4. Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Gill'ard en Heerts
over Women on Waves (2009Z14439)
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Gill'ard en Heerts over Women on
Waves (2009Z14439)
Kamerstuk, 4 september 2009
Antwoorden op kamervragen Kamerleden Gill'ard en Heerts over Women on Waves
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
4 september 2009
PG-K-U-2954605
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de Minister van Justitie, de antwoorden
op de vragen van de Kamerleden Gill'ard en Heerts (beiden PvdA) over
Women on Waves (2009Z14439).
Hoogachtend,
de Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mw. dr. J. Bussemaker
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Gill'ard en Heerts over
Women on Waves.
(2009Z14439)
Vraag 1
Kent u de berichten "Inspectie; aangifte tegen Women on Waves" 1) en
"Kabinet rekt in geniep abortuswet op"? 2)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Wat gaat het Openbaar Ministerie (OM) doen met het verzoek van de
Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) om Women on Waves
strafrechtelijk te vervolgen voor het vermoedelijk uitdelen van
abortuspillen in Spanje?
Antwoord 2
Eind februari 2009 heeft het Openbaar Ministerie van de IGZ een
aangifte ontvangen inzake overtreding van artikel 296 Wetboek van
Strafrecht door de stichting Women on Waves. Deze aangifte is in
behandeling genomen door het Expertisecentrum medische zaken,
gevestigd bij het parket in Rotterdam. Het Openbaar Ministerie heeft
de IGZ in een brief om nadere gegevens gevraagd, omdat de verstrekte
informatie onvoldoende aanleiding gaf om een strafrechtelijk onderzoek
in te stellen. Het Openbaar Ministerie is nog in afwachting van een
reactie op deze brief. Na ontvangst van de reactie van de IGZ zal het
Openbaar Ministerie bezien of er gronden zijn voor een
strafrechtelijke vervolging.
Vraag 3
Is het waar dat Women on Waves een verhuisvergunning nodig heeft en
deze niet heeft aangevraagd? Waar is deze verhuisvergunning voor nodig
en wie verstrekt deze vergunning? Was Women on Waves bekend met de
verplichting om deze aan te vragen?
Antwoord 3
Women on Waves had ten tijden van de actie in Spanje een vergunning
die was gekoppeld aan de A-portable mobiele kliniek. Vergunningen aan
abortusklinieken en ziekenhuizen worden door mij verstrekt aan de
rechtspersoon die heeft voldaan aan de in de Wet afbreking
zwangerschap en het Besluit afbreking zwangerschap gestelde eisen.
Deze eisen zijn bedoeld om te waarborgen dat de behandeling voldoet
aan de eisen die daaraan uit medisch en verpleegkundig oogpunt behoren
te worden gesteld. Zie ook mijn antwoord op de vragen van het kamerlid
Sap.
De rechtspersoon is vervolgens gekoppeld aan de locatie waar de
benodigde voorzieningen worden getroffen. Na goedkeuring door de
inspectie kan deze locatie vervolgens worden aangemerkt als kliniek in
de zin van de Waz.
In het geval van Women on Waves is de locatie en dus de kliniek de
A-portable mobiele behandelunit.
Ingeval een kliniek of ziekenhuis verhuist of bijvoorbeeld door een
fusie van rechtspersoon verandert, wordt dat gemeld bij het Ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en wordt na advies van de IGZ
een vergunning met de nieuwe rechtspersoon of nieuwe locatie
afgegeven. Dit betreft dan een nieuwe vergunning. De wet kent het
begrip verhuisvergunning niet. In de unieke situatie van Women on
Waves is juist rekening gehouden met het mobiele karakter van de
kliniek. Het is Women on Waves dan ook toegestaan de locatie van de
mobiele behandelunit te wijzigen zonder dat hiervoor een nieuwe
vergunning hoeft te worden aangevraagd. In het geval van Spanje is het
wijzigen van de locatie niet het probleem, maar het feit dat Women on
Waves het verstrekken van de abortuspil heeft uitgevoerd zonder
daarvoor de benodigde voorzieningen te hebben getroffen die het
mogelijk maken om op medisch verantwoorde wijze abortussen uit te
voeren en kwalitatief goede zorg te garanderen zoals in de Nederlandse
wet is bepaald.
Women on Waves is sinds 24 november 2008 in het bezit van een
vergunning. Deze vergunning heeft betrekking op de voorzieningen die
zijn getroffen in de A-portable mobiele kliniek. Daarnaast heeft Women
on Waves de mogelijkheid een extra vergunning aan te vragen voor een
op locatie aangeschafte voorziening. Voordat een vergunning voor een
tijdelijke locatie wordt gegeven zal eerst advies aan de IGZ worden
gevraagd, zodat kan worden getoetst of de getroffen voorziening
voldoet aan de in de Wet afbreking zwangerschap en het Besluit
afbreking zwangerschap gestelde zorgvuldigheidseisen. Na positief
advies van de IGZ kan de nieuwe locatie als kliniek worden aangemerkt
en een tijdelijke vergunning krijgen. Deze nieuwe vergunning wordt
voor de duur van een campagne verstrekt. De vergunning voor de
A-portable mobiele kliniek blijft in de tussenliggende periode gewoon
gehandhaafd. Tijdens de actie in Spanje had Women on Waves de
A-portable mobiele kliniek niet meegenomen en beschikte ze dus niet
over de benodigde voorzieningen die medisch verantwoorde zorg mogelijk
maken. Daarnaast had Women on Waves ook geen vergunning aangevraagd
voor een ander voertuig. De boot waarop zij voeren was dus niet
gekeurd door de inspectie, waardoor niet kon worden vastgesteld of de
benodigde voorzieningen voor medisch verantwoorde zorg aanwezig waren.
