Pensioenfonds PNO Media
Kwartaalbericht tweede kwartaal 2009
25 augustus 2009
- 1 -
1. Hoofdpunten financiële positie
· Dekkingsgraad is per 30 juni 2009 uitgekomen op 93,4%. Eind februari 2008 stond deze nog op 83,7%.
· Stijging dekkingsgraad vooral veroorzaakt door het rendement op beleggingen.
· Beschermingsmaatregelen verder afgebouwd.
Het tweede kwartaal van 2009 laat zich kenmerken door herstel op de financiële markten. Vooral de aandelen hebben de laatste maanden goed gepresteerd. Ten opzichte van het begin van het jaar is het rendement gemiddeld 9,7%. Op kwartaalbasis bedraagt het rendement zelfs 16,8%. Daar tegenover staan enigszins lagere rendementen in (direct) vastgoed en private equity. De lange swaprente is ten opzichte van het begin van het jaar gestegen, waardoor de waarde van de pensioenverplichtingen is afgenomen.
Als gevolg hiervan is de dekkingsgraad in een half jaar met 5 procentpunten gestegen. Vergelijken we de huidige dekkingsgraad met februari, de laagste gerapporteerde dekkingsgraad van dit jaar dan is de dekkingsgraad zelfs 9 procentpunten gestegen.
Hoewel de dekkingsgraad nu hoger is, is de stijging enigszins beperkt door de beschermingsmaatregelen die PNO Media in haar beleggingsbeleid heeft opgenomen. Overigens hebben deze zelfde maatregelen er voor gezorgd dat de daling van de dekkingsgraad in het laatste kwartaal van 2008 en de eerste twee maanden van 2009 afgeremd is.
Op dit moment verwachten wij dat aandelen en de rente zullen stijgen. Gezien deze marktverwachtingen hebben wij de afscherming op aandelen geheel afgebouwd en is de renteafdekking verminderd. Op deze manier kunnen wij meer profiteren van positieve ontwikkelingen in de markt.
2. Rendement beleggingen
rendement rendement ytd
2e kwartaal 2009 Rendementen voor valuta-afdekking (%)
Aandelen 16,8 9,7 Vastrentende waarden 5,0 6,8 Vastgoed -2,2 -3,2 Private Equity -6,7 -6,5 Infrastructuur -1,8 -0,1 Grondstoffen 12,8 5,5
Rendement voor valuta-afdekking 7,1 5,5 Rendement na afdekking 4,5 1,3
Na een teleurstellend eerste kwartaal laat het tweede kwartaal van 2009 een sterk herstel zien. De snelle opeenvolging van overheidsinterventies in de VS heeft de vrije val van de aandelenbeurzen gestopt. De MSCI wereldindex voor aandelen steeg dit kwartaal met 14,6% in euro's. De MSCI Europa, Noord-Amerika en Pacific rendeerden respectievelijk 19%, 11% en 19% in euro's terwijl de MSCI Emerging Markets index zelfs steeg met bijna 28%.
Mede door de sterke stijging op de aandelenmarkten heeft PNO Media in het tweede kwartaal van 2009 een beleggingsrendement voor afdekking behaald van 7,1% en een rendement na afdekking
- 2 -
van 4,5%. De afdekportefeuille bestaat bij ons uit een valutahedge op de belangrijkste buitenlandse valuta's, een rentehedge en een aandelen putoptie.
De beleggingscategorie aandelen behaalde over het tweede kwartaal een positief rendement van 16,8%. In de categorie vastrentende waarden is mede door de aanzienlijke daling van de credit spreads, een rendement behaald van 5,0%. De alternatieve beleggingen laten voor alle subcategorieën negatieve rendementen zien met uitzondering van grondstoffen (12,8%). Zowel vastgoed, private equity als infrastructuur behaalden een negatief resultaat met respectievelijk
-2,2%, -6,7% en -1,8%. Dit is mede veroorzaakt door de wijze waarop deze minder liquide beleggingen worden gewaardeerd.
yieldcurve Europese staatsleningen 4,5%
4,0%
3,5%
3,0%
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 31 december 2008 31 maart 2009 30 juni 2009
De Europese 30-jarige swaprente is gestegen met bijna 40 basispunten. Deze lange rente is voor het fonds belangrijk voor het bepalen van de waarde van de pensioenverplichtingen. Door de gestegen rente zijn de verplichtingen afgenomen.
De samenstelling van de beleggingsportefeuille per 30 juni 2009 luidde als volgt (bedragen in miljoenen euro's):
marktwaarde % strategisch 30-6-2009 30-6-2009 Samenstelling portefeuille
Aandelen 939 38,0 36,0 Vastrentende waarden 963 39,0 39,0 Vastgoed 376 15,4 15,0 Private Equity 146 5,9 7,0 Infrastructuur 18 0,7 1,0 Grondstoffen 26 1,0 2,0
2.468 100,0 100,0 Aandelenderivaten 0 Rentederivaten 47 Valutaderivaten 28
Totaal beleggingen 2.543
- 3 -
In het tweede kwartaal van 2009 heeft het fonds geen wijzigingen doorgevoerd in de strategische samenstelling van de beleggingsportefeuille naar categorieën.
In juni is de rentehedge aangepast. De swaps zijn verkocht en hiervoor in de plaats zijn zero cost swaption collars aangeschaft. Het afdekniveau is hierdoor gedaald van circa 65% naar 50% van de rentegevoeligheid van de verplichtingen.
In april is de samenwerking met de manager die een US small cap mandaat beheerde, beëindigd. Totdat een nieuwe manager is geselecteerd wordt exposure naar de Russell 2000 behouden door middel van een index product.
In juli is het jaarverslag verantwoord beleggen 2008 voltooid. Het jaarverslag laat zien wat we bereikt hebben op het gebied van verantwoord beleggen. Het eerste exemplaar is overhandigd aan de makers van Zembla, die dit onderwerp in 2007 stevig op de kaart hebben gezet..
3. Klanten
De aantallen werkgevers en deelnemers per regeling luidden als volgt:
30-6-2009 31-12-2008 Werkgevers 374 375 waarvan in pensioenregeling PNO 1 175 186 PNO 2 64 60 PNO 3 134 129 Minimum Producentenregeling 1 0
Deelnemers 14.914 15.573 waarvan in pensioenregeling PNO 1 10.975 11.359 PNO 2 1.447 1.624 PNO 3 2.469 2.590 Minimum Producentenregeling 23 0
Gewezen deelnemers met premievrije rechten 14.246 13.186 Ingegane pensioenen 6.447 6.300
Het aantal aangesloten werkgevers heeft zich in het tweede kwartaal als volgt ontwikkeld:
2e kwartaal 2009 2009 Beginstand 376 375 Aangesloten 4 16 Deelname beëindigd 6 17 Eindstand 374 374
- 4 -
Het aantal actieve deelnemers heeft zich in het eerste kwartaal van 2009 als volgt ontwikkeld:
2e kwartaal 2009 2009
Beginstand 15.222 15.573
Toegetreden 333 1.191
Uitdiensttreding met premievrije rechten 572- 1.684-
Beëindiging zonder aanspraken 19- 40-
Pensionering 49- 122-
Overlijden 1- 4-
Eindstand 14.914 14.914
Het aantal gewezen deelnemers met premievrije rechten heeft zich als volgt ontwikkeld:
2e kwartaal 2009 2009 Beginstand 13.862 13.186 Herindiensttreding -29 -216 Uitdiensttreding 572 1.684 Inkomende waardeoverdracht 0 0 Afkoop en uitgaande waardeoverdracht -147 -394 Pensionering -71 -120 Overlijden -9 -24 Overig 68 130 Eindstand 14.246 14.246
Het aantal deelnemers met een ingegaan pensioen heeft zich als volgt ontwikkeld:
2e kwartaal 2009 2009
Beginstand 6.378 6.300
Ingang ouderdomspensioen 120 242
Ingang overig pensioen 42 89
Overlijden en afloop 48- 124-
Andere oorzaken 45- 60-
Eindstand 6.447 6.447
- 5 -
4. Personeel
Het personeelsbestand heeft zich in het tweede kwartaal van 2009 als volgt ontwikkeld, omgerekend naar voltijd functies:
2e kwartaal 2009 1e kwartaal 2009 Beginstand 76,9 76,6 In dienst getreden 2,0 1,8 Uit dienst getreden 0,0 1,4 Contractaanpassingen 0,3 0,1 Eindstand 79,2 76,9
Gemeten in aantallen medewerkers is het personeelsbestand in het tweede kwartaal van 2009 gestegen van 84 naar 86 medewerkers.
5. Uitvoeringskosten
werkelijk (W) Begroting (B) verschil begroting t/m Q2 2009 t/m Q2 2009 W-B 2009 Personeelskosten 1.821.228 1.835.500 -14.272 3.671.000 Automatiseringskosten 191.141 257.000 -65.859 514.000 Huisvestingskosten 308.414 295.500 12.914 591.000 Communicatiekosten 182.894 212.500 -29.606 425.000 Algemene kosten 1.004.390 669.000 335.390 1.338.000 Totale kosten pensioenuitvoering 3.508.067 3.269.500 238.567 6.539.000
Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de totale uitvoeringskosten over het tweede kwartaal 2009 hoger uitkomen dan de begroting. De voornaamste oorzaken hiervan zijn de niet begrote kosten voor het project `ontzaffen' (ofwel `Coop Media'). Dit project is het resultaat van de in het tweede kwartaal vastgestelde strategie en zal voor dit jaar naar verwachting een budgetoverschrijding van 250.000 euro tot gevolg hebben. Deze kosten zijn niet begroot en bedragen t/m het tweede kwartaal ongeveer 100.000 euro. De verdere overschrijding van de algemene kosten betreft grotendeels een verschuiving van portikosten van communicatie naar algemene kosten en drukwerkkosten die hoger uitkomen dan begroot.
- 6 -
6. Projecten
Ontzaffing
Zoals in het jaarverslag is aangegeven zijn we begonnen met het project om de uitvoeringsorganisatie los te koppelen van het pensioenfonds. Volgens de Pensioenwet mogen we alleen pensioenproducten voeren, terwijl we een breder pallet willen aanbieden om de aansluiting te versterken met de mediasector die zich continu ontwikkelt. De bedoeling is dat dit op 1 januari 2010 is gerealiseerd. Het startsein voor dit project is de in het tweede kwartaal vastgestelde strategie van het fonds.
Nieuwe website PNO Media
Op dit moment wordt de nieuwe website gebouwd door CMS-leverancier I-Company. In het eerste kwartaal zijn twee nieuwe regelingen toegevoegd en beschreven namelijk de instapregeling en de minimum producentenregeling A. Verder is de websitetekst voor het tabblad "ik bouw pensioen op" geschreven. Ook heeft besluitvorming plaatsgevonden over een duidelijke rolverdeling betreffende de specifieke PNO-regelingen. Dit om in de nabije toekomst een effectief contentbeheer mogelijk te maken. De website zal in het tweede kwartaal verder worden ontwikkeld en getest.
Lay out aanpassing Mijn PNO
In het eerste kwartaal is een testversie gebouwd die op hoofdlijnen zo goed mogelijk aansluit op de `look and feel' en de navigatiestructuur van de nieuwe website van PNO Media. De layout zal in het tweede kwartaal verder worden verfijnd.
- 7 -
7. Vergaderingen
In het tweede kwartaal van 2009 hebben de onderstaande vergaderingen plaatsgevonden:
datum Orgaan onderwerp 2 april 2009 bestuur voorgenomen vaststelling jaarverslag 2009 16 april 2009 dagelijks bestuur, presidium bespreken actuele ontwikkelingen deelnemersraad en directie
16 april 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen 21 april 2009 bestuur en deelnemersraad bespreken jaarverslag 2008 21 april 2009 deelnemersraad adviseren over voorgenomen vaststelling jaarverslag 2008, voorgenomen aanpassing huishoudelijk reglement, voorgenomen herbevestiging principebesluit verzelfstandigen uitvoeringsorganisatie en bespreken reactie bestuur op advies inzake voorgenomen aanpassing toeslagverleningsbeleid en vaststelling herstelplan 21 april 2009 bestuur en bespreken jaarverslag 2008 en voorlopig oordeel verantwoordingsorgaan verantwoordingsorgaan 21 april 2009 verantwoordingsorgaan vaststellen definitief oordeel 2008 20 mei 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen 27 mei 2009 auditcommissie adviseren over kwartaalrapportages inzake uitvoering en voorgenomen aanpassing gedragscode 4 juni 2009 bestuur voorgenomen vaststelling eindrapportage strategiecommissie, benoemen selectiecommissie afvaardiging gewezen deelnemers deelnemersraad en bespreken actuele financiële positie 10 juni 2009 beleggingsadviescommissie adviseren over kwartaalrapportage beleggingen, dynamisch rentebeleid, ontwikkeling financiële markten en evaluatie strategisch beleggingsbeleid 25 juni 2009 bestuur vaststellen voorgenomen aanpassing gedragscode, kwartaalrapportages uitvoering, adviezen inzake dynamisch rentebeleid, voorgenomen aanpassing Code verantwoord beleggen, jaarverslagverantwoord beleggen 2008, bespreken stand van zaken herstelplan en actuele financiële positie 25 juni 2009 deelnemersraad adviseren over voorgenomen vaststelling eindrapportage strategiecommissie
De volgende plenaire bestuursvergadering is gepland op 8 oktober 2009.
- 8 -
8. Verklaring gehanteerde begrippen
benchmark
beleggingsindex waarmee het rendement van een beleggingsportefeuille wordt vergeleken
contant maken
berekenen van de huidige waarde van toekomstige geldstromen met een rente gebaseerd op de looptijd geldend voor elk bijbehorend toekomstig moment
FTK
Financieel Toetsingskader, samenhangend geheel van voorschriften dat DNB met ingang van
1 januari 2007 hanteert voor het toezicht op pensioenfondsen
fondsrendement
rendement van alle bezittingen en verplichtingen van het pensioenfonds
gewezen deelnemers
deelnemers die niet langer bij Pensioenfonds PNO Media pensioenrechten opbouwen
kans op onderdekking
kans dat binnen een korte termijn, meestal een jaar, de financiële positie onder de door de toezichthouder vastgestelde minimumgrens daalt
kapitaaldekkingsgraad
de financiële positie van een pensioenfonds kan worden weergegeven aan de hand van de kapitaaldekkingsgraad. Dat getal wordt berekend door de waarde van de beleggingen te delen door de waarde van de pensioenverplichtingen.
kapitaaldekkingsgraad op basis van marktrente
onder het FTK dient de waarde van de pensioenverplichtingen te worden berekend door de pensioenuitkeringen contant te maken tegen de marktrente
kapitaalmarktrente
effectieve rente op tienjarige overheidsleningen
marktwaarde
waarde die bij overdracht tussen onafhankelijke partijen tot stand zou kunnen komen
private equity
beleggingen in aandelen in niet ter beurze genoteerde ondernemingen
rendement
het totaal van de directe beleggingsopbrengsten, de gerealiseerde waardemutaties en de ongerealiseerde waardemutaties gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
renterisico
risico dat door toedoen van een wijziging van de rente een waardevermindering optreedt
renteswap
overeenkomst om rentestromen in dezelfde valutasoort te ruilen zonder uitwisseling van de hoofdsommen
- 9 -
yieldcurve
de rentestand is afhankelijk van de looptijd waarvoor deze geldt; de lijn die rentestanden bij verschillende looptijden in een grafiek met elkaar verbindt wordt een yieldcurve genoemd
- 10 -