Heidehaantje niet alléén verantwoordelijk voor bruine heide
Datum bericht: 19 augustus 2009
Aanleiding
Veel heidevelden kleuren dit jaar niet paars. Het heidehaantje, een kevertje dat de voedingsstoffen uit de wortels en blaadjes van heideplanten haalt, is de boosdoener. Maar volgens ecoloog Arnold van den Burg (Radboud Universiteit/Stichting Bargerveen) is er een achterliggende oorzaak: stikstofopstapeling.
De deskundige
Arnold van den Burg onderzoekt de micronutriëntenproductie en -opname van heideplanten en hoe insecten daar gebruik van maken. Micronutriënten voedingsstoffen waarvan dieren slechts kleine hoeveelheden nodig hebben en die ze niet zelf kunnen produceren, zoals enkele aminozuren, mineralen en vitaminen.
Van den Burg wijst op de veranderde voedselsamenstelling van de hei: 'Heideplanten bevatten veel meer stikstof dan ongeveer dertig jaar geleden, door de extra stikstof die op de heide terecht komt vanuit de landbouw, industrie en verkeer. Een deel van de stikstof wordt in de heideplanten niet meer opgeslagen als eiwit, maar in een andere vorm die we nog niet precies kennen. Het heidehaantje weet hier waarschijnlijk toch goed gebruik van te maken.
De volwassen heidehaantjes eten van de jonge blaadjes, terwijl de larven de wortels afgrazen. Hierdoor kunnen de heideplanten onvoldoende water opnemen, waardoor de blaadjes bruin kleuren en langzaam afsterven. De plant gaat dus dood.'
Dode hei, is dat erg? 'Heide hoort bij het Nederlandse cultuurhistorisch landschap. Maar het is niet stabiel, je moet het onderhouden, anders verdwijnt het. Er resteert nog maar een fractie van wat we ooit hadden en daar moeten we goed voor zorgen. Bovendien biedt heide voedsel voor tal van insectensoorten en is daarom belangrijk voor de biodiversiteit. '
Volgens Van den Burg is de beste remedie tegen stervende heide: de hei afbranden. Hierdoor verdwijnen veel voedingsstoffen, waaronder een groot deel van de stikstof, uit de heide in de lucht.
Het bevordert het teruggroeien van heide en de kans at het heidevlak vergrast is minder. Hei afbranden gebeurt echter nauwelijks meer. Gemeenten en de brandweer moeten daarvoor toestemming geven en die zijn bang voor ongecontroleerde bos- en heidebranden.
Waarom juist Arnold van den Burg bellen?
Arnold van den Burg werkt aan de Radboud Universiteit voor de Stichting Bargerveen en doet onderzoek naar de gevolgen van micronutriëntenuitwisseling voor planten en dieren, in het bijzonder in het droog zandlandschap. Hij is lid van de gelijknamige adviescommissie van het Ministerie van LNV. Hij doet ook onderzoek naar de verbetering van de kwaliteit van de heidevelden, zodat schaarse vlindersoorten, zoals de kleine nachtpauwoog, terugkeren.
*
Radboud Universiteit Nijmegen