Halfjaarbericht
Datum 21 augustus 2009
in mln helft 2009 helft 2008 2008
Omzet 1.488 1.722 3.631
Onderliggend operationeel resultaat 5 2 -41
Operationeel resultaat -19 13 -14
Resultaat na belastingen -43 2 -34
Orderportefeuille 2.525 3.261 3.004
Operationele kasstroom -126 7 80
Effecten herstructurering zichtbaar.
Herfinanciering afgerond en balans versterkt.
· Verbetering onderliggend operationeel resultaat* eerste helft 2009 ten opzichte van de
vergelijkbare periode in 2008;
· Effecten maatregelen organisatorische herstructurering goed zichtbaar;
· Sterke daling onderliggend operationeel resultaat Vastgoed NL door stagnatie
woningmarkt;
· Grote verliezen Bouwactiviteiten NL en België omgebogen naar break-even-plus;
· Onderliggende operationele resultaten Techniek en Infra NL sterk verbeterd;
· Daling van de omzet eerste helft 2009 als gevolg van een selectief aannemingsbeleid en
stagnerende woningverkopen;
· Resultaat na belastingen sterk beïnvloed door kosten van financiële herstructurering en
reorganisatie;
· Financiële herstructurering afgerond;
· Balans en solvabiliteit worden door claimemissie versterkt;
· Voornemen tot reverse stock split.
Rob van Gelder, voorzitter raad van bestuur : "De zaken komen langzaam maar zeker op
orde. De herfinanciering is afgerond. Balans en solvabiliteit zijn versterkt. We zijn danig
afgeslankt en versoberd. De eerste effecten worden zichtbaar."
* Onderliggend operationeel resultaat gedefinieerd als operationeel resultaat exclusief de kosten
van de reorganisatie in de eerste helft van 2009, de operationele resultaten 2008 zijn gecorrigeerd
voor incidentele baten.
Datum 21 augustus 2009
Pagina 2 van 19
HALFJAARVERSLAG
Gang van zaken eerste helft 2009
De omzet daalde in de eerste helft van 2009 ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2008 met
234 miljoen naar 1.488 miljoen. De daling is voornamelijk het gevolg van een selectief
aannemingsbeleid bij met name Utiliteitsbouw NL en de daling van de woningverkopen bij Vastgoed
NL.
In vergelijking met de eerste helft van 2008 is in de eerste helft van 2009 het onderliggend
operationeel resultaat verbeterd (eerste helft 2008: 2 miljoen versus eerste helft 2009 5
miljoen), ondanks een sterke teruggang in resultaat bij Vastgoed als gevolg van de stagnatie op de
woningmarkt.
De financiële lasten zijn per saldo in het eerste halfjaar van 2009 sterk gestegen (eerste helft 2009
35 miljoen versus eerste helft 2008 5 miljoen). Dit wordt voor 23 miljoen verklaard door de
impact van eenmalige transactiekosten van herfinanciering en gerelateerde
rentekasstroomafdekkingen.
Het resultaat na belastingen over de eerste helft van 2009 bedraagt - 43 miljoen. Het resultaat in
de eerste helft van 2009 wordt in belangrijke mate negatief beïnvloed door eenmalige kosten als
gevolg van de organisatorische en financiële herstructurering ter hoogte van respectievelijk 24
miljoen en 23 miljoen.
De verliezen op projecten van de Nederlandse bouwactiviteiten en projecten in België zijn gestopt.
Er is een duidelijke verbetering van de onderliggende operationele resultaten zichtbaar.
De orderportefeuille ultimo juni 2009 is met name door een selectief aannemingsbeleid bij de
Nederlandse bouwactiviteiten en een remmend effect op de instroom van nieuwe projecten bij
Vastgoed NL gedaald tot een niveau van 2.525 miljoen (31 december 2008: 3.004 miljoen). De
kwaliteit van de orderportefeuille is in termen van bruto marge verbeterd.
Organisatorische herstructurering
De eerste helft van 2009 werd in belangrijke mate gekenmerkt door de organisatorische
herstructurering in Nederland bij Vastgoed, Woningbouw, Utiliteitsbouw en Infra (Wegenbouw).
Deze maatregelen zijn genomen om de Heijmans organisatie te stroomlijnen en slagvaardiger te
maken. Daarnaast is de operationele organisatie aangepast aan de hand van (verwachte) lagere
volumes.
