Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Datum 12 augustus 2009
Betreft beleidsreactie op advies OR "examens in het vmbo"
Met mijn brief van 29 april 2009, VO/OK/120699, heb ik u het advies van de
Onderwijsraad betreffende "Examens in het vmbo" aangeboden. In deze brief
ontvangt u mijn beleidsreactie op dit advies.
In het advies is de raad ingegaan op de vraag of de aanvullende eis van één vijf
voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde die gaat gelden voor het havo en
vwo ook voor het vmbo van toepassing moet zijn. Daarbij maakt hij onderscheid
in de gemengde en theoretische leerweg enerzijds en de basis- en
kaderberoepsgerichte leerweg anderzijds. Voor eerstgenoemde groep stelt de
raad voor slechts één vijf voor de vakken Nederlands en Engels toe te staan. Voor
de tweede groep wordt, om recht te doen aan het beroepsgerichte karakter van
deze leerwegen, daarbij het vak Engels vervangen door het beroepsgerichte vak.
De raad constateert dat een verhoging van het niveau van de basisvakken nodig
is. Hij besteedt daarbij specifiek aandacht aan de borging van het rekenniveau en
stelt voor dat alle leerlingen ter afsluiting van de onderbouw vmbo een rekentoets
afleggen. Deze rekentoets zou geen effect mogen hebben op de slaag-
zakbeslissing. Om de afnemende onderwijsinstellingen toch te informeren over
het rekenniveau van deze leerlingen stelt de raad voor de resultaten van deze
toets te vermelden op een diplomasupplement.
Tot slot adviseert de raad te kiezen voor een gefaseerde, lerende invoering. De
implementatie van het referentiekader taal en rekenen1 is een belangrijke stap
die gezet wordt om een kwaliteitsimpuls te geven aan het niveau van deze
basisvaardigheden. De raad adviseert daarom de gevolgen van deze
implementatie af te wachten voordat besloten wordt tot een aanscherping van de
exameneisen in het vmbo.
Ik deel de constatering van de raad dat het niveau van de basisvakken omhoog
moet. Taal en rekenen zijn van cruciaal belang in het onderwijs én in de
maatschappij. Het is daarom een belangrijk onderdeel van de Kwaliteitsagenda
1 Het referentiekader is beschreven in het eindrapport van de Expertgroep Doorlopende
Leerlijnen Taal en Rekenen. Zie kamerstuk 31332, nr. 1
a
VO. Ook wordt hard gewerkt aan de implementatie van het referentiekader taal Datum
en rekenen. In mijn brief van 20 februari2 heb ik u geïnformeerd over de 12 augustus 2009
voortgang hiervan. Onze referentie
VO/OK/144762
Eveneens deel ik de opvatting van de raad dat een stapeling van maatregelen in
het vmbo ongewenst is. De implementatie van het referentiekader beoogt een
stevige kwaliteitsimpuls op het gebied van taal en rekenen. De doelstellingen die
verwoord zijn in het referentiekader zijn ambitieus, zeker voor vmbo-leerlingen.
Ik heb daarom gekozen voor een zorgvuldige invoering van het referentiekader.
Scholen hebben tot 2014 de tijd om het referentiekader een plaats te geven in
hun onderwijs. Dan zullen de aan het referentiekader geijkte examens voor het
eerst afgenomen worden.
De raad adviseert het rekenniveau van leerlingen te borgen met een rekentoets
en deze toets buiten de slaag-zakbeslissing te houden. De aanscherping van de
exameneisen zouden daarmee niet gelden voor het vak wiskunde. Dit staat op
gespannen voet met mijn voornemen een rekentoets te introduceren voor
leerlingen zonder wiskunde en de resultaten van deze toets mee te wegen bij het
eindexamen. Ik heb dit voornemen in mijn eerder genoemde brief van 20 februari
aan u bekend gemaakt. Gezien het belang van de basisvaardigheden taal en
rekenen ligt het voor de hand dat prestaties op dit vlak meewegen in de
beslissing of iemand een diploma krijgt. Daarom zullen ook de eindexamens
Nederlands en wiskunde worden geijkt aan het referentiekader. Welke domeinen
van het referentiekader in het school- en welke in het centraal examen worden
afgenomen wordt nog bezien.
Het idee van de Onderwijsraad om de rekentoets verplicht te stellen voor alle
leerlingen heeft mijn bijzondere aandacht. Ik kan mij voorstellen dat die
rekentoets een verplicht onderdeel wordt in het schoolexamen. De
uitvoerbaarheid hiervan wordt onderzocht. Definitieve keuzes en daarmee sluit
ik volledig aan bij de voorgestelde gefaseerde invoering zijn mede afhankelijk
van de resultaten van de diagnostische toetsen taal en rekenen die nu en het
komende jaar worden afgenomen.
Met de invoering van het referentiekader taal en rekenen staat het vmbo de
komende jaren voor een flinke uitdaging. De prestaties van leerlingen bij taal en
rekenen moeten omhoog. Ik neem daarom het advies over om uit te gaan van
een gefaseerde, lerende invoering. De maatregelen op gebied van taal en rekenen
beogen een flinke inhoudelijke kwaliteitsslag. Ik ben het met de Onderwijsraad
eens dat een gelijktijdige aanscherping van de exameneisen niet wenselijk is. Ik
geef daarom de invoering van het referentiekader de nodige tijd voordat besloten
wordt tot een aanscherping van de exameneisen.
2 Kamerstuk 31332, nr. 7
Over het bovenstaande blijf ik in overleg met de veldorganisaties zoals de VO- Datum
raad, MBO-raad, AOC-raad, Stichting Platforms VMBO en de VVVO. 12 augustus 2009
Onze referentie
VO/OK/144762
de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart