits en vluchtinspecties plaats. Op
vlucht OR 361 en de ArkeFly vlucht naar Kingston heeft geen vluchtinspectie
plaatsgevonden. Indien u niettemin auditresultaten van andere vluchten wenst in
te zien, verzoek ik u aan te geven welke.
1 Aanhangsel Handelingen, nr. 3261, vergaderjaar 2008-2009
2 http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/5374109/Asylum-airlines---your-one-way-
flight-to-deportation.html
a
Pagina 1 van 5
4 Wat was de bevinding van de inspectie in het geval van bedoelde vlucht van
Datum
ArkeFly op 25 en 26 november 2008 naar Kingston en bent u bereid dit
onderzoek, desnoods vertrouwelijk, aan de Kamer te overleggen? Ons kenmerk
VENW/IVW-2009/15513
4 Er heeft geen vluchtinspectie plaatsgevonden op de bedoelde vlucht van ArkeFly
op 25 en 26 november naar Kingston.
5 Kunt u bevestigen dat bedoelde vlucht onder zeggenschap van de Nederlandse
autoriteiten valt? Zo nee, onder wiens verantwoordelijkheid viel de vlucht?
5 Een Nederlands luchtvaartuig valt onder Nederlandse wetgeving. De
gezagvoerder is daarbij te allen tijde verantwoordelijk voor een veilige
vluchtuitvoering.
6 Waren de begeleiders van de door de Dienst Terugkeer en Vertrek geregelde
chartervlucht van 16 juli 2009 bewapend?3 Zo ja, is dat de normale gang van
zaken? Bent u bereid bij de Britse autoriteiten te controleren of de informatie die
u van ArkeFly heeft ontvangen inzake de bewapening van begeleiders op vlucht
OR361 juist is?
6 Nee. Bij de bedoelde vlucht waren de begeleiders van de Koninklijke
Marechaussee ongewapend. De chartervlucht betreft een samenwerking binnen
de coördinerende rol van de Europese overkoepelende organisatie Frontex. Bij
Frontex operaties geldt dat alle beveiligers altijd ongewapend zijn.
Wat betreft de vlucht van ArkeFly heeft de UK Border Agency de informatie
bevestigd die ik van Arkefly heb ontvangen. Chartervluchten van de UK Border
Agency worden niet begeleid door de Britse politie. De UK Border Agency heeft de
begeleiding van de chartervluchten aanbesteed bij een particulier
beveiligingsbedrijf. Medewerkers van dit bedrijf zijn niet bewapend tijdens de
begeleiding van de chartervluchten van de UK Border Agency.
7 Maakt Nederland gebruik van private beveiligers bij uitzettingen en waren er op
de vlucht van 16 juli 2009 naast de Koninklijke Marechaussee ook beveiligers uit
andere landen aan boord? Zo nee, hoe is dan de situatie wanneer Nederland
uitzettingen laat uitvoeren door een andere overheid, zoals de UK Border Agency?
Zo ja, hoe verhoudt zich dit tot de instructies zoals die gelden voor de Koninklijke
Marechaussee?
7 Nederland maakt bij uitzettingen geen gebruik van private beveiligers en volgt
bij Frontex operaties de Frontex richtlijn dat de aanwezige beveiligers afkomstig
zijn van een publieke partij.
Aan boord van de betreffende vlucht waren naast de Koninklijke Marechaussee
ook escorts uit andere landen aanwezig, te weten het Verenigd Koninkrijk,
Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk, Polen, Spanje en Italië.
De verhouding tot de instructies zoals die gelden voor de Koninklijke
Marechaussee is geregeld in EU regelgeving en georganiseerd binnen Frontex.
Frontex geeft richtlijnen die onder meer de eerder genoemde regel bevatten dat
de escorts ongewapend zijn en afkomstig van een publieke partij. Daarnaast heeft
ieder land nog zijn eigen normen in de eigen regelgeving. Het gebruik van
3 Persbericht 5286 Ministerie van Justitie d.d. 17 juli 2009 "Illegalen uitgezet per charter"
Pagina 2 van 5
geweldmiddelen wordt bepaald door specifieke regelgeving van het organiserende
Datum
land. Het organiserende land bepaalt het maximale niveau. Dit wordt vooraf
medegedeeld aan de deelnemende landen en wordt gecontroleerd gedurende de Ons kenmerk
daadwerkelijke uitzetting. VENW/IVW-2009/15513
8 Kunt u een overzicht geven van het aantal malen dat de Britse autoriteiten een
Nederlands toestel voor dergelijke vluchten hebben gehuurd en bij welke
maatschappijen dat was? Zo nee, waarom niet?
8 De Britse autoriteiten hebben mij laten weten dat zij uit operationele
overwegingen geen informatie verstrekken over de hoeveelheid chartervluchten
en de specifieke maatschappijen waar deze vluchten worden aanbesteed. Voor
chartervluchten wordt gebruik gemaakt van een aantal maatschappijen die via
een aanbestedingsprocedure worden gecontracteerd.
9 Kunt u tevens een overzicht geven van de 18 charters die Nederland in 2009
heeft gehuurd om illegale vreemdelingen uit te zetten, wanneer u met dit
programma begonnen bent en welke vliegtuigmaatschappijen u hiervoor inhuurt?
9 Achttien betreft het totaal aantal overheidsvluchten binnen Frontex. Nederland
heeft in 2009 drie vliegtuigen gehuurd om illegale vreemdelingen groepsgewijs uit
te zetten. Het gaat om vluchten op 8 april, 2 juni en 15 juli 2009. De Nederlandse
vluchten betreffen een voortzetting van een al sinds 1991 bestaande
uitvoeringspraktijk rond het gebruik van chartervliegtuigen bij uitzettingen. De
beschikbaarheid van charters, via een aanbestedingsprocedure bij
luchtvaartmakelaars ('brokers'), wordt bepaald door het marktaanbod en kan
daarom per vlucht verschillen. Er is in de afgelopen achttien jaar gebruik gemaakt
van vele chartermaatschappijen.
10 Wat waren de gevolgen van deze chartervluchten voor de vluchten die
oorspronkelijk met de daarvoor gebruikte vliegtuigen gepland waren?
10 Deze chartervluchten hebben geen gevolgen gehad voor reguliere
passagiersvluchten.
11 Klopt het dat door deze chartervluchten de belangen van de passagiers
(kunnen) zijn geschaad? Zo ja, acht u dit als opdrachtgever aanvaardbaar? Zo
nee, waarop baseert u uw mening?
11 Zie het antwoord op vraag 10.
12 Deelt u de mening dat de Europese verordening nr. 261/2004 over
passagiersrechten in de luchtvaart zo moet worden gewijzigd, dat het onmogelijk
wordt vertraging ("bewust", zoals u in antwoord op vraag 12 schrijft) te plannen,
anders dan om redenen van veiligheid? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke
wijze zult u zich daarvoor inspannen?
12 Omtrent de uitleg van de begrippen vertraging en annulering bestaat
inderdaad veel onduidelijkheid. Juist met het oog op deze onduidelijkheid die ook
elders in Europa blijkt te bestaan, zijn aan het Europese Hof van Justitie
prejudiciële vragen gesteld (Sturgeon e.a. zaken C-402/07 en C-432/07). In
hoeverre de onduidelijkheden tot wijziging van de Denied Boarding verordening
moeten leiden zal mede gelet op de binnenkort te verwachten uitspraken van het
Pagina 3 van 5
Europese Hof op Europees niveau beslist moeten worden. De noodzaak tot meer
Datum
duidelijkheid is onlangs onderstreept in de conclusie van de Advocaat-generaal
(AG) Sharpston bij het Europese Hof van Justitie in het kader van genoemde Ons kenmerk
prejudiciële vragen (zie ook het antwoord op vraag 15). Mocht de Europese VENW/IVW-2009/15513
Commissie komen met voorstellen tot herziening van de Verordening, dan zal ik
zeker wijzen op de noodzaak tot het wegnemen van de onduidelijkheden.
