Ingezonden persbericht
Groeiende leegstand oefent neerwaartse druk uit op kantoorhuren in Europa
Jones Lang LaSalle's 'European Office Property Clock' voor het tweede kwartaal van 2009
Amsterdam, 5 augustus 2009 - Uit het rapport European Office Property Clock van Jones Lang LaSalle over het tweede kwartaal van 2009 blijkt dat de tophuren voor kantoorruimte in dat kwartaal met 4,6% zijn gedaald. De huren liggen momenteel gemiddeld 15,4% lager dan in het tweede kwartaal van 2008. De index, die op 24 markten is gebaseerd, laat zien dat Moskou gedurende het kwartaal te maken had met de grootste terugval in huurprijzen, namelijk 30%, gevolgd door Dublin (-18%) en Madrid (-10%). Londen kreeg te maken met een terugval van tophuurprijzen van -32% vergeleken met vorig jaar en heeft nu mogelijk de bodem in de daling van de huurprijzen bereikt.
Ruben Langbroek, Head of Research van Jones Lang LaSalle Nederland: "Ondanks de voortekenen van een verbetering in het economische en zakelijke vertrouwen, bezuinigt een aanzienlijk deel van de huurders in heel Europa nog steeds op personeel en probeert men de kosten die gepaard gaan met een verhuizing te vermijden. Hoewel sommige huurders juist nu van de huidige marktomstandigheden profiteren en op zoek gaan naar hoogwaardige ruimte op betere locaties, blijft de vraag naar kantoorruimte in heel Europa laag."
In drie van de vijf grote steden in Nederland zijn de tophuren in het tweede kwartaal van 2009 licht naar beneden bijgesteld, te weten in Den Haag, Rotterdam en Eindhoven. De tophuren in Amsterdam en Utrecht bleven in het tweede kwartaal van 2009 stabiel en bedragen momenteel E 335,- en E 230,- per m² vvo per jaar respectievelijk. In de eerste helft van 2009 zijn incentives in alle Nederlandse steden gestegen. Naar verwachting komen de tophuren de komende kwartalen onder verdere neerwaartse druk te staan.
In vergelijking met het vorige kwartaal steeg het Europese volume verhuurde kantoorruimte in het tweede kwartaal van 2009 weliswaar met 9% naar 2,1 miljoen m2, maar dit ligt nog steeds 35% beneden het peil van dezelfde periode in 2008 en bijna 30% beneden het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar. De opname in Centraal- en Oost-Europa steeg naar 0,6 miljoen m2 en ligt nu 14% boven het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar. Ook in de grotere West-Europese markten werd gedurende het kwartaal een aanzienlijke toename in de opname gerapporteerd, met name in Brussel (+51%), Madrid (+46%) en Londen (+43%). Deze cijfers zijn echter wel gebaseerd op relatief lage absolute getallen.
Hoewel het aantal opleveringen in heel Europa 30% boven het vijfjarig gemiddelde uitkomt, werden er in het tweede kwartaal van 2009 weinig nieuwbouwprojecten gestart. Ondanks de moeilijke verhuuromstandigheden werd er 1,9 miljoen m2 aan huuroppervlak opgeleverd, een afname van 10% over het kwartaal. Diverse projecten werden uitgesteld of gecancelled.
Het leegstandspercentage in Europa steeg het afgelopen kwartaal met 80 basispunten naar 9,3%. In Centraal- en Oost-Europa steeg de gemiddelde leegstand aanzienlijk tot 14,6%, het hoogste peil sinds 1999, terwijl het gemiddelde percentage in West-Europa op 8,8% uitkwam. De grootste leegstand werd in Dublin genoteerd (21,2%), gevolgd door Moskou (18%) en Boedapest (15%). In Amsterdam steeg het leegstandspercentage met 110 basispunten naar 12,9%. Luxemburg bereikte het laagste leegstandspercentage (3,7%), terwijl Parijs en Londen tot de markten behoorden met een leegstandspercentage beneden het Europese gemiddelde.
"Met nog eens 4 miljoen m2 kantooroppervlak op te leveren voor het eind van dit jaar en bij een naar verwachting zwak blijvende vraag naar kantoorruimte, zullen de leegstandspercentages dit jaar blijven stijgen. Het algehele leegstandspercentage in Europa zou tegen het eind van dit jaar wel eens boven de 10% kunnen uitkomen", concludeert Langbroek.
Ingezonden persbericht