Ook de computer schat emoties soms verkeerd in
Gespeelde en overdreven emoties zijn voor een computer nog wel te
herkennen. Maar om écht natuurlijke mens-machine interactie te
bereiken, moet de machine ook de subtiele emotionele uitingen uit
bijvoorbeeld spraak of gezichtsuitdrukkingen kunnen halen. Promovendus
Khiet Truong van de Universiteit Twente heeft daarom proefpersonen met
videogames aan het werk gezet, om de meest uiteenlopende emoties te
kunnen vastleggen in een database. Toch blijft de interpretatie van
emoties door een machine lastig, concludeert zij. Truong promoveert 27
augustus aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica.
Een robot die de emoties van mensen aanvoelt en hierop reageert, een
spraakcomputer die een boze beller automatisch doorverbindt met een
medewerker, de verlichting in huis die zich aanpast aan je stemming:
natuurlijke mens-machine interactie vraagt om een computer `met
gevoel'. Maar hoe herkent de machine emoties in de communicatie met de
mens? Khiet Truong heeft onderzoek gedaan naar de automatische
herkenning van emotie in spraak door machines. Zij constateert dat
databases die uitgaan van een set geacteerde standaardemoties niet
voldoen. Daarom heeft zij proefpersonen ingeschakeld om de meest
uiteenlopende emoties te kunnen vastleggen.
Standaardemoties, zoals boosheid, verveling, walging, blijheid en
droevigheid, zijn gemakkelijk na te spelen. Deze geacteerde uitingen
hebben als voordeel dat ze gemakkelijk te herkennen zijn, maar als
nadeel dat deze, vaak overdreven, uitingen niet zo in de werkelijkheid
voorkomen. Truong zocht naar een manier om `echte' emotie te vangen en
deze vervolgens te labelen voor een automatische emotieherkenner.
Hiervoor vroeg ze proefpersonen een gemanipuleerde computergame te
laten spelen, waarbij zoveel mogelijk verschillende emoties werden
uitgelokt. Na afloop moesten de proefpersonen hun eigen emoties
beoordelen.
Uit de eigen beoordelingen en beoordelingen van anderen bleek dat de
gevoelde emoties veel moeilijker te herkennen zijn dan de waargenomen
emoties. Daarom is het niet altijd even gemakkelijk om de goede emotie
te herkennen.
De resultaten van het onderzoek laten zien dat de automatische
herkenning van emotie in spraak erg moeilijk is. Dit komt doordat
`echte' emotie, zoals voorkomt in de werkelijkheid, een erg complex
fenomeen is, dat soms niet zo beschreven kan worden dat het ook
bruikbaar is voor informatici. Als het voor mensen al lastig is om de
emotie te herkennen, is het voor een computer helemaal lastig.
Universiteit Twente