Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Nieuw licht op SARS-virus
25 augustus 2009
Met behulp van nieuwe technieken heeft NWO-onderzoeker Matthijs Raaben
nieuw licht kunnen werpen op de vermenigvuldiging van coronavirussen,
een virusfamilie die onder andere SARS veroorzaakt. Hij laat met
behulp van lichtgevende virussen zien hoe coronavirussen gebruik maken
van cellen van de gastheer, en hoe we de processen in de cellen kunnen
gebruiken om het virus aan te vallen. Raaben promoveert op 3 september
aan de Universiteit Utrecht.
Coronavirussen zijn voor hun vermenigvuldiging en verspreiding
volledig afhankelijk van de cellen die zij infecteren. Raaben slaagde
erin om de verschillende processen die het muizen hepatitis
coronavirus (MHV) in een cel gebruikt, te onderzoeken met behulp van
microchips. Hij ontdekte onder andere dat de vermenigvuldiging van MHV
geremd kan worden door het proteasoom van een cel, het mechanisme dat
zorgt voor het opruimen van overtollige eiwitten, te blokkeren. Het
tegenhouden van deze opruimactie kan mogelijk ook infecties van het
coronavirus bestrijden in levende dieren.
Door het virus aan te pakken op het niveau van de gastheercellen, kan
misschien beter voorkomen worden dat het resistentie tegen antivirale
middelen opbouwt. De behandeling pakt namelijk niet direct het virus
aan, maar de processen in de cel die het virus nodig heeft om zich te
vermenigvuldigen.
Lichtproducerende virussen
Raaben gebruikte niet alleen microchips voor zijn onderzoek, maar
maakte ook gebruik van een nieuwe techniek om het virus in een levend
organisme te volgen, zogenaamde bioluminescentie. Hij zorgde ervoor
dat het virus een lichtgevend eiwit, afkomstig van een vuurvliegje,
ging produceren. Met een zeer lichtgevoelige camera kan dit licht
gedetecteerd worden. Zo kan de verspreiding van het virus nauwgezet
worden gevolgd. Dit heeft als groot voordeel dat voor onderzoek naar
verschillende fasen van een virusinfectie maar één muis nodig is, in
plaats van voor iedere fase een andere.
Coronavirussen zijn bekend als de veroorzakers van luchtweg- en
darminfecties bij diverse diersoorten zoals kippen, katten en varkens.
In 2003 bleek echter dat een coronavirus de veroorzaker was van SARS,
een ziekte die uiteindelijk ruim 800 slachtoffers heeft geëist. Om
eventuele nieuwe uitbraken van SARS of andere coronavirussen in de
toekomst beter te kunnen bestrijden, is meer kennis over deze groep
virussen noodzakelijk.
Het onderzoek van Raaben naar de interacties die plaatsvinden tussen
coronavirussen en de gastheer is onderdeel van het project van
Vidiwinnaar Xander de Haan.
..............................
Meer informatie:
* Matthijs Raaben (Universiteit Utrecht)
* t.: 030 2531214, m.raaben@uu.nl
* promotiedatum: 3 september
* promotor: prof. dr. P.J.M. Rottier, co-promotor: dr. C.A.M. de
Haan
laatst gewijzigd op 25 augustus 2009
Lichtproducerend virus in muis