De herstructurering ligt op koers. Het aantal FTE's in Nederland is sterk verminderd. Op 30 juni
2009 is per saldo het aantal FTE's gedaald met 689 tot 6.665 FTE's ten opzichte van 30 september
2008. De kosten van de reorganisatie bestaan uit de kosten van het sociaal plan, kosten van
werknemers op wie het sociaal plan van toepassing is en overcapaciteit in kantoorruimte als gevolg
van de herstructurering. Naar verwachting zal het aantal FTE's uiteindelijk teruglopen met circa
1.100.
Datum 21 augustus 2009
Pagina 3 van 19
Ontwikkelingen per sector
Samenstelling van het onderliggend operationele resultaat naar sectoren
in mln Eerste helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Nederland
Vastgoed 4 31 36
Woningbouw 7 -7 -31
Utiliteitsbouw 1 -2 -22
Techniek 7 3 7
Infra -1 -14 -5
18 11 -15
Buitenland
België 0 -10 -38
Verenigd Koninkrijk 6 7 12
Duitsland -1 1 10
5 -2 -16
Overig -18 -7 -10
Onderliggend operationeel resultaat 5 2 -41
Vastgoed (Nederland)
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 226 349 733
Onderliggend operationeel resultaat 4 31 36
Onderliggende operationele marge 1,8% 8,9% 4,9%
Orderportefeuille 414 555 636
De economische situatie heeft grote invloed op de woningmarkt. Het consumentenvertrouwen is
gedaald door toenemende zorgen bij de consument 1) voor behoud van werkgelegenheid 2) voor
de angst van dubbele woonlasten en 3) terugloop van de waarde van de eigen woning. De dalende
verkoop van nieuwbouwwoningen wordt nog eens versterkt door stringentere regels bij het
verstrekken van de hypotheek.
Het aantal verkochte woningen bij Heijmans blijft in de eerste helft van 2009 dan ook achter bij de
vergelijkbare periode in 2008 (1.187). In totaal werden 600 woningen verkocht, maar werden
tegelijkertijd 150 contracten ontbonden. Door de daling van de verkopen bleven de omzet en het
onderliggend operationeel resultaat sterk achter. Het onderliggend operationeel resultaat bedroeg
over het eerste half jaar 4 miljoen (eerste helft 2008: 31 miljoen)
De voorraad opgeleverde onverkochte woningen bedraagt op 30 juni 2009 64 (per 31 december
2008 53). De voorraad opgeleverd onverkocht commercieel vastgoed is 30 juni 2009 nihil.
Voornamelijk door (grond)aankoopverplichtingen uit voorgaande jaren en een toename van de
voorraad onverkochte woningen "onderhanden en opgeleverd" ten opzichte van 31 december 2008
Datum 21 augustus 2009
Pagina 4 van 19
is het geïnvesteerd vermogen in de eerste helft van 2009 opgelopen. Het terugdringen van het
vermogensbeslag is gezien de economische omstandigheden een moeizaam proces.
De orderportefeuille per 30 juni 2009 ter hoogte van 414 miljoen is gedaald ten opzichte van
december 2008 ( 636 miljoen). De stagnatie van verkopen heeft een remmend effect op de
ontwikkeling van nieuwe projecten.
Woningbouw (Nederland)
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 279 321 616
Onderliggend operationeel resultaat 7 -7 -31
Onderliggende operationele marge 2,5% -2,2% -5,0%
Orderportefeuille 510 - 640
In 2009 zijn de bouwactiviteiten gesplitst in Woningbouw en Utiliteitsbouw. Binnen Woningbouw
heeft een verdere clustering van vestigingen plaatsgevonden, waarbij ook Woningbouw en
Vastgoed dichter tegen elkaar zijn gezet. De bundeling van kennis en activiteiten in het primaire
proces zullen leiden tot synergie-effecten en het neerzetten van een "lean and mean" organisatie
met sterkere concurrentiekracht.
De omzet en orderportefeuille in de eerste helft van 2009 zijn lager dan in de vergelijkbare periode
in 2008 als gevolg van een selectief aannemingsbeleid en de verslechterde economische
omstandigheden. Het onderliggend operationeel resultaat is met 7 miljoen in de eerste helft van
2009 sterk verbeterd ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2008 (-/- 7 miljoen). Dit komt
onder andere door de nieuwe gestroomlijnde organisatie, dalende kosten van grondstoffen en
materialen en dalende kosten voor het inschakelen van onderaannemers.
De orderportefeuille is afgenomen tot 510 miljoen per 30 juni 2009 (ultimo 2008: 640 miljoen).
Hiervan heeft circa 270 miljoen betrekking op 2009. De orderportefeuille voor Woningbouw geeft
daarmee voldoende basis voor 2009.
Utiliteitsbouw (Nederland)
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 99 176 323
Onderliggend operationeel resultaat 1 -2 -22
Onderliggende operationele marge 1,0% -1,1% -6,8%
Orderportefeuille 195 - 192
Datum 21 augustus 2009
Pagina 5 van 19
In de utiliteitsbouw bestaat de tendens om het management van het volledige bouwproces, met
inbegrip van de installatietechniek, aan de hoofdaannemer te laten.
De strategische focus van Utiliteitsbouw ligt op een selectief aannemingsbeleid, waarbij evenwicht
tussen risico's en marge voorop staat. De omzet ligt als gevolg van dit beleid in de eerste helft van
2009 op een lager niveau dan in de vergelijkbare periode in 2008. De nieuwe organisatie krijgt
steeds meer vorm, waarbij productie landelijk aangestuurd wordt, inkoop gecentraliseerd is en
risicobeheersing- en controlesystemen verder op niveau gebracht zijn.
Het onderliggend operationeel resultaat in de eerste helft van 2009 is verbeterd ten opzichte van de
vergelijkbare periode in 2008. De orderportefeuille ter hoogte van 195 miljoen is in vergelijking
met ultimo december 2008 ( 192 miljoen) licht gestegen en biedt voldoende basis voor 2009.
Techniek (Nederland)
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 140 131 285
Onderliggend operationeel resultaat 7 3 7
Onderliggende operationele marge 5,0% 2,3% 2,5%
Orderportefeuille 192 295 257
De hogere opbrengsten in combinatie met een verbeterde winstgevendheid van de
installatieactiviteiten hebben geleid tot een goede verbetering van het onderliggend operationele
resultaat. Deze bedroeg over de eerste helft van 2009 7 miljoen (eerste helft 2008 3 miljoen).
De samenwerking met andere onderdelen binnen Heijmans heeft eveneens bijgedragen aan een
toename van projecten en synergievoordelen.
De orderportefeuille is ten opzichte van ultimo december 2008 teruggelopen doordat een aantal
grote projecten recentelijk is opgeleverd. Tevens is er een sterke focus op het aannemen van
service en onderhoudprojecten, die in het algemeen kleiner maar meer rendabel zijn.
Infra (Nederland)
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 342 416 926
Onderliggend operationeel resultaat -1 -14 -5
Onderliggende operationele marge -0,3% -3,4% -0,5%
Orderportefeuille 718 980 765
Datum 21 augustus 2009
Pagina 6 van 19
De omzet van Heijmans Infra is in de eerste helft van 2009 afgenomen ten opzichte van de
vergelijkbare periode in 2008. Dit wordt enerzijds verklaard door de slechte weersomstandigheden
aan het begin van het jaar en anderzijds door een terugval van de vraag uit de private sector.
Het onderliggend operationele resultaat laat desondanks een verbetering zien ten opzichte van de
vergelijkbare periode in 2008. De verliezen van de Wegenbouwactiviteiten zijn teruggelopen.
Capaciteitsbeperking van de asfaltproductie en aanscherping van de organisatie hebben hieraan in
belangrijke mate bijgedragen. De andere activiteiten leverden net als in 2008 een goede bijdrage.
De Nederlandse regering is voornemens om in 2009 en 2010 circa 800 miljoen extra in
infrastructurele projecten te investeren, waardoor deze bouwactiviteiten door de kredietcrisis minder
worden geraakt dan de overige activiteiten. Dit zal pas in de tweede helft van 2010 merkbaar zijn.
De orderportefeuille is het eerste halfjaar van 2009 gedaald ten opzichte van de stand ultimo 2008
mede als gevolg van hoge productie van de grote werken zoals de Randweg Eindhoven en A2
Culemborg-Deil, waar goede voortgang wordt geboekt. Heijmans heeft in de eerste helft van 2009
een contract afgesloten voor de onderbouw van de spoorverdubbeling tussen Utrecht-Lunetten en
Houten, een onderdeel van het traject tussen Vleuten en Geldermalsen. In de periode 2010 - 2014
wordt het baanvak uitgebreid van twee naar vier sporen en wordt de halte Lunetten volledig
vernieuwd. Met het contract is een bedrag van circa 87 miljoen gemoeid.
België
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 122 139 265
Onderliggend operationeel resultaat 0 -10 -38
Onderliggende operationele marge 0,0% -7,2% -14,3%
Orderportefeuille 175 208 159
In 2008 werden in België operationele verliezen geleden die waren toe te schrijven aan de bouw-
en vastgoedactiviteiten. In de eerste helft van 2009 zijn deze verliezen omgebogen naar een vrijwel
break even resultaat. Voor Infra België bleven de resultaten, ondanks de slechte start als gevolg
van slechte weersomstandigheden, goed op peil.
