European Parliament
Baltische ketting in de zomer van 1989 ©BELGA_AFP_ANDREY SOLOVYOV
Baltische ketting in de zomer van 1989
In augustus 1989 namen twee miljoen mensen elkaar bij de hand om een
600-kilometer lange menselijke ketting door Estland, Letland en
Litouwen te vormen. Zij vestigden hiermee de aandacht op het lot van
de Baltische landen en op de 50ste verjaardag van het
Molotov-Ribbentroppact dat tot de bezetting van de drie landen leidde.
De eerste niet-communistische regering kwam diezelfde maand in Polen
aan de macht. Parlementsleden uit deze landen delen 20 jaar na dato
hun herinneringen met ons.
Toen er in 1989 democratische veranderingen in Polen, Hongarije en
Tsjecho-Slowakije werden doorgevoerd, gingen de Baltische staten nog
volledig gebukt onder het Russische regime. Op 23 augustus 1989 vond
er in deze landen een protestactie tegen de Sovjetbezetting plaats die
de naam 'de Baltische ketting' kreeg. Deze actie zette Estland,
Letland en Litouwen op de definitieve weg naar vernieuwde
onafhankelijkheid. In menig opzicht was deze gebeurtenis van 1989 even
belangrijk als de fluwelen revolutie of de val van de Muur.
Vergelijking met de niet-gewelddadige oppositie van Ghandi
Het onlangs verkozen parlementslid en voormalig EU-Commissaris van
Letland, Sandra Kalniete, nam zelf deel aan de organisatie. Zij werd
in 1988 politiek actief in de onafhankelijkheidsbeweging van Letland
en zegt over de gebeurtenis: "Twintig jaar later word ik nog altijd
geraakt als er over de Baltische ketting wordt gesproken en heeft de
Baltische ketting niets van zijn symbolische betekenis verloren. Zij
is vandaag een legende en kan vergeleken worden met de
niet-gewelddadige oppositie van Mahatma Ghandi."
Baltische ketting "een duidelijke boodschap van goede wil" en "uniek
initiatief"
Concertpianist en vroegere leider van de onafhankelijkheidsbeweging
van Litouwen en nu parlementslid van de Europese Volkspartij, Vytautas
Landsbergis: De "Baltische ketting zond een duidelijke boodschap van
goede wil naar de wereld: wij eisen vrijheid en zullen er vreedzaam
mee omgaan, het geweld en de onrechtvaardigheid moeten stoppen! De
Sovjet-Unie durfde de opstand niet neer te slaan en in december keurde
haar congres een resolutie goed het Molotov-Ribbentroppact
veroordeelde en herriep".
Een Ests lid van dezelfde fractie, Tunne Kelam was één van de
belangrijkste figuren in de onafhankelijkheidsbeweging in 1989 in
Estland. Volgens hem werden "in 1989 de Baltische Staten door
honderdduizenden Sovjetmilitairen bezet. Gezien de situatie is het
burgerinitiatief om een ketting van twee miljoen mensen te organiseren
uniek. Het verdient een plaats in de geschiedenis van onderdrukte
naties."
De eerste niet-communistische regering in Oost-Europa
In dezelfde maand kwam in Polen de eerste niet-communistische regering
aan de macht. In juni hadden in Polen de eerste vrije verkiezingen
plaatsgevonden en deze hadden geleid tot een grote zege van de
anticommunistische Solidariteitsaanhangers.
Het vertrekkende liberale parlementslid en voormalig
Solidariteitswoordvoerder, Janusz Onyszkiewicz, stelt dat de
pioniersrol van Polen beslissend was voor de val van de Muur: "Toen
Polen het communisme verwierp, werd het duidelijk dat spoedig de
kwestie van de status van de DDR op zou komen en dat de Berlijnse Muur
uiteindelijk zou instorten. Wij spraken hierover met Kanselier Helmut
Kohl tijdens zijn bezoek aan Polen in november 1989. Kohl geloofde dit
niet maar de volgende dag moest hij terug naar Duitsland omdat de muur
net was gevallen."
In april nam het Parlement een resolutie aan om 23 augustus tot
pan-Europese herdenkingsdag voor de slachtoffers van totalitaire en
autoritaire regimes uit te roepen
REF. : 20090708STO57793
Nadere informatie :
* Video over de Baltische ketting
* De eerste barsten in de Muur...(26-06-2009)
* Parlementsleden herdenken Molotov-Ribbentroppact (03-10-2008)
* Aan het woord: Parlementslid Landsbergis, concertpianist
(23-07-2007)
* 23 augustus uitroepen tot herdenkingsdag voor slachtoffers
totalitaire en autoritaire regimesVerkiezingen 2009 (02-04-2009) -