Ministerie van Defensie
Ministerie van Defensie
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
Telefoon (070) 318 81 88
Fax (070) 318 78 88
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum 10 augustus 2009
Ons kenmerk DIS2009016922
Onderwerp Antwoorden op de vragen van de VCD over Jaarverslag MIVD
Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen van de vaste Commissie voor Defensie van
de Tweede Kamer over het Jaarverslag van de MIVD 2008 (ingezonden 4 juni 2009 met
kenmerk 29924-33).
DE MINISTER VAN DEFENSIE
E. van Middelkoop
Pagina 1/1
Ministerie van Defensie
Vragen van de Vaste Commissie voor Defensie van de Tweede Kamer over het
Jaarverslag van de MIVD 2008 (ingezonden 4 juni 2009 met kenmerk 29924-33).
1 Waarom is het jaarverslag een geïllustreerde algemene tekst geworden zonder
concrete weergave van wat de MIVD in 2008 heeft bewerkstelligd? Bent u bereid om
volgende jaarverslagen van de MIVD meer concreet in te vullen met duidelijke kaders,
opsommingen en actiepunten die uitgevoerd of nog uit te voeren zijn?
4 Hoe kunt u schrijven dat het belangrijk is dat de dienst transparant is in zijn
publieke verslaglegging, terwijl het jaarverslag niet meer is dan een opsomming van
reeds bekende algemeenheden over de MIVD, waardoor de indruk ontstaat dat er
gegevens ontbreken? Bent u bereid om een puntsgewijs verslag naar de Kamer te
sturen dat alle informatie bevat die de Kamer nodig heeft om haar controlerende taak
te kunnen uitvoeren, desnoods met geheime bijlagen die alleen door de Commissie
voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer zijn in te zien?
Artikel 8 van de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten 2002 (WIV-2002) geeft regels
voor de inhoud van het jaarverslag. In het jaarverslag dient een overzicht te worden gegeven
van de aandachtsgebieden waarop de dienst zijn activiteiten in het afgelopen jaar heeft
gericht en de aandachtsgebieden waarop de dienst zijn activiteiten in het lopende jaar zal
richten. Het jaarverslag van de MIVD voldoet aan deze wettelijke criteria.
De Commissie voor de inlichtingen en veiligheidsdiensten van uw Kamer (CIVD) verstrek ik
jaarlijks een geheim jaarverslag waarin geheime operationele activiteiten zijn beschreven.
Vervolgens geef ik op uitnodiging van de commissie een mondelinge toelichting op het
geheime jaarverslag van de MIVD.
Pagina 2/2
Ministerie van Defensie
2 Welke rol speelt de MIVD in het Verkenningenproces van Defensie?
De MIVD heeft, in samenwerking met de AIVD, een bijdrage geleverd aan de beantwoording
van strategische vragen die zijn geformuleerd door de Projectdirectie Verkenningen.
Daarnaast wordt MIVD-personeel regelmatig gevraagd voor workshops en symposia.
3 Wordt het Jaarplan voor 2010 nog aan de Kamer voorgelegd? Zo ja, wanneer
kan de Kamer dit plan tegemoet zien? Zo neen, waarom niet?
Nee, het jaarplan is gerubriceerd. Het Jaarplan 2010 wordt aan de CIVD ter kennisname
aangeboden
5 Heeft er in 2008 een evaluatie en aanpassing van de behoeftestellingen
plaatsgevonden voor wat betreft inlichtingen- en veiligheidsbehoefte? Zo ja, welke
aanpassingen zijn hieruit voortgekomen?
Jaarlijks vindt een evaluatie plaats. De defensiebehoefte is in 2008 op grote lijnen gelijk
gebleven aan het jaar daarvoor. De missie in Afghanistan heeft, als categorie 1
aandachtsgebied, de hoogste prioriteit. Daarna volgen de categorie 2 aandachtsgebieden
zoals de Hoorn van Afrika, met name Somalië (piraterij), het Grote Merengebied, Pakistan en
het Midden-Oosten. Gebieden waar de aanwezigheid van de krijgsmacht is beëindigd, zoals
de bijdragen aan UNIFIL en EUFOR, worden niet meer of met minder prioriteit (categorie 3)
gevolgd.
6 Is er ook bij de MIVD sprake van een personeelstekort? Zo ja, welke gevolgen
heeft dit in 2008 gehad voor de inlichtingencapaciteit?
Eind 2008 is het personeelstekort grotendeels opgelost. De personele capaciteit van de
MIVD wordt tot 2013 verder uitgebreid, mede naar aanleiding van de aanbevelingen van de
Onderzoeksgroep Inlichtingen en Veiligheid Defensie (commissie Dessens). De prioriteit ligt
bij de ondersteuning van lopende operaties (categorie 1) en belangrijke landen/thema's
(categorie 2). Een niet toereikende inlichtingencapaciteit gaat doorgaans ten koste van de
inspanningen voor andere landen/thema's (categorie 3).
Pagina 3/3
Ministerie van Defensie
7 Zijn er knelpunten tussen de AIVD en MIVD waarneembaar bij de afstemming
van de jaarplannen? Zo ja, welke?
Er zijn geen knelpunten geconstateerd. Jaarlijks vindt afstemming plaats tussen de AIVD en
de MIVD.
8 Wat behelsde de veiligheidsbevorderende taak van de MIVD in 2008? Voerde de
dienst deze taak in 2008 voor het eerst uit? Welke ervaringen zijn hierbij opgedaan en
zet de dienst deze taak voort?
In artikel 7, artikel 2, onder d van de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten 2002 is de
veiligheidsbevorderende taak van de MIVD opgenomen. De veiligheidsbevorderende taak
houdt onder meer in het verrichten van onderzoek voor het treffen van maatregelen ter
voorkoming van activiteiten die ten doel hebben de veiligheid of paraatheid van de
krijgsmacht te schaden en ten behoeve van een ongestoorde inzet van de krijgsmacht. In
voorgaande jaarverslagen is over deze taak eveneens gerapporteerd.
9 Kunt u aangeven hoe de verhoudingen liggen tussen de verschillende
genoemde thema's afgezet tegen de beschikbare personele en financiële capaciteit?
Beschikbare middelen en personeel van de MIVD worden voor meer dan één taak ingezet.