Women on Waves heeft ruim zeven jaar geprocedeerd voor een vergunning.
De stichting is dan ook zeer goed op de hoogte van de wetten en regels
die betrekking hebben op de overtijdbehandeling en de Wet afbreking
zwangerschap.
Vraag 4
Kan de abortusboot van Women on Waves onder het nieuwe besluit nog
steeds uitvaren? Kunt u het antwoord toelichten?
Antwoord 4
Ja, ik verwijs hier naar de antwoorden op de Kamervragen 2009Z14438
van het Kamerlid Sap (GroenLinks) over het schrappen van de geplande
reizen van Women on Waves.
Vraag 5
Betekent de wijziging van het besluit horende bij de abortuswet dat de
definitie van een zwangerschap wordt gewijzigd? Wat is uw definitie
van zwangerschap?
Antwoord 5
Met de wijziging van het Besluit afbreking zwangerschap wordt de
huidige praktijk vastgelegd. Er is dan ook geen sprake van beperking
of verruiming van de huidige abortuspraktijk. Met de wijziging van het
Besluit Afbreking Zwangerschap wordt alleen bepaald dat een ziekenhuis
of kliniek de duur van de zwangerschap vaststelt.
In de Wet afbreking zwangerschap wordt geen definitie gegeven van een
zwangerschap. In artikel 1 van de Wet afbreking zwangerschap wordt
alleen bepaald wat voor de toepassing van deze wet niet onder een
afbreking van een zwangerschap wordt verstaan, namelijk het toepassen
van een middel ter voorkoming van de innesteling van een bevruchte
eicel in de baarmoeder. Een spiraaltje of de morning-afterpil vallen
daarom niet onder de Wet afbreking zwangerschap. Verder verwijs ik
naar de antwoorden op de Kamervragen 2009Z12364 van Teeven en Van
Miltenburg (VVD) over de juridische definitie van zwangerschap.
Vraag 6
Wanneer stuurt u de antwoorden van het schriftelijk overleg over de
wijziging van het besluit bij de Abortuswet naar de Kamer?
Antwoord 6
In mijn brief (PG/E-2942517) van 14 juli jl. is toegezegd dat u voor
midden september 2009 een reactie op de vragen en opmerkingen over de
wijziging van het Besluit afbreking zwangerschap zal ontvangen.
Vraag 7
Had Women on Waves een vergunning nodig om overtijdbehandelingen te
kunnen doen in Spanje? En zo ja, waarom was die dan niet nodig tijdens
de reis in Polen?
Antwoord 7
Ja. In het Wetboek van Strafrecht (art 296, lid 1) staat dat diegene
die een behandeling verricht waarbij vermoed kan worden dat een
zwangerschap wordt afgebroken, strafbaar is. In lid vijf van dat
artikel wordt vermeld dat degene die dit doet in een kliniek met
vergunning of ziekenhuis met vergunning niet strafbaar is. Women on
Waves beschikte ten tijde van de reis naar Spanje over een vergunning
die verbonden was met de A-portable mobiele kliniek. Deze bewuste
behandelunit met daarin de benodigde voorzieningen heeft Women on
Waves echter niet meegenomen naar Spanje. Daardoor was het niet
mogelijk om overtijdbehandelingen uit te voeren die voldoen aan de in
Nederland geldende kwaliteitseisen voor verantwoorde medische zorg.
In tegenstelling tot de campagne in Spanje had Women on Waves op de
reis naar Polen in 2003 wel de A-portable mobiele kliniek bij zich.
Daarnaast was Women on Waves in het bezit van een brief van de
toenmalige minister waarin toestemming was gegeven voor het verrichten
van medicamenteuze overtijdbehandelingen tot zeven weken. Deze
toestemming werd verleend omdat Women on Waves aan de inspectie had
aangetoond dat er voorzieningen (de A-portable mobiele kliniek) waren
getroffen die het mogelijk maakte om op medisch verantwoorde wijze
abortussen uit te voeren. Zie voor verdere beantwoording mijn
antwoorden op de vragen van het kamerlid Sap.
1) NRC Handelsblad, 27 juli 2009
2) de Volkskrant, 27 juli 2009
Toelichting:
Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen ter zake van het
lid Sap (GroenLinks), ingezonden 30 juli 2009 (vraagnummer 2009Z14438)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport