Nivel
Kwaliteitsindicatoren voor palliatieve zorg op komst
ouderenzorg 31 augustus 2009 | Voor de lichamelijke aspecten van
palliatieve zorg zijn internationaal al indicatoren voor handen. Er
bestaan echter nog relatief weinig indicatoren voor het sociale en
spirituele domein, zo blijkt uit een publicatie van onderzoekers van
EMGO+ en het NIVEL in The Journal of Pain and Symptom Management.
Per jaar overlijden in Nederland ongeveer 135.000 mensen, van wie ruim
de helft overlijdt aan kanker of andere chronische aandoeningen. Aan
het overlijden gaat dan vrijwel altijd een ziekbed vooraf waarin
patiënten een beroep doen op palliatieve zorg. Deze zorg wordt onder
meer gegeven door thuiszorg, huisartsen, ziekenhuizen of verpleeg- of
verzorgingshuizen en binnen specifieke palliatieve terminale
zorgvoorzieningen. Door de uiteenlopende en vaak complexe zorgbehoefte
is palliatieve zorg in principe multidisciplinaire zorg, waarbij
professionals en vrijwilligers vaak samenwerken. Behalve voor medische
en verpleegkundige zorg is in de palliatieve fase ook aandacht nodig
voor psychosociale en spirituele aspecten.
Maat voor kwaliteit
In Nederland en internationaal komt er steeds meer aandacht voor
kwaliteitsindicatoren. Indicatoren worden veelal uitgedrukt in een
getal of percentage en geven zo een maat voor de kwaliteit van zorg.
Bijvoorbeeld het percentage patiënten bij wie zich een bepaald
probleem of symptoom voordoet of het percentage patiënten dat een
positief oordeel heeft over een aspect van zorg. Wanneer de scores van
zorgaanbieders op kwaliteitsindicatoren openbaar zijn, kunnen
patiënten een beter onderbouwde keuze maken voor een bepaalde
zorgaanbieder. Ook kunnen kwaliteitsindicatoren informatie verschaffen
voor bijvoorbeeld de Inspectie voor de Gezondheidszorg of het
Ministerie van VWS.
Ontwikkeling
Met subsidie van ZonMw ontwikkelt het NIVEL (Nederlands instituut voor
onderzoek van de gezondheidszorg), in samenwerking met het EMGO+ van
VU medisch centrum een set kwaliteitsindicatoren voor de palliatieve
zorg in Nederland. Als één van de eerste fasen in dit
ontwikkelingstraject is wereldwijd gekeken welke kwaliteitsindicatoren
er al zijn. NIVEL-programmaleider Anneke Francke: Vooral voor de
lichamelijke aspecten van palliatieve zorg zijn internationaal wel al
indicatoren voorhanden. Er bestaan echter nog relatief weinig
indicatoren voor het sociale en spirituele domein. Ook valt op dat
bestaande indicatoren zich vaak richten op één specifiek veld van de
palliatieve zorg: bijvoorbeeld palliative cancer care of end-of-life
care in nursing homes.
Eén set indicatoren
Voor Nederland moet er één indicatorenset komen die op alle aspecten
(lichamelijk, psychosociaal, spiritueel) van palliatieve zorg
betrekking heeft. Ook moet die indicatorenset bruikbaar zijn in alle
sectoren waar palliatieve zorg voorkomt. Dit betekent dus dat er veel
nieuwe indicatoren ontwikkeld moeten worden. Naast deze systematische
literatuurstudie, leveren interviews met zorgverleners, patiënten en
nabestaanden, en expertraadpleging daarvoor de bouwstenen aan. In de
tweede helft van 2009 verschijnt het eindrapport over de ontwikkeling
van de indicatoren.