IP/09/1257
Brussel, 28 augustus 2009
Europa's digitale bibliotheek verdubbelt in omvang maar een oplossing
voor het digitale auteursrecht ontbreekt nog
4,6 miljoen gedigitaliseerde boeken, kaarten, foto's, filmclips en
kranten staan de internetgebruiker ter beschikking via Europeana,
Europa's meertalige digitale bibliotheek ( www.europeana.eu ). De
omvang van Europeana is sinds de lancering ervan in november 2008 meer
dan verdubbeld ( IP/08/1747 ). Vandaag heeft de Europese Commissie in
een beleidsdocument verklaard dat zij streeft naar 10 miljoen
gedigitaliseerde objecten tegen 2010. Ook heeft zij een openbare
discussie op gang gebracht over de toekomstige uitdagingen voor Europa
op het gebied van de digitalisering van boeken, over de mogelijke
samenwerking tussen de openbare en de particuliere sector en over de
noodzakelijke herziening van het te sterk gefragmenteerde Europese
wetgevingskader voor auteursrecht.
"De digitalisering van boeken is een Herculestaak maar biedt wel
miljoenen burgers in Europa en daarbuiten toegang tot culturele
inhoud. Daarom juich ik de eerste inspanningen van de lidstaten en hun
culturele instellingen toe om de planken van Europa's digitale
bibliotheek te vullen" , aldus Viviane Reding, Europees commissaris
voor Informatiemaatschappij en media. "Ik vind het echter alarmerend
dat maar 5% van alle digitale boeken in de EU op Europeana beschikbaar
is. Verder stel ik vast dat bijna de helft van de gedigitaliseerde
werken van Europeana uit één land afkomstig is terwijl alle andere
lidstaten dramatisch blijven onderpresteren. Hieruit blijkt voor mij
vooral dat de lidstaten moeten ophouden andere continenten om hun
vooruitgang te benijden en eindelijk hun eigen huiswerk moeten gaan
maken. Ook is duidelijk dat Europeana alleen niet volstaat om Europa
op de digitale wereldkaart te krijgen. We moeten beter gaan
samenwerken om het Europese digitale wetgevingskader voor auteursrecht
op orde te krijgen voor het digitale tijdperk."
Momenteel kan de internetgebruiker 4,6 miljoen gedigitaliseerde
objecten op Europeana vinden. Negen maanden geleden waren dat er nog
maar 2 miljoen. Tot de nieuw opgenomen objecten behoren onder andere
een verzameling van 70 wiegendrukken (met de oudste druktechnieken
gedrukte boeken) uit de bibliotheek van Catalonië, een uitgave van de
'Lusíadas' - het nationale epos van Portugal - van Luís de Camoe?s uit
het jaar 1572, alsmede door de Vereniging van Europese Cinematheken
ter beschikking gesteld filmmateriaal uit 1913 van de Friedrichstraße
in Berlijn.
De grote vooruitgang van Europeana heeft echter ook de uitdagingen en
de problemen in verband met het digitaliseringsproces aan de
oppervlakte gebracht. Momenteel bevat Europeana vooral
gedigitaliseerde boeken die tot het publieke domein behoren en dus
niet langer onder het auteursrecht vallen (dat tot 70 jaar na de dood
van de auteur loopt).
Op dit moment bevat Europeana om juridische redenen geen werken die
niet meer worden uitgegeven (ca. 90% van de boeken in de nationale
Europese bibliotheken) en ook geen verweesde werken (naar schatting 10
à 20% van de collecties waarop auteursrecht rust) die wel nog
auteursrechtelijk beschermd zijn maar waarvan de auteur niet bekend
is.
Europeana brengt ook aan het licht hoe sterk gefragmenteerd het
wetgevingskader voor auteursrechtelijk beschermd materiaal in Europa
nog steeds is. Dit jaar moest een Franse samensteller foto's van
Europeana afhalen omdat hij het materiaal wettelijk alleen op het
Franse grondgebied mocht verspreiden.
Om al deze kwesties aan te pakken heeft de Commissie vandaag een
openbare raadpleging gelanceerd over de toekomst van Europeana en de
digitalisering van boeken. Deze raadpleging loopt tot en met
15 november 2009 . Daarin stelt de Commissie onder andere de volgende
vragen: Hoe kan gegarandeerd worden dat gedigitaliseerd materiaal voor
klanten in de hele EU toegankelijk wordt gemaakt? Moet de samenwerking
met uitgevers met betrekking tot auteursrechtelijk beschermd materiaal
verbeterd worden? Zou het een goed idee zijn om Europese registers tot
stand te brengen voor verweesde werken en werken die niet meer worden
uitgegeven? Hoe moet Europeana op de lange termijn gefinancierd
worden?
Achtergrond
Europeana is door de Europese Commissie in november 2008 opgericht (
IP/08/1747 ). Van 2009 tot 2011 wordt ongeveer 80% van de
financieringsbehoefte van Europeana (2,5 miljoen euro per jaar) door
het EU-programma eContent plus gedekt. Het resterende bedrag komt voor
rekening van de lidstaten en culturele instellingen. Tot 2013 kan de
Europese Commissie Europeana met 9 miljoen euro blijven ondersteunen
via het Programma voor concurrentievermogen en innovatie . Europeana
is gehuisvest in de Nederlandse Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en
wordt gerund door de Stichting voor de Europese digitale bibliotheek.
Bij de lancering in november 2008 was de Europeana-website zo populair
dat de site meteen crashte ( MEMO/08/733 ). Tegenwoordig functioneert
ze probleemloos.
Een persdossier over Europeana is beschikbaar op:
http://ec.europa.eu/information_society/newsroom/cf/itemlongdetail.cfm
?item_id=5181
Europeana - Europa's digitale bibliotheek: http://www.europeana.eu/
Initiatief inzake digitale bibliotheken van de Europese Unie:
http://ec.europa.eu/information_society/activities/digital_libraries/i
ndex_en.htm
Annex
Overview of the contribution of EU Member States to Europeana
Zie het origineel
European Union