Pijpleidingtransport: stille kracht
20-08-2009
In 2008 werd 54,4 miljoen ton ruwe olie en olieproducten per internationale pijpleiding van Rotterdam naar het achterland getransporteerd. (1) Door de twee leidingsystemen naar Duitsland, ruwe olie en producten, en België, ruwe olie, vloeide 4,7% méér dan het jaar ervoor.
De prestaties in het eerste kwartaal van 2009 verschilden niet veel van die in de vergelijkbare periode vorig jaar: 10,8 miljoen ton ruwe olie (was 11,7) en 2,4 miljoen ton producten (was 2,0). De cijfers wijzen in de richting van een volledige benutting van de capaciteit (2). Sinds de bouw van de internationale systemen tussen 1960 en 1971, werd in totaal ongeveer 1,9 miljard ton verpompt,oftewel ruim 200 miljard tonkilometer vervoersprestatie geleverd.
Internationaal transport 2007 - 2008 (in miljoenen tonnen) Van Rotterdam naar20072008
België ruwe aardolie30,730,9
Duitsland ruwe aardolie 14,215,7
Duitsland olieproducten7,17,9
Totaal 52,054,5
'Modal split'
Pijpleidingtransport is veilig, efficiënt en milieuvriendelijk: het belast de 'gewone' infrastructuur niet en de pompen werken op elektriciteit. Omdat het volume vrij constant is, varieert het aandeel in de 'modal split' afhankelijk van de totale overslag en het deel daarvan dat van/naar het achterland gaat. In grote lijnen beweegt het aandeel in de 'modal split' van de leidingen van en naar Duitsland, België en Zeeland zich de laatste jaren rond de 15 %. (3) In 2007 bedroeg het 17%.
Ter hoogte van Distripark Eemhaven/Rhoon verlaat per uur (365 dagen/24 uur) circa 6200 ton olie en olieproducten per pijpleiding het havengebied. In tankwagens met 20 ton lading: elke 12 seconden één.
Rotterdam - Rijn Pijpleiding Maatschappij (RRP)
RRP is een 'joint-venture' van van Shell, Ruhr Öl, BP en Texaco en exploiteert twee pijpleiding systemen. Dat voor ruwe olie naar het Rijn-Roergebied kwam in 1960 in bedrijf. In 1968 werd een grotere leiding , doorsnede 90 centimeter, aangelegd en de bestaande leiding ging olieproducten vervoeren. De hoofdleiding voor ruwe olie loopt over 176 km van Europoort (terminals Shell, TEAM en MET) naar een tussenopslag van 210.000 m3 in Venlo. Hier is ook het centrale controlecentrum gevestigd. Van Venlo voert een 43 kilometer lange leiding naar de raffinaderij van Ruhr Öl/BP bij Gelsenkirchen. De zuidelijke bestemming, op 103 kilometer, is de Rheinland raffinaderij van Shell Deutschland Oil met vestigingen in Godorf en Wesseling. De raffinaderijen zijn hiernaast tevens aangesloten op een pijpleiding vanuit Wilhelmshaven.
De ruwe olie wordt in 'batches' (partijen van wisselende grootte en samenstelling) afgevoerd, tussentijds opgeslagen en verder vervoerd naar hun eindbestemmingen. De maximale capaciteit van de Nederlandse tak van het ruwe olie systeem is 3.000 m³/uur, of +/- 20 miljoen ton per jaar. De verdere verdeling naar Ruhr Öl/BP en Shell bedraagt ongeveer 30/70. Het systeem voor olieproducten zoals benzine, nafta, diesel, gasolie en kerosine van de Rotterdamse raffinaderijen van Shell en BP, begint in Pernis Hier staat ook het controlecentrum voor de 153 kilometer lange leiding naar de grens bij Venlo. Daar is aansluiting op een leiding van een Duits bedrijf richting het zuiden van Duitsland. Tot Venlo is de capaciteit, voor wederom 'batches', 2000 m³/uur en +/-12 miljoen ton per jaar.
De snelheden in de leidingen variëren tussen de 2,5 en 6,5 kilometer per uur per uur onder een druk van 42 tot 61 bar. Door de druk verder op te voeren kan de capaciteit eventueel verhoogd worden. Dit vereist aanpassing van de elektromotoren van de pompen of, nog verdergaand, extra pompstations. Tot aan het eind van 2006 werd in totaal circa 663 miljoen ton ruwe olie en 281 miljoen ton producten getransporteerd. In ruwe olie was 1972 het recordjaar met een doorzet van 19,4 miljoen ton, in producten 1999 met bijna 9,6 miljoen ton. De laatste jaren wordt gemiddeld circa 16 miljoen ton ruwe olie en 8,5 miljoen ton producten verpompt. In de leidingen en installaties is in de loop der jaren zo'n 200 miljoen Euro geïnvesteerd. De RRP heeft circa 60 eigen mensen in dienst.
Rotterdam - Antwerpen Pijpleiding (RAPL)
De toegang van de Antwerpse havens is beperkt tot tankers van ongeveer 80.000 'dead weight tonnage', Toen schepen van 250.000 dwt meer in gebruik kwamen, is in 1971 een 102 kilometer lange pijpleiding met Rotterdam in bedrijf genomen. Deze wordt via het RAPL hoofdstation in Rotterdam Europoort gevoed met leidingen vanuit tanks van BP, Kuwait Petroleum, TEAM (en indirect vanuit MOT op de Maasvlakte), MET en Vopak Europoort. In Antwerpen worden de raffinaderijen van Total en ExxonMobil bevoorraadt. Deze benutten inmiddels de volledige pompcapaciteit van RAPL.
De leiding van 85 centimeter doorsnede, transporteert onder een druk van 38 bar op een temperatuur van maximaal 40°C, afhankelijk van de soort ruwe olie, maximaal ongeveer 30 miljoen ton per jaar. Sinds de start midden 1971 heeft RAPL meer dan 800 miljoen ton vervoerd. In 2006 werd 30 miljoen ton getransporteerd.
(1) Hierbij komen jaarlijks enkele miljoenen tonnen ruwe olie bij via de Total-pijpleiding naar de raffinaderij in Vlissingen. (2) Gedetailleerde cijfers volgens opgave C.B.S. De maximale capaciteiten volgens de exploitanten; in 2007 +/- 20 miljoen ton (Duitsland ruwe olie), +/- 12 miljoen ton ( Duitsland producten), +/- 30 miljoen ton (België ruwe olie). Afhankelijk van conjuncturele en technische factoren komt er al enkele decennia tussen de 93 en 103 miljoen ton ruwe olie aan in Rotterdam. Ongeveer de helft, inclusief Vlissingen, gaat per pijpleiding verder. (3) Een deel van de olieproducten naar Duitsland wordt eerst geproduceerd in Rotterdamse raffinaderijen. Dit deel kan daarom niet meegenomen worden in de direct aan de zeeoverslag gerelateerde 'modal split'. Hier staan echter tegenover: miljoenen tonnen ruwe olie naar Vlissingen, olieproducten vanaf Rotterdam via het Central European Pipeline System en nafta, ethyleen en propyleen hoofdzakelijk naar Rotterdam vanuit Terneuzen, Geleen, Antwerpen en Duitsland. Tenslotte is er via pijpleidingen export van CO2 naar het Westland en uitwisseling van vloeistoffen en gassen met meerdere locaties in Nederland en België zoals Moerdijk en Antwerpen. Al met al lijkt 54 miljoen ton een redelijk gemiddelde.
Zie ook de brochure:
Meer informatie:
----------
© Havenbedrijf Rotterdam N.V.