VU medisch centrum
Afscheid van Rob Heethaar
'Vernieuwing ontstaat op het grensvlak tussen verschillende disciplines'
27 augustus 2009
Op 1 september neemt Rob Heethaar afscheid als hoogleraar medische
fysica en hoofd van de afdeling fysica en medische technologie (FMT)
van VUmc. Hij zet zijn werk voort als adviseur op het gebied van
nieuwe technologische ontwikkelingen.
Rob Heethaar: `Ik kijk met veel genoegen terug én vooruit' Foto: Mark
van den Brink "In het laatste jaar van mijn studie wis- en natuurkunde
in Utrecht kreeg ik de gelegenheid mijn wetenschappelijke kennis toe
te passen op het menselijk lichaam. Ik was direct verkocht en wilde
graag een vervolgstudie geneeskunde doen", vertelt Rob Heethaar. "Tot
het hoofd van de nieuwe afdeling cardiologie van het AZU me voorstelde
om promotieonderzoek te doen naar de elektrische
geleidingseigenschappen van het hart."
De koerswijziging typeert zijn leven, vindt Heethaar. "Kies je voor
één richting, dan blijven andere talenten onbenut. Ik heb jarenlang
verschillende functies gecombineerd: hoogleraarschappen aan drie
universiteiten en een directeurschap. Daardoor heb ik steeds nieuwe
terreinen kunnen exploreren. Het leven is - ook als je 63 bent - geen
kwestie van uitzitten, ik wil actief participeren. Tweeënhalf jaar
geleden begon het te kriebelen en heb ik besloten mijn functie neer te
leggen. In mijn eigen adviesbureau kan ik me nu toeleggen op twee puur
vakinhoudelijke terreinen: onderwijs en onderzoek naar nieuwe
technologische ontwikkelingen. Ik vind het fantastisch dat ik mijn
werk als hobby kan voortzetten. Ik kijk met veel genoegen terug én
vooruit."
Multitalent
Al koos Heethaar tussen promotie en afscheidsrede zelden voor de linea
recta, zijn activiteiten zijn onlosmakelijk verbonden door zijn
enthousiasme voor het vak en zijn liefde voor het onderwijs. Met
aanstekelijk plezier haalt Heethaar herinneringen op aan zijn
onderzoeksactiviteiten naar de fysische principes van elektrische
hartsimulatie, de ontwikkeling van de pacemaker en zijn verblijf aan
de vermaarde Mayo Clinic in Rochester (VS), waar hij onderzoek deed
naar hartmechanica en computertomografie. Alles wordt glashelder
uitgelegd, rijkelijk geïllustreerd en gelardeerd met de nodige humor.
Het onderzoek naar ultrageluidtomografie leidde naar de fysica van de
bloedstroming en vervolgens naar de ontwikkeling van de reoscoop, een
meetinstrument waarmee de vervormbaarheid van rode bloedcellen kan
worden gemeten. "Dat levert relevante informatie op over bijvoorbeeld
het ontstaan van aderverkalking of de ontwikkeling van diabetes. Elk
onderzoek waaraan ik heb meegewerkt komt voort uit een klinische
vraag. In tegenstelling tot 'hard physics' werk je in de medische
fysica met levend materiaal, je hebt te maken met mensen en grote
individuele verschillen. Dat maakt de vraagstelling extra complex en
bijzonder uitdagend. Juist de combinatie van wetenschap en
maatschappelijke relevantie maakt het zo'n prachtig vak."
Concentratie van kennis
In 1993 werd Heethaar benoemd tot hoogleraar medische fysica en
informatica aan de VU. In 2003 volgde zijn aanstelling tot hoofd FMT
van VUmc. "Dit is het enige UMC in Nederland met een geïntegreerde
afdeling fysica en medische technologie. Onze sectie fysica houdt zich
bezig met onderzoek, onderwijs en de klinische fysische ondersteuning
van de patiëntenzorg. De sectie ontwikkeling ontwikkelt nieuwe
instrumenten, hulpmiddelen en materialen en support is
verantwoordelijk voor het onderhoud en technisch beheer van de
medische technologische apparatuur in VUmc, in totaal zo'n 14.000
apparaten! De VU is dé Nederlandse universiteit waar alle exacte
disciplines zo dicht bij elkaar zitten. Ik pleit er dan ook voor om
deze unieke concentratie te behouden en te versterken. Geneeskundigen
vergeten nog wel eens welke bijdrage de fysica heeft geleverd aan de
enorme verbetering van de medische zorg. Radiologie, radiotherapie en
cardiologie bijvoorbeeld, zijn gebaseerd op pure fysica. Een hechte
samenwerking tussen medici, fysici en medisch technologen biedt
mogelijkheden om diagnoses te verfijnen en nieuwe therapieën te
bedenken. Een opsplitsing van fysici over medische afdelingen
daarentegen zou leiden tot versplintering van kennis en biedt geen
mogelijkheden voor het ontwikkelen van een breed onderwijspakket.
Vernieuwing ontstaat vooral op het grensvlak tussen verschillende
disciplines. In 2001 is de faculteit der exacte wetenschappen samen
met FMT gestart met de nieuwe opleiding medische natuurwetenschappen.
Vorig jaar is de opleiding natuurkunde in de context van leven en
energie gestart. Daar ben ik trots op. Het inspireren van studenten is
zo enorm belangrijk. Voor het laserlab hebben we onlangs een business
plan geschreven om nieuwe openingen naar de geneeskunde te creëren. De
wil om samen te werken is groot. Die concentratie van kennis is onze
grote kracht."
Ursula Wopereis
bron: Tracer