De MIVD kent een zogeheten teamstructuur. Dat is een organisatievorm waarbij personeel uit
diverse afdelingen in meerdere teams inzetbaar zijn en hun specifieke deskundigheid
inbrengen (multidisciplinaire inzet). Dit verhoogt een flexibele en doelmatige inzet van
personeel en middelen.
10 Kunt u specificeren hoeveel burgerambtenaren er in 2008 op vrijwillige basis
zijn uitgezonden? Hadden deze burgerambtenaren dezelfde operationele taken als hun
militaire collega's en hebben zij dezelfde opleiding gekregen? Is er voor 2008 al sprake
geweest van het op vrijwillige basis uitzenden van burgerambtenaren?
Pagina 4/4
Ministerie van Defensie
Burgerpersoneel van de MIVD wordt uitsluitend op vrijwillige basis uitgezonden. In 2008
werden 22 burgers naar diverse operatiegebieden uitgezonden. Een aantal burgers heeft
daarbij dezelfde taken uitgevoerd als het militair personeel van de MIVD. Een aantal burgers
heeft specialistische werkzaamheden verricht, zoals tolken en vertalen. Burgers van de MIVD
krijgen in principe dezelfde uitzendvoorbereiding als militair personeel met dien verstande dat
burgers in principe geen wapen- en schietopleiding volgen. De MIVD zendt al sinds de jaren
negentig burgers op vrijwillige basis uit.
11 Werden er in 2008 ook burgerambtenaren op vrijwillige basis uitgezonden naar
de Balkan? Zo ja, hoeveel en welke taken voerden zij daar uit?
In 2008 zijn twee burgers van de MIVD naar Kosovo uitgezonden. De taak bestond uit het
verrichten van (openlijke) inlichtingenwerkzaamheden ten behoeve van de MIVD en
daarnaast voor het ondersteunen van het KFOR (Kosovo Force) Hoofdkwartier.
12 Hoe groot is volgens de MIVD de steun van de bevolking voor de Taliban in
Afghanistan en meer specifiek in Uruzgan?
De mate van steun die de Taliban onder de bevolking geniet is vooral afhankelijk van de
mate van veiligheid in een gebied. Dit is niet in percentages weer te geven. Het
fundamentalistisch gedachtegoed van de beweging sluit niet altijd goed aan bij de traditionele
manier van leven in Afghanistan. De Afghaanse bevolking zoekt vooral rust en is in de eerste
plaats geïnteresseerd in overleven. De lokale overheid blijkt vooralsnog niet in staat om de
veiligheid te garanderen. In veel delen van het land is de overheid zelf een deel van het
probleem. Corruptie en machtsmisbruik leiden er dan toe dat de bevolking haar heil zoekt bij
de Taliban of in het uiterste geval het gebied ontvlucht. ISAF investeert veel in de opbouw
van het Afghaanse leger en politie, en deze zijn steeds meer in staat om zelfstandig of onder
begeleiding van coalitie-eenheden een bijdrage te leveren aan de veiligheidssituatie.
13 Hoeveel burgerslachtoffers zijn er gemaakt bij bombardementen door ISAF-
vliegtuigen en welke gevolgen heeft dit voor de steun van de bevolking voor de
Taliban?
Pagina 5/5
Ministerie van Defensie
Het is niet mogelijk een betrouwbaar overzicht op te stellen van het aantal burgerslachtoffers
dat in Uruzgan of in heel Afghanistan is gevallen door handelingen van de Taliban,
Afghaanse veiligheidsorganisaties of door toedoen van internationale troepen. Niet zozeer
luchtaanvallen maar vooral het grondoptreden, IED's en zelfmoordaanslagen veroorzaken
veel burgerslachtoffers. De NAVO blijft constant in gesprek met de Afghaanse autoriteiten om
operaties af te stemmen en over de wijze waarop het aantal burgerslachtoffers in Afghanistan
verder kan worden beperkt.
Grote aantallen burgerslachtoffers kunnen het draagvlak voor ISAF en de Afghaanse
overheid onder druk zetten. Het voorkómen van burgerslachtoffers is daarnaast een doel op
zich. Daarom blijft het een prioriteit voor ISAF en de NAVO. ISAF heeft de regels voor de
inzet van vliegtuigen en helikopters aangescherpt en het belang van het voorkómen van
burgerslachtoffers onderstreept.
14 Hoe heeft de MIVD haar strategie ten aanzien van de recente ontwikkelingen in
het grensgebied tussen Afghanistan en Pakistan gewijzigd voor wat betreft de vergrote
invloedsfeer van de Taliban? Welke personele consequenties brengt dit met zich mee?
De MIVD heeft, samen met de AIVD, de inspanningen vergroot.
15 Bestaat er een rapport over de verwevenheid van de georganiseerde misdaad
en de Kosovaarse regering? Zo ja, kan dit rapport aan de Kamer ter beschikking
worden gesteld?
Ja. Het gerubriceerde rapport kan niet aan de Kamer worden verstrekt. De CIVD kan wel over
het rapport worden geïnformeerd.
16 Kunt u nader ingaan op de dreiging van geweld door radicalen in de door
Hamas gedomineerde Gazastrook? Is deze dreiging in 2008 toe- of afgenomen en
welke invloed heeft de wapensmokkel naar de Gazastrook op deze dreiging?
De dreiging van geweld door radicalen in de Gazastrook was in 2008 zowel intern als extern
gericht.
Pagina 6/6
Ministerie van Defensie
In het eerste geval betrof dit een (succesvolle) poging van Hamas om de traditionele
machtspositie van de (Fatah-gelieerde) Gaza-clans te doorbreken. In het tweede geval betrof
dit het afvuren van (zelfgemaakte) raketten op doelen in Israël door groeperingen als Hamas
en de Palestijns Islamitische Jihad. Als gevolg van een overeengekomen wapenstilstand
tussen Hamas en Israël vonden raketbeschietingen in de periode juni-december 2008
nagenoeg niet plaats. Deze wapenstilstand werd evenwel niet verlengd, waarna vanaf eind
december 2008 dagelijks raketten op Israëlisch grondgebied werden afgeschoten. Israël
reageerde hierop door een grootschalige inval in de Gazastrook, die resulteerde in een
hernieuwde wapenstilstand vanaf 18 januari 2009. Sindsdien is het aantal raketbeschietingen
sterk gereduceerd. De inval heeft de geweldscapaciteit van Hamas en andere strijdgroepen
in de Gazastrook echter niet wezenlijk aangetast, mede doordat (wapen)smokkel -
hoofdzakelijk via een uitgebreid tunnelnetwerk aan de Egyptische grens - nog steeds
plaatsvindt.
17 Hoe schat de MIVD de politieke gevolgen in van het voortzetten van de mislukte
EU-missie in Bosnië?
Voor de zienswijze van de regering op de EU-missie in Bosnië, verwijs ik u naar de
Kamerbrief van 29 april 2009 (Kamerstuk 29 521, nr. 101) over de verlenging van de bijdrage
aan EUFOR Althea.
De MIVD heeft niet tot taak om een uitspraak te doen over de mate van succes van de
operatie EUFOR Althea in Bosnië.
18 Waarom ontbreekt in het hoofdstuk over de EU-missie in Rafah iedere
verwijzing naar het Israëlische optreden en Israëlisch beleid?
Op pagina 18 van het jaarverslag is aandacht besteed aan het Israëlisch-Palestijnse conflict.
19 Beschouwt de MIVD Israël niet als een relevante factor in de analyse van de
veiligheidssituatie in het gebied van de EU-waarnemingsmissie?
Israël is een relevante factor in het Midden-Oosten.
Pagina 7/7
Ministerie van Defensie
20 Werkt de MIVD samen met de Israëlische diensten?
23 Wordt er in de Caribische regio samengewerkt met Amerikaanse diensten zoals
de DEA of CIA? Zo ja, wat houdt die samenwerking in en zijn er ook afspraken over de
behandeling van gevangenen? Zo ja, welke?
47 Met welke partnerdiensten zijn er Memorandums of Understanding afgesloten
en met welk doel? Wat houdt een MoU in, wat wordt er van partnerdiensten en de MIVD
verwacht en zijn er concrete actiepunten opgenomen in een MoU? Zo ja, welke?
De MIVD werkt samen met internationale partnerdiensten en sluit doorgaans een
samenwerkingsovereenkomst af met die partners. Dat wordt een MOU genoemd. Over de
concrete samenwerking met partnerdiensten wordt in het openbaar geen mededeling
gedaan.
21 Kunt u nader ingaan op de mate van radicaliteit van Hamas en gematigdheid
van Fatah? Hebben zich op dit punt wijzigingen voorgedaan in 2008? Zo ja, welke?
De radicaliteit van Hamas komt naar voren in de gewapende strijd die zij in beginsel bereid is
te voeren ter verwezenlijking van haar hoofddoel, de stichting van een Palestijnse staat op
door Israël bezet Palestijns gebied (Westelijke Jordaanoever). In tegenstelling tot Hamas,
onthoudt Fatah zich van geweld ten opzichte van Israël. Wel gebruikt Fatah geweld in de
interne Palestijnse machtsstrijd, zoals deze tot uiting komt op de Westelijke Jordaanoever. De
wapenstilstand van 2008 - evenals de huidige (fragiele) wapenstilstand - tussen Hamas en
Israël laat overigens zien dat de radicale retoriek van Hamas onderhandelingen niet in de
weg staat.
22 Kunt u nader ingaan op de omvang van de door de MIVD ingezette
analysecapaciteit op Somalië? Kunt u de Kamer de rapporten over de situatie op land
en zee in Somalië ter beschikking stellen met het oog op de Nederlandse bijdrage aan
maritieme missies in deze regio?
Pagina 8/8
Ministerie van Defensie
De Kamer wordt in artikel 100 brieven over de Nederlandse bijdrage aan maritieme operaties
in de regio Somalië geïnformeerd over de politieke en veiligheidssituatie in Somalië. Deze
informatie is mede gebaseerd op rapportages die door de MIVD zijn opgesteld.
24 In hoeverre zullen de F-16's van de Koninklijke Luchtmacht het in de toekomst
gaan afleggen tegen de nieuwste generaties Russische gevechtsvliegtuigen? Klopt
het dat Venezuela 24 gevechtsvliegtuigen van het type Sukhoi Su-30 gekocht heeft van
Rusland? Versterkt dit de noodzaak om tot tijdige vervanging van de F-16 over te
gaan?
De F-16 wordt gerekend tot de vierde generatie gevechtsvliegtuigen. Dit zijn vliegtuigen
waarvan de eerste versies in gebruik zijn genomen in de jaren zeventig en tachtig van de
vorige eeuw. In de afgelopen twee decennia zijn deze toestellen verder ontwikkeld. Recent
geproduceerde toestellen beschikken daarom over veel betere capaciteiten dan de eerste
versies. Van de oudere toestellen zijn er veel, net als de Nederlandse F-16's, ingrijpend
gemoderniseerd. De verschillende ontwikkelingen en moderniseringen van de toestellen van
de vierde generatie hebben niet steeds gelijke tred gehouden. Dit heeft ertoe geleid dat
sommige moderne gevechtsvliegtuigen beschikken over vergelijkbare of zelfs betere
capaciteiten dan de Nederlandse F-16's. De proliferatie van dergelijke toestellen neemt toe,
ook in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Daarbij is onder meer van belang dat steeds meer
gevechtsvliegtuigen gaan beschikken over de capaciteit om op grote afstand vijandelijke
vliegtuigen te kunnen uitschakelen. Op dit moment is dat juist nog een sterk punt van de
Nederlandse F-16's.
Het meest geavanceerde Russische gevechtsvliegtuig dat nu in ontwikkeling is, de Sukhoi
PAK-FA, wordt net als de F-22 Raptor en de F-35 Lightning II gerekend tot de vijfde
generatie gevechtsvliegtuigen en is daarmee naar verwachting superieur aan de F-16.
Rusland wil de Sukhoi PAK-FA vanaf 2015 in gebruik gaan nemen. Of Rusland daarin zal
slagen is onzeker, mede vanwege de beperkte budgetruimte van de Russische overheid en
de gebrekkige productiecapaciteit. Voor zover bekend heeft het prototype van dit toestel nog
geen testvlucht gemaakt.
Pagina 9/9
Ministerie van Defensie
Venezuela heeft in juni 2006 24 gevechtsvliegtuigen aangeschaft van het type Sukhoi Su-
30MK2. De toestellen zijn inmiddels alle door Venezuela in dienst genomen. De Sukhoi Su-
30MK2 wordt gerekend tot de vierde generatie.
25 Kunt u nader ingaan op de samenwerking tussen de verschillende Nederlandse
inlichtingen- en veiligheidsdiensten? Welke verbeterpunten en knelpunten zijn er en
welke specifieke voornemens bestaan er voor wat betreft de samenwerking in 2009 en
daarna?
De samenwerking tussen de MIVD en de AIVD is de afgelopen jaren op alle taakvelden
geïntensiveerd. Er vindt tussen beide diensten intensief overleg plaats over de inzet van de
inlichtingenteams. Ook de uit te geven inlichtingenanalyses worden afgestemd. Op
operationeel gebied en wat verbindingsinlichtingen betreft zijn samenwerkingsverbanden
verder uitgewerkt. Sinds oktober 2008 is de gemeenschappelijke Unit Contraproliferatie
verantwoordelijk voor een doeltreffende uitvoering van de wettelijke taken van beide diensten
op het gebied van proliferatie van massavernietigingswapens. Daarbij gaat het om zowel de
inlichtingen- als de veiligheidsaspecten. Door de inzet van een gezamenlijke Unit worden
doublures in de werkzaamheden vermeden. Ook kunnen in de Unit nu de sterke kanten van
beide organisaties optimaal worden benut. Op het gebied van Open Source Intelligence
(OSINT) zal de samenwerking worden verdiept. Wat contra-inlichtingen en veiligheid betreft
worden in 2009 nieuwe initiatieven genomen om te komen tot een nauwere samenwerking op
het gebied van veiligheidsonderzoeken, contra-inlichtingen (terrorismebestrijding,
contraspionage) en industrieveiligheid.
26 Kunt u nader ingaan op de gevolgen die het ondergronds gaan van de
Indonesische Jemaah Islamaya heeft voor in het bijzonder de in Indonesië aanwezige
bedrijven en Nederlandse instellingen?
Momenteel beschikt de MIVD niet over aanwijzingen dat het ondergronds gaan van de
terroristische organisatie Jemaah Islamiya gevolgen zal hebben voor de in Indonesië
aanwezige Nederlandse bedrijven en instellingen. Het ondergronds gaan van Jemaah
Islamiya is een rechtstreeks gevolg van een aantal gevoelige nederlagen die de terroristische
organisatie heeft geleden door toedoen van de Indonesische autoriteiten. Eind 2008 werden
Pagina 10/10
Ministerie van Defensie
de drie verdachten van de bomaanslagen op Bali van eind 2002 terechtgesteld. Begin 2009
werden Abdul Rohim en Agus Idrus, twee vooraanstaande leiders van Jemaah Islamiya
veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. In april 2009 werd Mas Selamat Kastari, leider van
een Jemaah Islamiya -cel in Singapore, in Maleisië gearresteerd. Jemaah Islamiya heeft
besloten om voorlopig ondergronds te gaan om te kunnen hergroeperen, nieuwe leiders te
kunnen benoemen en op te leiden en om mogelijk een strategische en organisatorische
heroriëntatie te kunnen doorvoeren.
27 Wat zijn de gevolgen voor de veiligheid in de regio van de door Teheran
ingezette regionale verbreding van de samenwerking tussen Iran, Irak en Afghanistan?
Iran wil bijdragen aan de internationale inspanningen ten behoeve van de veiligheid in
de regio, maar ook nationale veiligheidsbelangen spelen hierbij een rol. Teheran heeft op dit
vlak in 2008 initiatieven genomen voor overleg met Afghanistan, Pakistan en Irak. Dit overleg
vindt inmiddels regelmatig plaats, getuige de jongste ontmoetingen tussen de Iraakse
minister van Buitenlandse Zaken en de Iraanse regering in Teheran op 19 mei, en tussen de
Iraanse, Afghaanse en Pakistaanse presidenten in Teheran op 24 mei jl.
28 Wat zijn de ervaringen met het functioneren van de gezamenlijke Unit
Contraproliferatie tot op heden? Zal er een tussentijdse of jaarlijkse evaluatie over het
functioneren van deze Unit plaatsvinden? Zo ja, kunnen de resultaten van deze
evaluatie in het volgende jaarverslag van de MIVD worden opgenomen?
Tot op heden zijn de ervaringen van de Unit Contraproliferatie positief. De netwerken en
competenties van beide, voorheen gescheiden opererende, organisatie-elementen vullen
elkaar goed aan. De integratie van beide elementen heeft geleid tot meer inzicht en een
betere informatiepositie. Door de afnemers worden positieve signalen afgegeven over
kwaliteit en bruikbaarheid van de producten. Bij de besluitvorming over de gezamenlijke Unit
Contraproliferatie is overeengekomen dat na een halfjaar een eerste rapportage over de
voortgang van de integratie van de betreffende organisatie-elementen van beide diensten
zou worden opgesteld en dat na een jaar het functioneren van de Unit ook inhoudelijk zou
worden geëvalueerd.
Pagina 11/11
Ministerie van Defensie
Doel van deze voor najaar 2009 voorziene evaluatie zal zijn om vast te stellen of de
samenvoeging inderdaad de beoogde synergie en doelmatigheidswinst heeft bewerkstelligd.
De Kamer zal, voor zover mogelijk in het openbaar, van de resultaten van de evaluatie op de
hoogte worden gesteld.
29 Op welke bronnen baseert de MIVD haar proliferatierapporten? Bevestigen die
bronnen de rapporten van de IAEA? Zo neen, hoe wijken ze daarvan af? Wordt
informatie die van andere diensten is ontvangen op andere manieren gecontroleerd?
De Unit Contraproliferatie baseert haar rapportages op zowel open als gesloten bronnen en
rapporteert hierover. Een vast onderdeel hiervan is een reactie op de IAEA-rapportages. Over
de inhoud van deze rapportages kunnen in het openbaar geen mededelingen worden
gedaan. Artikel 15 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 regelt onder
meer de verplichting van de diensten ten aanzien van geheimhouding van bronnen. Om die
reden kan geen mededeling over de aard van de bronnen worden gedaan. De CIVD kan
daarover wel worden geïnformeerd.
30 Is er plaats voor aanhangers van de radicale islam binnen Defensie, of het nu
gaat om gewelddadige of niet-gewelddadige aanhangers? Volgt bij het aanhangen en
uitdragen van de radicale islam door burgers of militairen in dienst van Defensie
ontslag?
Gedragingen van defensie medewerkers, ongeacht of dit gewelddadige of niet gewelddadige
aanhangers van de radicale islam betreft, kunnen aanleiding zijn tot onderzoek van de MIVD.
Afhankelijk van de ernst van de melding en de positie van de persoon kan dit leiden tot een
veiligheidsonderzoek naar betrokkene of een contra-inlichtingenonderzoek. De resultaten van
beide onderzoeken kunnen leiden tot het treffen van maatregelen, waaronder het ontslag van
de betreffende defensiemedewerker. Overigens geldt het voorgaande niet alleen voor
aanhangers van de radicale islam, maar ook voor gewelddadige of niet-gewelddadige
aanhangers van andere radicale stromingen.
31 Bij welke sanctiemaatregelen is de Unit CP betrokken? Om welke sancties gaat
het en zijn dit alleen door de VN gemandateerde sancties?
Pagina 12/12
Ministerie van Defensie
Op grond van de Sanctiewet 1977 berust de algehele verantwoordelijkheid voor de
implementatie van internationale sanctieregimes bij de Minister van Buitenlandse Zaken.
Afhankelijk van het specifieke terrein waarop bepaalde sancties zich richten, wordt controle
op de naleving belegd bij verschillende vakministeries. Waar het gaat om proliferatie-
relevante sancties voorziet de Unit Contraproliferatie de verantwoordelijke ministeries zo
nodig gevraagd en ongevraagd van advies ten behoeve van de implementatie van de
nationale sanctiemaatregelen. (In deze betreft het in het bijzonder de sanctiemaatregelen die
zich richten op exportrestricties, reisbeperkingen en restricties aangaande kennisoverdracht.)
32 Heeft de MIVD inlichtingen die wijzen op een mogelijke militaire dimensie van
het nucleaire programma van Iran? Zo ja, welke?
Over het actuele kennisniveau en de werkwijze van de MIVD worden in het openbaar geen
mededelingen gedaan.
33 Wat is het maximale bereik van het Iraanse rakettenarsenaal? Kunnen er delen
van Europa getroffen worden?
Iran claimt dat haar modernste raketten een bereik hebben van 2000 kilometer waardoor ook
delen van Europa binnen het bereik komen.
34 Waar verwijst de grafiek naar en wat geven de cijfers aan de linkerzijde van de
grafiek weer? Over welke exportvergunningen handelt de grafiek? Wat is het doel van
louter deze grafiek in het jaarverslag en waarom ontbreken andere tabellen, grafieken
of overzichten in het jaarverslag?
De grafiek geeft het aantal vergunningaanvragen weer dat door het Ministerie van
Economische Zaken aan de Unit Contraproliferatie is voorgelegd. De cijfers aan de linkerkant
van de grafiek geven de aantallen weer. De grafiek dient ter verduidelijking van de tekst op
pagina 31 van het jaarverslag, onder het kopje verwerving van relevante kennis en
apparatuur.
Pagina 13/13
Ministerie van Defensie
35 Wat wordt precies verstaan onder mondiale Jihad? Is de MIVD van mening dat
er sprake is van een geïntegreerd plan? Zo ja, op grond van welke bronnen?
Onder mondiale Jihad wordt verstaan de ideologische en concrete strijd van wereldwijd
opererende, islamistisch-terroristische organisaties tegen het Westen. De meest bekende
organisatie is al-Qa'ida. De ideologie van de mondiale Jihad bevat een geïntegreerde visie
gericht op de omverwerping van het Westen en de vestiging van een wereldomvattend
Kalifaat. De MIVD doet geen uitspraken over zijn bronnen. Zie tevens het antwoord op vraag
29.
36 Hoe zal de MIVD strategisch beleid ten uitvoer brengen waar het gaat om de
nieuwe dreigingen die cyberterreur en cybermisdaad met zich meebrengen?
De MIVD geeft "slechts" de dreiging aan op het gebied van cyberwarfare. Op grond daarvan
wordt binnen Defensie beleid geformuleerd en worden maatregelen getroffen.
37 Hoe verhoudt zich de opmerking dat aanhangers van radicaal islamitisch
gedachtegoed de westerse levensstijl verachten en de internationale vredestroepen in
Afghanistan zien als bezettingsmacht met de aanstelling van een islamitische
geestelijk verzorger bij Defensie die in het verleden beweerd heeft dat de ISAF-missie
bedoeld is om de Afghaanse bevolking te terroriseren en ook andere radicale
uitspraken heeft gedaan?
Zoals de staatssecretaris van Defensie heeft gesteld in antwoorden op vragen van de leden
De Krom en Boekestijn (Vergaderjaar 2008-2009, Aanhangsel van de Handelingen nr. 2276),
vormde het gebruikelijke veiligheidsonderzoek door de MIVD geen aanleiding af te zien van
een aanstelling. De bedoelde uitlating van één van de imams dateert uit de periode vóór zijn
indiensttreding bij Defensie. De desbetreffende imam heeft overigens in een eerder gesprek
afstand genomen van de scherpe uitspraken die hij destijds als columnist heeft gedaan. Op
het moment dat door gedragingen of uitlatingen het functioneren van de imams of van de
defensieorganisatie in het gedrang dreigt te komen zal dit worden besproken met de
zendende instantie. Overigens geldt dit voor alle geestelijk verzorgers binnen Defensie.
Pagina 14/14
Ministerie van Defensie
38 Wat bedoelt u met de passage "vermeende aanwezigheid van kernwapens op
Nederlands grondgebied"? Is er bezit van kernwapens in Nederland bekend? Zo ja, wie
bezit deze wapens en bestaat er concrete dreiging?
39 Indien u doelt u op de aanwezigheid van Amerikaanse kernwapens op de
luchtmachtbasis in Volkel: in welke mate zijn deze een bedreiging voor Nederland?
Met de aangehaalde passage wordt gedoeld op het standpunt van sommige actiegroepen die
menen dat er in Nederland kernwapens zijn opgeslagen en uit dat oogpunt protesteren.
40 In welke mate was wapenhandel een bedreiging? Welke acties tegen
wapenhandel zijn er uitgevoerd en wat was het doel van deze acties?
41 Waarom houdt de MIVD zich bezig met wapenhandel? Ondersteunt de dienst
hiermee het bedrijfsleven en de wapenexport? Zo ja, waarom en met welke middelen?