De orderportefeuille is gestegen van 159 miljoen ultimo 2008 naar 175 miljoen ultimo juni 2009,
mede als gevolg van de verkregen opdracht voor werkzaamheden aan gebouwen van de Europese
Raad in Brussel. Het contract kan oplopen tot ruim 35 miljoen en heeft een looptijd van zeven
jaar.
Op 5 augustus jl. is het Antwerpse Masterplanproject Brabo I definitief verworven. Dit zal uitgevoerd
worden door het consortium THV Silvius (bestaande uit Heijmans Infra België en enkele derde
partijen) Het gaat om een PPS contract met een DBFM structuur (Design Build Finance Maintain)
met een minimale looptijd van 25 jaar en met een totale bouwsom van 124 miljoen, waarvan
ongeveer de helft voor Heijmans Infra in België.
Datum 21 augustus 2009
Pagina 7 van 19
Verenigd Koninkrijk
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 191 188 406
Onderliggend operationeel resultaat 6 7 12
Onderliggende operationele marge 3,1% 3,7% 3,0%
Orderportefeuille 296 477 343
Heijmans is actief in het Verenigd Koninkrijk met Leadbitter. Dit bedrijf is gespecialiseerd in de
bouw van sociale en betaalbare woningen en publieke bouwprojecten in de zorg, onderwijs en
recreatie. Circa 80% van de opbrengsten wordt gerealiseerd in de publieke sector. In tegenstelling
tot de private markt voor koopwoningen, die nog steeds de gevolgen ondervindt van de
economische crisis, heeft Leadbitter geprofiteerd van de vraag naar sociale woningbouw. De omzet
en de resultaten bleven in de eerste helft van 2009 nagenoeg gelijk ten opzichte van de
vergelijkbare periode in 2008. De orderportefeuille is ten opzichte van ultimo 2008 ( 343 miljoen)
afgenomen tot 296 miljoen ultimo juni 2009.
Duitsland
Eerste
in mln helft 2009 Eerste helft 2008 2008
Omzet 211 201 453
Onderliggend operationeel resultaat -1 1 10
Onderliggende operationele marge -0,5% 0,5% 2,2%
Orderportefeuille 257 164 273
De activiteiten in Duitsland betreffen grotendeels infra-activiteiten. In Duitsland steeg de omzet over
de eerste helft van 2009 licht en bleven de resultaten achter in vergelijking met dezelfde periode in
2008. De orderportefeuille geeft een goede basis voor de tweede helft van 2009.
Overig
De post overig betreft de resultaten van de centrale diensten en de groepskosten. Als gevolg van
een lager activiteitenniveau zijn de opbrengsten en resultaten van de materieeldiensten gedaald.
Financiële lasten
De financiële lasten zijn per saldo in het eerste halfjaar van 2009 sterk gestegen (eerste helft 2009
35 miljoen versus eerste helft 2008 5 miljoen). Dit wordt voor een groot deel verklaard door
eenmalige transactiekosten als gevolg van de herfinanciering en gerelateerde
rentekasstroomafdekkingen die als gevolg van de financiële herstructurering niet meer ten laste van
het eigen vermogen gebracht kunnen worden maar ten laste van de winst-en-verliesrekening
worden gebracht.
Datum 21 augustus 2009
Pagina 8 van 19
Herfinanciering
Heijmans heeft op 28 april jl. met haar banken nieuwe afspraken gemaakt over de gecommitteerde
kredietfaciliteit van 400 miljoen. Op 8 mei jl. heeft de terugkoop van de onderhandse lening, de
zogenaamde USPP notes, met een nominale waarde van USD 125 miljoen plaatsgevonden.
Hiervoor is een brugfinanciering verstrekt, die inmiddels afgelost is uit de opbrengsten van de
claimemissie.
De claimemissie is afgelopen juli volledig afgerond en met de netto opbrengsten is de balans
versterkt. Het eigen vermogen pro forma*, bedraagt per 30 juni 2009 424 miljoen tegen 371
miljoen ultimo 2008. Op een pro forma balanstotaal van 2.089 miljoen verbeterde de solvabiliteit,
gedefinieerd als garantievermogen gedeeld door het balanstotaal, tot 23,5%.
