Nationaal Monument op de Dam aangewezen als rijksmonument
14/08/2009 15:17
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
PERSBERICHT
Amersfoort, 14 augustus 2009
Nationaal Monument op de Dam aangewezen als rijksmonument
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft vijf bouwwerken uit de wederopbouw (1940-1958) de status van rijksmonument verleend, waaronder het Nationaal Monument op de Dam (1956) van architect J. Oud. Ook het Belastingkantoor thans Kohnstammhuis (G. Friedhoff, 1958) en de LTS/ROC Patrimonium (B. Ingwersen, 1956) beide in Amsterdam, de voormalige Faculteit voor Geodesie in Wageningen (F. Röntgen, 1953) en de Radiotelescoop in Dwingeloo (C. Muller, 1956) zijn voortaan rijksbeschermd. Het zijn stuk voor stuk objecten met bijzondere architectuur en nationale herinneringswaarde.
Met de aanwijzing van deze eerste groep objecten is een procedure afgerond, die door minister Plasterk van Cultuur op 15 oktober 2007 in gang werd gezet tijdens de bekendmaking van een lijst met 100 topmonumenten uit naoorlogse periode. Op korte termijn zullen de resterende objecten worden aangewezen.
De wederopbouwperiode was een tijd van hard werken, inventief ontwerpen en een sterke centrale sturing. Er heerste ongekende materiaalschaarste en tegelijkertijd optimisme. Ondanks die schaarste mochten de resultaten er zijn: goede vormgeving die innovatief en veelzijdig was, met nieuwe bouwtypen, constructies en materialen. Tevens werden (inter)nationaal bekende architecten geworven. De overheid gaf subsidie om gebouwen aan te kleden met kunstwerken en er was veel ruimte voor groenaanleg.
Vijftig jaar later vraagt de nieuwbouw van toen om herwaardering en selectieve bescherming. Want door gebrek aan kennis en waardering dreigen ze voorgoed te verdwijnen of onherstelbaar te worden verminkt. De aanwijzing van deze moderne monumenten vergroot het draagvlak en bekendheid. Dat is nodig, want soms wordt deze architectuur - onterecht - als 'lelijk' ervaren.
Het gevolg van een aanwijzing tot rijksmonument is dat er voor wijzigingen aan het bouwwerk een vergunningplicht op grond van de Monumentenwet 1988 geldt. Daartegenover staat dat aanspraak gemaakt kan worden op financiële voorzieningen voor instandhouding. Om voor de status van rijksmonument in aanmerking te komen, moet een object vijftig jaar of ouder te zijn, vandaar het eindjaar 1958.
Op dit moment inventariseert de Rijksdienst objecten die in de jaren 1959-1965 werden gebouwd. Daaruit volgt een selectie van objecten die op termijn ook rijksmonument kunnen worden.