De MIVD onderzoekt de wapenhandel in het kader van zijn wettelijke taak op grond van
artikel 7, tweede lid onder a ten eerste, van de WIV2002. Het betreft het verrichten van
onderzoek omtrent de strijdkrachten en het potentieel van andere mogendheden. Maar ook in
verband met het bestrijden van terrorisme is wapenhandel een aandachtsgebied. Over de
werkwijze en het actuele kennisniveau van de dienst worden in het openbaar geen
mededelingen gedaan.
42 Kunt u aangeven waarom beïnvloeding van het publiek en de politiek een
bedreiging is en de MIVD aanleiding geeft om hier aandacht aan te besteden?
De MIVD richt zijn aandacht op personen die schade willen toebrengen aan personen en
goederen van Defensie of defensiegerelateerde belangen. De dienst besteedt geen aandacht
aan de, door de organisatoren van de acties beoogde, beïnvloeding van het publiek of de
politiek.
43 Kunt u een lijst presenteren van organisaties en personen waar de MIVD
aandacht aan besteedt, desnoods via de Commissie voor de Inlichtingen- en
Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer?
Pagina 15/15
Ministerie van Defensie
Over het actuele kennisniveau en de werkwijze van de dienst worden in het openbaar geen
mededelingen gedaan. De CIVD informeer ik over geheime operationele activiteiten van de
MIVD.
44 Waarom zijn er 298 permanente en 60 tijdelijke vergunningen voor het maken
van (beeld)opnamen vanuit luchtvaartuigen verleend in 2008? Is dit in vergelijking met
voorgaande jaren meer of minder vaak? Hoeveel aanvragen zijn geweigerd, aan wie en
waarom? Wat houdt een permanente vergunning in en wat kan men daarmee?
De vergunningen zijn verleend op grond van verzoeken daartoe, en zijn na toetsing
afgegeven. In vergelijking met voorgaande jaren zijn er geen significante wijzigingen in het
aantal permanente vergunningen. Permanente vergunninghouders zijn veelal fotobedrijven
die zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en uit commercieel oogpunt
luchtopnamen maken. De aantallen tijdelijke vergunningen fluctueren omdat sprake is van
vergunningen die een beperkte duur van vier weken hebben en veelal door particulieren
worden aangevraagd. Ook hier fluctueert het aantal niet veel ten opzichte van het vorige jaar.
Op grond van de toetsingscriteria zijn er in 2008 geen aanvragen geweigerd. Met een
permanente vergunning verkrijgt de aanvrager een ontheffing om gedurende twee jaar
luchtopnamen te maken boven Nederland. De ontheffing is echter niet ongelimiteerd en is
onderworpen aan beperkingen. Een vergunninghouder moet voor publicatie of verspreiding
van het beeldmateriaal de opnamen te hebben overlegd bij de MIVD voor toestemming voor
vrijgave van de opnamen.
45 Is het mogelijk om naast het presenteren van de aangesloten organisaties en
activiteiten, ook per samenwerkingsverband een appreciatie te geven van het
functioneren van deze samenwerking? Zo nee, waarom niet? Waar liggen eventuele
knelpunten en welke verbeteringen zijn er gemaakt voor 2009?
Met de in het jaarverslag genoemde organisaties en instanties werkt de MIVD al gedurende
een groot aantal jaren samen. De samenwerking is goed. Uiteraard zijn er soms wettelijke
beperkingen in de samenwerking, bijvoorbeeld als het gaat om uitwisseling van
persoonsgegevens. Met de AIVD bestaat een vergaande samenwerking op
gemeenschappelijke aandachtsgebieden. Zie tevens het antwoord op vraag 25.
Pagina 16/16
Ministerie van Defensie
Met een aantal andere organisaties is een samenwerkingsovereenkomst gesloten zoals in
het jaarverslag is gesteld.
46 Bestaat er een rapport van de Unit CP over de Pakistaanse kernbewapening? Zo
ja, kan dit rapport aan de Kamer ter beschikking worden gesteld?
De Unit Contraproliferatie rapporteert frequent over relevante ontwikkelingen op de
aandachtsgebieden, zo ook over Pakistan. Over de inhoud van deze rapportages kunnen in
het openbaar geen mededelingen worden gedaan.
48 Kunt u een nadere specificatie geven van de rol en bevoegdheden van de
`Devil's Advocate' binnen de organisatie?
De Devil's Advocate moet ervoor zorg dragen dat de kwaliteit van de (contra-)
inlichtingenproducten van de MIVD alsmede de daaraan ten grondslag liggende (contra)-
inlichtingenverwervingsactiviteiten structureel beter worden geborgd en getoetst. De Devil's
Advocate doet daartoe inhoudelijk onderzoek ("review") naar een aantal (contra-
)inlichtingenproducten. Hij wordt daarbij ondersteund door een klein onderzoeksteam. De
Devil's Advocate valt rechtstreeks onder de Directeur van de MIVD. Deze stelt het
Activiteitenplan van de Devil's Advocate vast. De Devil's Advocate rapporteert rechtstreeks
aan de Directeur van de MIVD.
49 Welke gevolgen hebben personeelsproblemen bij de Operationele Commando's
voor de inlichtingencapaciteit van de MIVD? Moet de dienst door dit personeelsgebrek
onwenselijke keuzes maken?
50 Kunt u aangeven waarom de wens en noodzaak bestaat om een toenemend
aantal burgers in te zetten voor militaire functies en wat is het gevolg hiervan voor de
structurele personele bezetting?
De personeelsproblemen bij de Operationele Commando's hebben ook gevolgen voor de
vullinggraad van militaire functies bij de MIVD. Echter eind 2008 was er sprake van een
hogere vullinggraad van militaire functies. Zie tevens het antwoord op vraag 6.
Pagina 17/17
Ministerie van Defensie
Wanneer een Operationeel Commando te kennen geeft een vacature niet te kunnen vullen,
wordt deze eerst voorgelegd aan de andere Operationele Commando's. Als er geen militair
beschikbaar is, wordt de operationele noodzaak afgewogen of de vacature met een burger
moet worden gevuld, dan wel vacant kan blijven. Indien de keuze valt op het plaatsen van
een burger op een militaire functie, vindt dat altijd plaats in overleg met en met goedkeuring
van het betreffende Operationele Commando en in beginsel voor de duur van maximaal drie
jaar. Circa zes maanden voor het verlopen van deze termijn wordt de functie opnieuw aan het
Operationele Commando aangeboden voor vulling.
51 Kunt u in tabelvorm het aantal bij de MIVD in dienst zijnde en ingehuurde VTE
weergeven in 2005, 2006, 2007 en 2008? Kan hierbij een onderverdeling gemaakt
worden tussen militair personeel, burgerpersoneel en extern ingehuurd personeel op
structurele en projectbasis en kan deze data worden afgezet tegen de vullingsgraad bij
de organisatie als geheel?
Er is geen sprake van inhuur van externen op structurele basis. Inhuur geschiedt om te
voorzien in een tijdelijke, specifieke behoefte aan gespecialiseerd personeel dat vooral voor
de ondersteuning van projecten is ingehuurd of voor het tijdelijk vervullen van een vacature.
Dit doet zich vooral in de ICT sector voor. De intensivering van de inlichtingen- en
veiligheidsketen die in 2007 is ingezet heeft door de projectmatige aanpak geleid tot een
tijdelijke verhoging van de tijdelijke inhuur van externen. Naar verwachting zal gedurende de
looptijd van het programma Versterking Inlichtingenketen tijdelijke inhuur van externen
noodzakelijk zijn. Het programma loopt naar verwachting tot 2013.
52 Kunt u een nadere specificatie geven van de taken en bevoegdheden waarvoor
in 2008 extern personeel is ingehuurd? Is er sprake van een extra veiligheidsrisico
hierdoor?
Zoals eerder gesteld is extern personeel ingehuurd om te voorzien in een tijdelijke behoefte
aan personeel, bijvoorbeeld voor het uitvoeren van een project of het tijdelijk vervullen van
een vacature. In alle gevallen is dat personeel ingezet in ondersteunende functies. Er zijn
geen specifieke bevoegdheden toegewezen aan ingehuurd personeel.
Pagina 18/18
Ministerie van Defensie
Al het personeel dat werkzaamheden verricht bij de MIVD, zowel eigen als tijdelijk ingehuurd
personeel, wordt onderworpen aan een op de MIVD toegesneden veiligheidsonderzoek. Pas
na afgifte van een verklaring van geen bezwaar wordt het personeel toegelaten. Er wordt
derhalve geen extra veiligheidsrisico gelopen.
53 Zijn de elektronische personeelsdossiers van de MIVD inmiddels in Peoplesoft
geaccrediteerd? Zo neen, wanneer gaat dit gebeuren?
Accreditatie voor het opnemen van de personeelsdossiers in het Documentair Informatie
Systeem Personeel (DIS-P) geschiedt door de Beveiligingsautoriteit (BA). Er is geen aparte
accreditatie voor de personeelsdossiers van de MIVD. Alle personeelsdossiers van personeel
werkzaam bij de MIVD zijn gedigitaliseerd, maar nog niet in DIS-P opgenomen. De
gedigitaliseerde documenten zijn als PDF documenten op een aantal CD-roms geplaatst en
liggen in de kluis. Om de veiligheid van het MIVD-personeel maximaal te waarborgen is
ervoor gekozen bij alle documenten nogmaals te bezien of deze al dan niet digitaal in DIS-P
opgenomen kunnen worden. Hiervoor is door Directie P&O BS een plan van aanpak
opgesteld. Dit plan is voor commentaar aan de MIVD aangeboden.
54 Kunt u een stand van zaken geven van de verkiezingen voor de Centrale
Medezeggenschapsraad en het functioneren van deze raad?
Ten behoeve van de Medezeggenschapscommissie MIVD (MC) zijn in 2009 verkiezingen
gehouden om de opengevallen vacatures op te vullen. Er waren voldoende aanmeldingen
van nieuwe leden waardoor de MC weer op volle sterkte is gekomen. De nieuwe MC is
recentelijk aangetreden. De samenwerking tussen MC en dienstleiding MIVD is open en
constructief. De MC is een belangrijke speler binnen de MIVD en maakt deel uit van het
bestuur.
55 Kunt u specificeren waaraan de gelden in de tabel zijn besteed? Zo neen,
waarom niet? Waaruit bestaan globaal "geheime uitgaven"?
Jaarlijks wordt door de MIVD in de reguliere Beleid-Plan-Begrotingscyclus (BPB) van
Defensie een begroting ingediend.
Pagina 19/19
Ministerie van Defensie
De bedragen in de tabel geven de onderverdeling weer naar hoofdkostensoorten uit die
begroting. Over de geheime uitgaven worden geen mededelingen gedaan. Deze worden
gecontroleerd door de President van de Algemene Rekenkamer.
56 Wat zijn de "onderwerpen van onderzoek" die de minister-president heeft
aangewezen? Op basis waarvan zijn deze onderwerpen aangewezen en wat is de stand
van zaken bij de onderzoeken?
De Aanwijzing van de minister-president is gepubliceerd in de Staatscourant, nr 141, van 25
juli 2007. Over het actuele kennisniveau en de werkwijze van de dienst worden in het
openbaar geen mededelingen gedaan.
57 Waarom staat er in het jaarverslag geen apart kader over klachten (behandeling
en afhandeling)?
59 Hoe vaak heeft de CTIVD in 2008 opgetreden als onafhankelijk adviseur bij
klachten over de MIVD en om welk soort klachten ging het hier? Wat is er gedaan met
het advies van de CTIVD?
Zoals op pagina 63 van het jaarverslag is te lezen zijn er in 2008, behoudens één klacht die
direct bij de Nationale Ombudsman is ingediend, geen klachten ontvangen over (vermeend)
optreden van de MIVD. Derhalve zijn aan de CTIVD geen klachten ter advisering voorgelegd.
In het jaarverslag is op pagina 63 een apart kader over verzoeken tot inzage en
klachtbehandeling opgenomen. Door een fout in de opmaak (de kop is niet vetgedrukt) is dit
echter niet duidelijk zichtbaar.
57a Heeft de CTIVD de MIVD geadviseerd in ontslagprocedures en juridische zaken?
Zo ja, wat was de rol van de CTIVD en wat is er gedaan met het gegeven advies?
Nee. De CTIVD heeft in 2008 niet geadviseerd in ontslagprocedures of andere individuele
procedures.
Pagina 20/20
Ministerie van Defensie
58 Welke consequenties heeft de uitkomst van het referendum en de aankomende
staatkundige hervormingen voor de MIVD? Welke rol heeft de MIVD hierbij en wat zal
de toekomstige rol van de MIVD zijn? Hoe denkt u over het gehouden referendum?