De netto rentedragende schulden zijn vanwege seizoenspatronen midden in het jaar doorgaans
hoger dan aan het einde van het boekjaar. De netto rentedragende schuld (rentedragende schulden
minus liquide middelen) bedraagt 30 juni 2009 470 miljoen (ultimo december 2008: 331
miljoen). Het bedrag ter grootte van 470 miljoen valt ruim binnen de financieringsfaciliteiten van
de onderneming. Bij de Nederlandse bouwactiviteiten en Infra is, in tegenstelling tot Vastgoed NL,
het geïnvesteerd vermogen teruggebracht.
Ten opzichte van de eerste helft van 2008 is het werkkapitaal nagenoeg stabiel gebleven. Ten
opzichte van ultimo december 2008 is het met 98 miljoen toegenomen door enerzijds
seizoenspatronen en anderzijds een stijging van het vermogensbeslag bij Vastgoed NL.
De operationele kasstroom bedroeg over het eerste halfjaar 2009 -126 miljoen door meer beslag
van het netto werkkapitaal (eerste helft 2008: 7 miljoen).
Winst per aandeel
Het aantal uitstaande gewone aandelen bedroeg per 30 juni 24.072.584. Afgelopen juli is de
claimemissie afgerond en bedraagt het aantal uitstaande gewone aandelen 168.508.088.
Het pro forma resultaat per gewoon aandeel op basis van dit nieuwe aantal gewone uitstaande
aandelen bedraagt over de eerste helft van 2009 - 0,26.
Bijzondere Algemene Vergadering van Aandeelhouders (BAVA)
Op 23 september om 15.00 uur vindt een Bijzondere Algemene Vergadering van Aandeelhouders
te Rosmalen plaats. Tijdens deze vergadering zal een toelichting worden gegeven op de
benoeming van de heer Mark van den Biggelaar. De heer van den Biggelaar volgt de heer Dick van
der Kroft op per 1 september 2009 als CFO van Heijmans N.V.
* Eigen vermogen inclusief de netto opbrengst van de claimemissie
Datum 21 augustus 2009
Pagina 9 van 19
Reverse stocksplit
Heijmans zal tijdens de BAVA een omgekeerde aandelensplitsing (reverse stock split) ter
goedkeuring aan de aandeelhouders voorleggen. Het doel van deze samenvoeging is om de koers
waartegen het aandeel verhandeld wordt te verhogen, waarmee de belangstelling voor het aandeel
voor met name buitenlandse investeerders wordt vergroot. Het voorstel is tien aandelen samen te
voegen tot één aandeel.
Risico's
De beschrijving van de belangrijkste risico's is opgenomen in het jaarverslag 2008 en het
prospectus van de claimemissie.
Vooruitzichten
Heijmans zal geen prognose doen over geheel 2009. De orderportefeuille loopt mede door de
slechtere economische omstandigheden terug, maar is voldoende van omvang. Waar nodig past
Heijmans haar organisatie aan bij verwachte lagere omzet van activiteiten.
De resultaten van de Nederlandse vastgoedactiviteiten van Heijmans zijn in de eerste helft van
2009 sterk gedaald. Voor de tweede helft van 2009 blijft Heijmans onzeker over de ontwikkelingen
op de woningmarkt.
Rob van Gelder, voorzitter raad van bestuur : "De woningmarkt zit op slot. Dat raakt ons
direct. Voor herstel zullen we geduld moeten hebben."
Verklaring raad van bestuur
De raad van bestuur verklaart dat, met inachtneming van hetgeen in dit verslag is vermeld, voor
zover hem bekend, de verkorte geconsolideerde tussentijdse financiële informatie, opgesteld
overeenkomstig IAS 34, "Interim Financial Reporting" een getrouw beeld geeft van de activa,
passiva, financiële positie en het resultaat voor het eerste halfjaar 2009 en het halfjaarverslag een
getrouw overzicht geeft van de financiële informatie vereist krachtens art. 5:25d leden 8 en 9 van de
Wet op het financieel toezicht.
's-Hertogenbosch, 20 augustus 2009
De heer Rob van Gelder, voorzitter raad van restuur
De heer Gerrit Witzel, vice-voorzitter raad van bestuur
De heer Dick van der Kroft, CFO en lid raad van bestuur
Datum 21 augustus 2009
Pagina 10 van 19
Toelichting resultaat halfjaarcijfers 2009
De resultaten over de eerste helft van 2009 zullen door de raad van bestuur vandaag, 21 augustus
2009, worden toegelicht tijdens een analistenbijeenkomst en een persconferentie. De
analistenbijeenkomst start om 11:00 uur en is via audiowebcast live te volgen op www.heijmans.nl.
Trading update
Op 12 november 2009 zal Heijmans een trading update uitbrengen.
Heijmans N.V.