Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Kies je voor de 'auto' of de 'oto'?
25 augustus 2009
Taal evolueert, door ons eigen taalgebruik
Taalverandering is vergelijkbaar met de evolutie in de planten- en
dierenwereld. Volgens NWO-onderzoeker Frank Landsbergen kan een
individuele taalgebruiker de evolutie van taal in gang zetten. Zijn
vernieuwende invalshoek om taalverandering met evolutie te vergelijken
biedt diverse voordelen bij de bestudering van taalverandering.
Landsbergen promoveert 8 september aan de Universiteit Leiden.
Taal is een evolutionair systeem: aan de basis liggen dezelfde
mechanismen als in de planten- en dierenwereld. Zo is er in taal
sprake van variatie in woordkeus, betekenis of uitspraak. We kiezen er
- bewust of onbewust - voor om een bepaald woord te gebruiken. Als dit
woord zich door een groep verspreidt, verandert de taal. De basis van
taalverandering ligt dus bij de taalgebruiker.
In zijn onderzoek combineerde Frank Landsbergen een taalkundige aanpak
met een biologische aanpak om zo enkele gevallen van taalverandering
te onderzoeken. Zoals de betekenisverandering van een woord als
`krijgen'. Dat betekende in 1300 nog 'pakken', tegenwoordig betekent
het 'ontvangen'. Uit de resultaten blijkt dat redelijk eenvoudige
tendensen in het gedrag van de taalgebruikers dit soort veranderingen
kunnen verklaren.
Evolutionaire computermodellen
In zijn onderzoek heeft Landsbergen gebruik gemaakt van zelfgemaakte
computermodellen. De modellen bestaan uit groepen individuen. Deze
individuen hebben een bepaalde kennis van taal en hebben een bepaalde
manier van communiceren. Via de modellen kon Landsbergen taalgebruik
nabootsen en het effect van een individu op groepsniveau bestuderen.
Met deze methode is het dus mogelijk om een complex proces als
taalverandering inzichtelijk te maken. Ook kun je op deze manier de
invloed van verschillende mogelijke factoren op het proces goed
bestuderen.
Het onderzoek van Landsbergen was onderdeel van het project `Modeling
cultural evolution. A parallel investigation of changes in bird song
and human language'. Het doel was inzicht krijgen in onderliggende
evolutionaire processen van taalveranderingen en veranderingen in
vogelzang. Het project werd gefinancierd door de Nederlandse
Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
..............................
Meer informatie:
* Frank Landsbergen (Universiteit Leiden, nu werkzaam bij INL)
* t.: 06 421 357 00, frank.landsbergen@inl.nl
* Promotiedatum: 8 september
* Promotor: prof. dr. A. Verhagen
laatst gewijzigd op 25 augustus 2009