PwC: 'Financiële crisis zorgt voor nieuw speelveld verzekeringssector'
03/09/2009 08:00
PricewaterhouseCoopers B.V.
De financiële crisis heeft in grote delen van de wereld een sterke invloed op de verzekeringssector, stelt accountants- en adviesorganisatie PricewaterhouseCoopers (PwC) in de verkenning 'The day after tomorrow for insurance'. "De omgeving blijft zich in de komende twee tot drie jaar snel ontwikkelen zodat er geen sprake kan zijn van een terugkeer naar de betrekkelijke stabiliteit en zekerheid die aan de crisis voorafgingen', aldus Gert-Jan Heuvelink, partner bij PwC en verantwoordelijk voor de dienstverlening aan verzekeraars. "De verwachtingen die klanten, beleggers, overheden en regelgevende instanties hebben van verzekeraars veranderen immers snel en wezenlijk en zullen leiden tot een nieuw speelveld, ook in Nederland."
De belangrijkste kenmerken van dit nieuwe speelveld zijn als volgt samen te vatten:
1. Significante herstructurering: Nu verzekeraars zich terugtrekken uit enkele geografische markten en bepaalde activiteiten afbouwen, zullen de marktaandelen en kansen voor achterblijvers sterk toenemen, waardoor er een herschikking plaatsvindt van de grootste marktpartijen.
2. Kritische particuliere beleggers: De verwachtingen van klanten omtrent spaar- en beleggingsproducten en de manier waarop zij deze willen kopen, zal in veel landen wijzigen. Ondernemingen die hier niet tijdig op inspelen, doen niet meer mee.
3. Opleving fusies en overnames: In veel markten zijn er goede redenen voor consolidatie en herstructurering. De overnameactiviteit zal snel toenemen als de factoren die de waardering bepalen gestabiliseerd zijn en financiering weer gemakkelijker te verkrijgen is.
4. Heroverweging op het gebied van verslaggeving: Als de sector het zelf niet eens kan worden over de werkelijk relevante, inzichtelijke en vergelijkbare waarderings- en presentatiegrondslagen zullen verzekeraars het steeds moeilijker krijgen om kapitaal aan te trekken. 5. Grensvervaging: De relatie tussen overheid en bedrijfsleven verandert nu overheden meer invloed uitoefenen over de verzekeringsmarkt als gevolg van reddingsoperaties en herziening van toezicht en regelgeving.
6. Beloningen op de schop: Verzekeraars zullen hun prestatiebeloningen veel meer gaan baseren op risicogewogen maatregelen die zijn afgestemd op de strategie van de onderneming.
7. Toenemende onzekerheid over belastingen: Nu de overheid maatregelen neemt om de belastinginkomsten te verhogen en de belastingregels aan te scherpen, wordt de stabiliteit van het belastingstelsel een belangrijke afweging bij de mogelijke verplaatsing van activiteiten.
8. Moeilijke vooruitzichten voor herverzekeraars: De vraag naar herverzekering in opkomende markten zal waarschijnlijk toenemen, maar dit biedt naar verwachting geen tegenwicht aan de daling van de vraag naar herverzekering in gevestigde markten waardoor herverzekeraars moeten heroverweging op welke wijze zij hun winstgevendheid en groei kunnen handhaven.
9. Wijzigingen wet- en regelgeving: Onder druk van overheden wordt het toezicht verscherpt. Wet- en regelgeving zal ook meer uitgaan van nationale prioriteiten bij de interpretatie en toepassing van regels.
"Het verzekeringslandschap dat achterblijft als de economische crisis straks is uitgeraasd, ziet er heel anders uit dan nu, waardoor een aantal verzekeraars in staat zal zijn een voorsprong op de concurrentie te nemen en anderen mogelijk buiten de boot vallen", zegt Gert-Jan Heuvelink. "Deze kentering doet een beroep op het concurrerend vermogen van verzekeraars. Aan de andere kant krijgen slagvaardige ondernemingen met een vooruitziende blik hierdoor ook een unieke kans om voorhoedespelers te worden in de markten waar de hiërarchie veelal drastisch is veranderd."
De markt en de economische omgeving waarin verzekeraars actief zijn, worden gekenmerkt door een hoge mate van onzekerheid. De belangrijkste korte termijn thema's naar aanleiding van de crisis zijn:
Monetair vacuüm - Het proces van afbouw dat volgde op het uiteenspatten van de zeepbel van de koersen van de beleggingen is nog niet afgelopen. Er bestaat nog steeds diepe onzekerheid over hoe nu om te gaan met het grote aantal 'probleembeleggingen'. Deze onzekerheid heeft een monetair vacuüm gecreëerd waarin financiering maar beperkt voorhanden is en grote delen van de economie op slot zitten. De eerste zorg is te bepalen waar het beperkte kapitaal het best kan worden ingezet en welke activiteiten te beëindigen of af te stoten om zo een efficiëntere en beter beheersbare onderneming te scheppen. Alleen die verzekeraars die inhoud kunnen geven aan de onzekerheid en kans zien daarop in te spelen, zullen in de toekomst werkelijk in staat zijn hun voordeel te doen met de crisis.