Duidelijk is dat de Denied Boarding verordening primair op het belang van de
consumenten is gericht. Dit zal bij de inhoud van een mogelijke wijziging een
belangrijke rol spelen. Hoe dit vorm zal krijgen en de betekenis die
veiligheidsaspecten daarbij zullen hebben kan thans nog niet worden aangegeven.
13 Heeft het Nederlandse toezicht gefaald bij het juist handhaven van de
verordening, nu de bedrijfseconomische afweging van ArkeyFly zeer nadelig was
voor de passagiers? Zo ja, hoe heeft dit kunnen gebeuren? Zo nee, waarop
baseert u uw mening?
13 Het Nederlandse toezicht heeft niet gefaald. Onderzocht is of Arkefly de Denied
Boarding verordening heeft nageleefd. De Inspectie heeft na onderzoek
geconcludeerd dat Arkefly bij de bedoelde vlucht niet in strijd met de verordening
heeft gehandeld. Deze verordening ziet op verzorging en/of compensatie van
passagiers in geval van instapweigering of vertraging of annulering van vluchten.
De benadering door IVW wijkt niet af van die van andere EU lidstaten bij de
toepassing van de verordening. De uitleg van de begrippen vertraging en
annulering leidt nog vaak tot verwarring. De verwachte uitspraak van het
Europese Hof van Justitie zal waarschijnlijk meer duidelijkheid scheppen. Ik vind
dat ook belangrijk, want een vertraging is voor de passagier altijd vervelend en
hij moet op zijn minst weten waar hij aan toe is.
14 Waarom moet de Europese Commissie uitleg geven over de interpretatie van
de begrippen vertraging en annulering, temeer daar de Landsadvocaat van
mening is dat het denkbaar is dat "het begrip `annulering' wordt uitgebreid tot
gevallen waarin sprake is van (1) een zeer lange vertraging, die (2) te wijten is
aan een (commerciële) beslissing van de betrokken luchtvaartmaatschappij,
terwijl (3) de luchtvaartmaatschappij niet kan wijzen op buitengewone
omstandigheden of overmacht"?
14 Omtrent de begrippen annulering en vertraging bestaan Europa-breed veel
onduidelijkheden. Ik deel de mening van de Landsadvocaat dat het denkbaar is
dat het begrip annulering wordt uitgebreid. Gelet op het feit dat het hier om
Europese regelgeving gaat, waarvan de werking niet tot Nederland is beperkt, zal
een besluit over een mogelijke aanpassing hiervan echter op Europees niveau
moeten worden genomen.
Zolang de verordening in de huidige vorm van toepassing is, is de Europese
Commissie juist vanwege de Europese strekking van die verordening de meest
aangewezen instantie voor het geven van richtsnoeren bij de uitvoering ervan.
15 Gaat u een voorstel doen in uw overleg met de Europese ministers van
Verkeer om, in afwachting van een uitspraak van het Europese Hof, te voorkomen
dat nog meer reizigers de dupe worden van dit schandelijke handelen van
chartermaatschappijen die eigen gewin boven het belang van de reiziger stellen?
Zo ja, wanneer? Zo nee, waarom niet?
Pagina 4 van 5
15 Een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is aanstaande en het is de
Datum
vraag of deze uitspraak in de praktijk zal kunnen worden ingehaald door een
langdurig Europees wetswijzigingstraject dat nog moet worden gestart. Op 2 juli Ons kenmerk
jongstleden heeft AG Sharpston bij het Europese Hof een conclusie uitgebracht in VENW/IVW-2009/15513
twee zaken die vooral handelen over de begrippen vertraging en annulering in de
Verordening (zie ook het antwoord bij vraag 13). De AG vindt dat de Verordening
in strijd is met het gelijkheidsbeginsel: vertraagde passagiers worden immers niet
of minder goed gecompenseerd dan passagiers die met annuleringen te maken
hebben, terwijl ze hetzelfde of zelfs groter ongemak ondervinden dan passagiers
van wie de reis is geannuleerd. De conclusie van de AG vormt een advies aan de
rechters van het Europese Hof. Ik ben blij met dit advies. Het Hof is nu aan zet en
moet een uitspraak doen.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
Pagina 5 van 5
Ministerie van Verkeer en Waterstaat