De Nederlandse Bank
Mededeling AFM en DNB: Nieuw boetestelsel van kracht
Nieuwsbericht
Datum 04 augustus 2009
Door wijziging van het boetestelsel financiële toezichtwetgeving per 1
augustus 2009 kunnen hogere boetes worden opgelegd. De boetebedragen
kunnen oplopen tot vier miljoen euro en bij recidive acht miljoen
euro. Per 1 juli 2009 is ook de Algemene wet bestuursrecht gewijzigd.
Hierdoor kunnen nu ook bestuurders van ondernemingen, die feitelijk
leiding hebben gegeven aan de overtreding van die onderneming, worden
beboet. De nieuwe regels gelden voor overtredingen die plaatsvinden na
inwerkingtreding van deze wetswijzigingen.
Wijziging boetestelsel financiële toezichtwetgeving
Op 1 augustus 2009 zijn de Wet wijziging boetestelsel financiële
wetgeving (Boetewet) en het Besluit bestuurlijke boetes financiële
sector (Boetebesluit) in werking getreden. De Boetewet introduceert
een uniform systeem voor het vaststellen van bestuurlijke boetes in
een reeks financiële toezichtwetten, waaronder de Wet op het
financieel toezicht (Wft), de Wet toezicht accountantsorganisaties en
de Pensioenwet. Bovendien zijn de boetemaxima van deze financiële
toezichtwetten fors verhoogd. Doel van de Boetewet is om de Autoriteit
Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) in staat te
stellen om boetes op te leggen die in verhouding staan tot de ernst
van de overtreding en een afschrikwekkende werking hebben.
Vaste én flexibele boetesystematiek
Met de Boetewet wordt de wettelijke boetesystematiek flexibeler dan
voorheen. De bepalingen die bij overtreding kunnen worden beboet, zijn
onderverdeeld in drie categorieën.
Voor categorie één (rapportageverplichtingen etc.) geldt een vaste
systematiek. Dit betekent dat het boetebedrag in beginsel is bepaald
in de wet. Alleen op grond van draagkracht, evenredigheid en
bijzondere omstandigheden kan dit bedrag nog worden gematigd.
Voor categorie twee (bepalingen voor de bedrijfsvoering etc.) en drie
(verbodsbepalingen etc.) geldt een flexibele systematiek. Ook in dit
geval is in de wet een boetebedrag opgenomen, maar tevens zijn in het
Boetebesluit richtsnoeren gegeven om het boetebedrag te kunnen
afstemmen op de specifieke overtreding. Dit betekent dat AFM en DNB
expliciet moeten overwegen of omstandigheden zoals ernst, duur en mate
van verwijtbaarheid, verhogend of verlagend moeten werken voor het
boetebedrag. Ook in deze gevallen kan het boetebedrag op grond van
draagkracht, evenredigheid en bijzondere omstandigheden worden
gematigd. Daarnaast is voor de tweede en derde categorie bepaald dat
als het met de overtreding behaalde voordeel groter is dan twee
miljoen euro, de bestuurlijke boete ook kan worden vastgesteld op twee
maal het behaalde voordeel.
Hogere boetemaxima
Over de hele linie gaan de boetemaxima fors omhoog. De drie
boetecategorieën hanteren maxima van respectievelijk EUR 10.000, EUR
1.000.000 en EUR 4.000.000. Bij recidive kunnen deze bedragen worden
verdubbeld. Daarnaast kunnen AFM en DNB de boete vaststellen op twee
keer het bedrag van het met de overtreding verkregen voordeel, indien
dat meer dan twee miljoen euro bedraagt.
Wijziging Algemene wet bestuursrecht
Per 1 juli 2009 is de Algemene wet bestuursrecht (Awb) gewijzigd,
onder meer door uitbreiding van hoofdstuk vijf. Dit hoofdstuk gaat
over handhaving.
Feitelijk leidinggevende
Met deze regeling wordt het voor AFM en DNB onder meer mogelijk om ook
een bestuurlijke sanctie, zoals een boete, op te leggen aan de
natuurlijke persoon of personen die feitelijk leiding hebben gegeven
aan de overtreding door een rechtspersoon, zoals de bestuurder(s) van
een financiële instelling die een overtreding heeft begaan. Voor
natuurlijke personen en rechtspersonen gelden dezelfde boetebedragen.
De in het Handhavingsbeleid van AFM en DNB (Stcrt. 11 juli 2008,
132/30) genoemde uitgangspunten en factoren zijn richtinggevend voor
de beoordeling van een concrete casus op grond waarvan de
toezichthouders komen tot een passende wijze van optreden. In dit
beleid is in het kader van de inzet van instrumenten vermeld dat de
toezichthouders in zaken waarbij markttoetredingseisen worden
overtreden, in elk geval overwegen om (eveneens), indien mogelijk, op
te treden tegen de natuurlijke personen die leiding gaven aan de
overtreding.
Geen wijziging van publicatieregels
Deze wetswijzigingen veranderen het publicatieregime van de financiële
toezichtwetten niet.
Dit betekent onder meer dat een bestuurlijke boete die is opgelegd
voor een zware overtreding van de Wft (categorie drie of door de wet
aangewezen) direct - dat wil zeggen nadat vijf werkdagen na
bekendmaking zijn verstreken - wordt gepubliceerd. Voor alle op grond
van de Wft opgelegde boetes geldt dat deze worden gepubliceerd nadat
het boetebesluit rechtens onaantastbaar is geworden. Van publicatie
wordt slechts afgezien indien de openbaarmaking in strijd zou kunnen
komen met het doel van het door AFM en DNB uit te oefenen toezicht op
de naleving van de Wft.
De overige financiële toezichtwetten bieden de mogelijkheid - en geven
geen verplichting - om bestuurlijke boetes te publiceren.
---
Lees voor