Klassieke renaissance - De verhoogde risico's en de noodzaak om de balans opnieuw op te bouwen hebben veel verzekeraars ertoe aangezet voorzichtiger te zijn in hun beleggingsstrategie en zich weer te concentreren op hun kerncompetenties. Deze 'back to basics'-benadering is vooral waar te nemen bij een aantal ondernemingen dat voor de crisis als toonaangevend te boek stond qua risicomodellering en strategische innovatie..
Gebrek aan vertrouwen en transparantie - Door de financiële crisis heeft het vertrouwen in verzekeraars een deuk opgelopen. Dit vormt duidelijk een bedreiging voor de levensvatbaarheid van een sector die drijft op het vertrouwen van polishouders in de bereidheid en het vermogen van de verzekeringsmaatschappij om uit te keren na een verzekerd voorval. Nu veel pensioen- en beleggingsklanten te maken krijgen met een waardedaling in hun polis vragen sommigen zich onvermijdelijk af of de kosten wel legitiem waren en of het beleggingsrendement wel was gekoppeld aan het werkelijke risiconiveau. Bij vermogensverschaffers heeft de als gebrekkig ervaren transparantie bij verzekeraars geleid tot een daling van de aandelenkoersen en een risico-opslag op vermogenskosten.
Regelgeving om herhaling te voorkomen - De reactie op de crisis verschilde van land tot land. Hierdoor ontstond onzekerheid voor wereldwijde verzekeraars. Veel overheden en regelgevende instanties hebben op de schommelingen in de markt gereageerd door de solvabiliteitsmarge en/of de regels voor het afwaarderen van beleggingen op de korte termijn te verruimen. Hiermee proberen zij te ontkomen aan de neerwaartse spiraal waar het vertrouwen in veel financiële instellingen in terecht was gekomen. Deze noodmaatregelen kunnen echter niet onbeperkt voortduren. Om zich te wapenen tegen een herhaling van de recente onrust zullen regelgevende instanties in navolging van beleggers en ratingbureaus aandringen op meer transparantie, beter en aantoonbaar effectief risicomanagement en hogere kapitaalbuffers. Strengere regels omtrent o.a. het beloningsbeleid beginnen ook door te sijpelen vanuit de bankwereld.
Overheid 'in de tent' - Verschillende toonaangevende verzekeraars hebben een beroep gedaan op financiering door de overheid. De prijs die daar deels voor betaald wordt, is scherper politiek toezicht en overheidsinvloed op de strategie en het beloningsbeleid. Zelfs ondernemingen die geen gebruik hoefden te maken van overheidssteun staan nu onder druk om hun handelen te veranderen omdat de overheid in toenemende mate aan de reguleringstouwtjes trekt. Op korte termijn dient een balans te worden gevonden tussen het herstel van de winstgevendheid en de verhoogde overzichtstoezicht en de verwachtingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sommige ondernemingen zijn ook bang dat de overheidssteun mogelijk een prijsvoordeel oplevert voor bepaalde concurrenten en zwakkere ondernemingen zal beletten om overgenomen te worden.
Ongekende fiscale druk - Nu overheden om geld verlegen zitten nadat zij aanzienlijke investeringen hebben moeten doen in de stabilisering van de financiële sector zal er sterke morele druk worden uitgeoefend op ondernemingen om hun 'fair share' aan belastingen bij te dragen. Het feit dat de meeste steun gegeven is aan banken zal de verzekeringssector niet vrijwaren van nader onderzoek, en er zal met name gelet worden op fiscale constructies en activiteiten in belastingparadijzen.
Meer macht voor opkomende economieën - De crisis heeft de verschuiving naar multipolaire economische macht en invloed versneld. Deze ontwikkelingen zijn terug te zien in de opkomst van de G20 als een belangrijke aanjager van wereldwijd economisch beleid. Nu internationale ondernemingen buitenlandse deelnemingen afstoten en zich terugtrekken op hun kernmarkten ontstaan er overname- en marktkansen voor plaatselijke ondernemingen waardoor zij hun positie kunnen verstevigen.
Omgaan met de recessie - Verzekeraars zijn genoodzaakt te besparen op de kosten en proberen tegelijkertijd om te gaan met de druk op premies, kapitaal, rendementen en kosten uit hoofde van compliance. Levensverzekeraars in veel van de volwassene markten hebben al een scherpe daling te verwerken gekregen van de vraag naar spaar- en beleggingsproducten. Zij krijgen te maken met verdere schommelingen in koersen van beleggingen en omzetderving als gevolg van negatieve inflatie- en deflatiescenario's. Gezien het beschermingskarakter zijn schadeverzekeringen doorgaans minder gevoelig voor economische omstandigheden waardoor de gevolgen van de recessie zich hier minder hebben doen gelden. De dalingen van de koersen van beleggingen geven echter aanleiding tot aanscherping van de acceptatieprocedures bij verzekeringen en, waar mogelijk, hogere premies. De sector heeft ten slotte ook te maken gekregen met een toename van recessiegerelateerde problemen, zoals meer fraude en een hogere claimfrequentie.
Bij dit persbericht is een bijlage zichtbaar op www.perssupport.nl
http://www.pwc.nl