De uitkomst van het recente referendum op Curaçao heeft geen consequenties voor de
MIVD. Binnen de staatkundige hervormingen van de Nederlandse Antillen zal defensie
(evenals buitenlandse betrekkingen) een Koninkrijkstaak blijven, waarbij de huidige rol van de
MIVD niet wezenlijk zal veranderen. Aangezien de BES-eilanden straks integraal deel zullen
uitmaken van het Nederlands wettelijk stelsel, zal voor de BES-eilanden in de toekomst
ook de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2002 gelden. MIVD en AIVD zullen in
dit verband de verantwoordelijke I&V-diensten voor de betrokken eilanden worden. Daarnaast
zijn de AIVD en MIVD de Antilliaanse diensten behulpzaam geweest bij het opstellen van een
Antilliaanse Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
60 Over welke beleidskaders is de CTIVD geïnformeerd?
De CTIVD is geïnformeerd over de beleidskaders zoals die gelden ten aanzien van de
notificatieverplichting als bedoeld in artikel 34, eerste lid van de WIV2002. Notificatie houdt in
dat wordt onderzocht of vijf jaar na de beëindiging van de uitoefening van een bijzondere
bevoegdheid daarvan verslag kan worden gedaan ten aanzien van wie één van de bijzondere
bevoegdheden is uitgeoefend. Bijzondere bevoegdheden zijn limitatief opgesomd in de
WIV2002.
61 Welke aanbevelingen zijn door de MIVD overgenomen betreffende de
afstemming tussen diensten bij inzet van bijzondere bevoegdheden?
62 Welke oplossingen en gehanteerde standpunten zijn door de CTIVD
aangedragen? Welke aanbevelingen zijn overgenomen, welke niet en waarom? Op
basis waarvan kan de CTIVD begrip opbrengen voor het niet overnemen van
aanbevelingen en oplossingen?
63 Wat is de aard van de aanbevelingen van de CTIVD aan de MIVD die niet door de
dienst zijn overgenomen? Wat is de reden van het niet overnemen van deze
aanbevelingen en kan een overzicht worden gegeven van de aanbevelingen die
inmiddels zijn geïmplementeerd?
Pagina 21/21
Ministerie van Defensie
De CTIVD heeft een tweetal aanbevelingen gedaan die betrekking hadden op de afstemming
tussen MIVD en AIVD bij de inzet van bijzondere bevoegdheden. Deze aanbevelingen zijn
door de minister van Defensie, in nauw overleg met de minister van BZK, niet overgenomen.
Het betrof een aanbeveling in verband met de verplichte afstemming indien bijzondere
bevoegdheden door de MIVD worden ingezet op plaatsen die niet in gebruik zijn bij het
ministerie van Defensie, ter voorkoming van interferentie tussen onderzoeken van de AIVD
en de MIVD. De CTIVD merkte op dat dit in een aantal gevallen heeft geleid tot een
aanzienlijke vertraging van de feitelijke toestemming tot inzet. De CTIVD was van oordeel dat
bij een verlenging van de inzet van deze bijzondere bevoegdheden afstemming niet
noodzakelijk zou zijn. Zo mogelijk zou de wet op dit punt aangepast kunnen worden. De
CTIVD kan begrip opbrengen voor het feit dat het ook bij een verlenging noodzakelijk is om te
controleren of de inzet geen interferentie met een onderzoek van de AIVD oplevert, mits
ervoor wordt gezorgd dat er geen hinderlijke operationele vertraging ontstaat.
Ook van het creëren van een spiegelbepaling (afstemming van AIVD met MIVD indien de
AIVD bijzondere bevoegdheden wil inzetten op plaatsen die in gebruik zijn bij het ministerie
van Defensie) is afgezien omdat in een dergelijk geval per definitie afstemming plaatsvindt
met de MIVD. Dit is ook voorgeschreven in het Convenant inzake de samenwerking tussen
de AIVD en de MIVD. Bovendien doet de situatie dat de AIVD bijzondere bevoegdheden
inzet op plaatsen die in gebruik zijn bij het ministerie van Defensie zich in de praktijk
nauwelijks voor. De CTIVD kan zich vinden in de gekozen oplossingen met betrekking tot
deze aanbevelingen.
Voor het overige wordt verwezen naar het openbare Toezichtsrapport nr. 18B van de CTIVD.
64 Welke klachten zijn er in behandeling genomen? Betreffen dit alleen klachten
over het (vermeende) optreden of ook interne klachten?
Zoals op pagina 63 van het jaarverslag is te lezen zijn er in 2008, behoudens één klacht die
direct bij de Nationale Ombudsman is ingediend, geen klachten ontvangen over (vermeend)
optreden van de MIVD dan wel interne klachten.
Pagina 22/22
Ministerie van Defensie
65 Welke notificatieonderzoeken zijn er in 2008 uitgevoerd? Wat is er concreet
gedaan met de notificatieonderzoeken en beleidskaders?
Zoals in het jaarverslag is aangegeven is aan de CTIVD mededeling gedaan van de uitkomst
van de gehouden notificatieonderzoeken. Voorts is de CTIVD in kennis gesteld van de
ontwikkelde beleidskaders ter zake. In het openbaar kan ik geen inhoudelijke mededelingen
doen over uitgevoerde notificatieonderzoeken. De CIVD is op dit punt vertrouwelijk
geïnformeerd.
66 Hoe staat het met de rechtmatigheid van samenwerking tussen MIVD en
buitenlandse inlichtingendiensten? Wordt er nog steeds samengewerkt met
buitenlandse diensten terwijl het onderzoek hiernaar gaande is? Zo ja, met welke
diensten en op welke terreinen?
De samenwerking tussen de MIVD en buitenlandse inlichtingendiensten is gebaseerd op
artikel 59 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002. Ik stel mij dan ook op
het standpunt dat een dergelijke samenwerking in beginsel rechtmatig is. Hangende het
onderzoek van de CTIVD ter zake worden de bedoelde samenwerkingsverbanden dan ook
voortgezet. Ik kan in het openbaar geen mededeling doen over welke landen het betreft en
waar de samenwerking zich specifiek op richt aangezien dit ten koste zou gaan van de
veiligheid van de Staat. De CIVD is op dit punt vertrouwelijk geïnformeerd.
67 Wordt er door de MIVD deelgenomen aan ondervraging van gevangenen? Zo ja,
worden die gevangenen volgens het internationaal recht behandeld?
De MIVD heeft niet deelgenomen aan ondervraging van gevangenen.
Pagina 23/23
---- --