Partij van de Arbeid
Timmermans in New York
Staatssecretaris Timmermans is in New York voor een achtdaags bezoek
Hij zal daar Prins Willem Alexander en Prinses Maxima namens het
kabinet begeleiden tijdens hun programma tijdens de viering van 400
jaar relaties tussen Nederland en Amerika. Timmermans: `Het is een
unieke kans om een klein land goed op de kaart te zetten.'
De PvdA-staatssecretaris is binnen het kabinet verantwoordelijk voor
de coördinatie van het NY400-programma, waar bijna alle ministeries
aan bijdragen.Het prinselijk paar zal deelnemen aan tal van
evenementen en een belangrijk bezoek afleggen aan Washington.
Timmermans: `Wij geven die viering een nadrukkelijk Nederlands tintje.
Het Empire State Building wordt zelfs oranje verlicht. Het is een
unieke kans om een klein land goed op de kaart te zetten, waar bijna
200 landen voortdurend proberen Amerikaanse aandacht te krijgen.'
In de Limburger/Limburgs Dagblad schreef Timmermans een stuk over deze
week en de bijzondere band tussen Nederland en New York. Hieronder het
volledige artikel:
`Misschien wel het belangrijkste document uit de Nederlandse
geschiedenis is het Plakkaat van Verlatinghe uit 1581. Na twintig jaar
strijd tegen de Spaanse overheersing, besloten de Staten-Generaal in
een document vast te leggen dat de troon `verlaten' was omdat de
Spaanse koning had verzaakt de rechten en vrijheden van zijn
onderdanen te respecteren. Dit was in die tijd een letterlijk en
figuurlijk revolutionaire stelling: de Staten vonden dat burgers
rechten en vrijheden hadden die onvervreemdbaar waren, dus waar de
Koning niet naar believen over kon beschikken. Deze stelling was alle
Europese vorsten een gruwel.
`Tegelijkertijd werkte die stelling als een magneet op talloze
Europeanen die in vrijheid wilde leven. Dat je in de Republiek niet
werd vervolgd om je geloof, dat je er ook rijk kon worden zonder van
adel te hoeven zijn en dat je er relatief makkelijk je mening kon
verkondigen, was uniek in het toenmalige Europa. De Republiek werd dan
ook een smeltkroes van culturen. Ook al zou het nog eeuwen duren
totdat er een einde zou komen aan de achterstelling van katholieken en
joden, de Republiek was in haar tijd een lichtend voorbeeld. De morele
drijfveren van onze erflaters waren hierbij belangrijk, maar bovenal
waren het economische overwegingen die de Hollandse openheid
motiveerden. Vrijheid, burgerschap en kapitalisme waren een perfecte
mix voor de kansen die de snel groeiende wereldhandel in het begin van
de zeventiende eeuw bood. Niemand was daarin beter dan de
Nederlanders.
Deze waarden en belangen werden ook uitgedragen door de vele VOC
schepen die alle wereldzeeën bevaarden en overal handelsposten
openden. Zo werd ook precies 400 jaar geleden, in september 1609, voet
aan wal gezet op het eiland dat wij nu kennen als Manhattan. Het VOC
schip, de Halve Maen, had een Engelse kapitein, Henry Hudson, en een
achttienkoppige Engels-Nederlandse bemanning. Pas 15 jaar later zou
Nieuw Amsterdam tot een echte nederzetting uitgroeien en zouden de
waarden van de Republiek aan de basis staan van een stad die je
vandaag misschien het beste kan omschrijven als de hoofdstad van de
wereld.
Russell Shorto, Amerikaans schrijver en directeur van het Amsterdamse
John Adams instituut, heeft in zijn boek `Nieuw Amsterdam' prachtig de
Nederlandse invloeden op het ontstaan van de VS beschreven. Hij laat
zien dat essentiële bestanddelen van het Amerikaanse DNA van
Nederlandse oorsprong zijn. Omdat de Nederlanders er vrij snel door de
Engelsen weer zijn uitgeknikkerd, is onze invloed daar steeds
onderbelicht gebleven, maar dankzij het werk van Shorto, die overigens
weer gebruik maakt van decennialang onderzoek van Charles Gehring uit
Albany, kan iedereen nu kennisnemen van deze bijzondere Nederlandse
erfenis. Wie de moeite neemt om het Plakkaat van Verlatinghe naast de
Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring te leggen, die bijna 200 jaar
later tot stand kwam, zal zien hoezeer de Amerikaanse aartsvaders zich
door het Nederlandse voorbeeld lieten inspireren.
De aankomst van de Halve Maen, precies 400 jaar geleden, is voor ons
aanleiding om stil te staan bij die eeuwenoude relatie tussen de VS en
Nederland. Onze kroonprins en prinses Maxima zullen in de komende week
aan veel evenementen deelnemen in New York en een belangrijk bezoek
afleggen aan Washington. Nederland zal zich dan van zijn beste kant
laten zien, zowel economisch als maatschappelijk en cultureel. Wij
zoeken daarbij aansluiting bij de New York 400 viering die al door
zowel de stad als de staat New York was voorzien en wij geven die
viering een nadrukkelijk Nederlands tintje, inclusief een oranje
verlichting op de Empire State Building. Het is een unieke kans om een
klein land goed op de kaart te zetten in een land waar bijna
tweehonderd landen voortdurend proberen Amerikaanse aandacht te
krijgen.
Meer Nederlanders en zoveel mogelijk Amerikanen bewust maken van onze
bijzondere relatie is slechts één van de doelen van de viering. Het is
ook nadrukkelijk een investering in de toekomst. Het cadeau dat wij de
stad aanbieden, een prachtig paviljoen ontworpen door Ben van Berkel,
een van Nederlands meest prominente architecten, krijgt een permanente
plaats bij Battery Park, op de punt van Manhattan, vlak bij de plek
waar ooit Fort Amsterdam stond. Dagelijks zullen daar vele
tienduizenden langslopen en zien dat zij zich op `New Amsterdam Plein'
bevinden. Bovendien maakt New York een razendsnelle ontwikkeling door
naar duurzaamheid, waarbij gezocht wordt naar een nieuwe relatie van
een miljoenenstad met de natuurlijke omgeving. Men wil meer parken,
meer fietspaden, meer recreatiemogelijkheden aan het water en op al
deze punten is Nederland een voorbeeld. Dat is een kans die wij niet
kunnen laten lopen.
Nederland en de VS zijn beide gebouwd op een passie voor vrijheid, een
zucht naar nieuwe kansen en een diepe verbondenheid aan morele
waarden, met name tolerantie. In een wereld die razendsnel verandert,
die vele bedreigingen kent, maar ook nieuwe kansen biedt, is dit nog
steeds de beste mix om ervoor te zorgen dat we niet alleen een
prachtig verleden, maar ook een mooie toekomst hebben.'
Frans Timmermans