GroenLinks
Bas Eickhout
IJsland biedt Europa meer dan schulden
De laatste dag voor de vakantie nog even samen met Marije een
opinie-artikel geschreven over de mogelijke toetreding van IJsland.
Storend hoe Nederland zelfs van deze kandidatuur weer een benepen
debat kan maken. Het voelt te lang geleden dat wij als Nederland onze
ramen open hadden naar de rest van Europa en de wereld. Ik hoop na
mijn vakantie weer wat frisse wind te voelen... Voor nu natuurlijk:
een hele fijne vakantie iedereen!
(onderstaand opinie-artikel is aangeboden aan GPD en is onder andere
terug te vinden bij Tubantia en het Nederlands Dagblad)
IJsland kan EU helpen met vergroening
IJsland is niet alleen een verarmde schuldenaar, maar ook een
potentiële bondgenoot bij de `vergroening' van de Europese Unie. Op
het gebied van visserij en energie hebben de IJslanders ons veel te
bieden.
Maandag bespreken de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU het
verzoek van IJsland om ook EU-lid te mogen worden. De toetreding is
nog geen gelopen race. Rechtse partijen in Nederland en Duitsland
reageren afwijzend. Zij vrezen dat IJsland zijn financiële problemen
op de EU wil afwentelen. Door de ineenstorting en nationalisatie van
zijn banken worstelt het land nu met een staatsschuld die groter is
dan het jaarlijkse inkomen van de ongeveer 320.000 inwoners.
Die angst voor afwenteling mist grond. Binnen de EU is elk land
verantwoordelijk voor zijn eigen schulden. De IJslanders zullen zelf
de rekening moeten betalen voor de roekeloosheid van hun bankiers. Wat
de EU wél kan bieden, is grotere stabiliteit. Toetreding tot het
Europees wisselkoersmechanisme en - uiteindelijk - de eurozone zullen
het vertrouwen in de IJslandse economie bevorderen.
Als eerste stap naar herstel van vertrouwen zal het IJslandse
parlement de aansprakelijkheid voor het Icesavedebacle onder ogen
moeten zien. Dat is pijnlijk, want het gaat om 13.000 euro per
IJslander. Maar een akkoord over terugbetaling van de schulden aan het
Verenigd Koninkrijk en Nederland is onmisbaar.
Daarbij moeten de schuldeisers zich hoeden voor onbesuisde acties. Een
handelsboycot van IJsland, zoals de VVD heeft geopperd, werkt
volstrekt averechts. Dan gaat, na de banken, ook de regering van
IJsland failliet. En dan kan minister Bos zeker fluiten naar de 1,3
miljard euro die hij aan Reykjavik heeft uitgeleend om
Icesavespaarders schadeloos te stellen. Als IJsland opkrabbelt uit de
financiële chaos, zal het land snel nettobetaler worden aan de
Europese begroting. Maar het eiland kan Europa vooral helpen haar
economie op een groenere leest te schoeien.
Visserijbeleid
De EU staat voor de uitdaging haar visserijbeleid ingrijpend te
hervormen. Als we niet snel stoppen met de overbevissing, zwemmen er
straks alleen nog maar krabben en kwallen in de Europese wateren.
Reykjavik beschermt zijn visbestanden veel beter dan Brussel. Bij de
vaststelling van vangstquota laten de IJslanders wetenschappelijke
informatie over de visstand zwaarder wegen dan de lobby van vissers en
politieke koehandel. Het kleine IJsland kan als grote visserijnatie
een heilzame invloed uitoefenen op de Brusselse vangstpolitiek. Dan
moeten de EU-landen wel de verleiding weerstaan om toegang tot de
IJslandse 200-mijlszone af te dwingen voor hun roofzuchtige
megatrawlers. Anders is IJsland beter af buiten de EU, want na het
bankenfiasco is de visserij nog de enige belangrijke kurk waar de
eilandeconomie op drijft. Europa moet van IJsland alleen verlangen dat
het de walvisvangst beëindigt. Dat doet IJsland echter nauwelijks pijn
en maakt de resterende walvisjagende landen meer dan ooit tot
internationale paria's.
Groene stroom
Als IJsland toetreedt, krijgt de EU de wereldrecordhouder groene
stroom in haar gelederen. Het eiland haalt 99 procent van zijn
elektriciteit uit aardwarmte en waterkracht. Dat duurzame potentieel
is nog lang niet uitgeput. Met warmte uit de vulkanische bodem,
stromend rivierwater en wind op zee kan IJsland ook groene stroom
leveren aan het Europese vasteland.
De techniek voor het vervoeren van elektriciteit over grote afstanden
bestaat. Nu al verbindt een onderzeese hoogspanningskabel het
Nederlandse stroomnet met waterkrachtcentrales in Noorwegen. Duitse
bedrijven willen binnenkort stroomkabels in de Middellandse Zee leggen
om zonne-energie te importeren uit de Sahara. Er tekent zich zo een
Europees supernet af, waarbij een tekort aan groene stroom op de ene
plek wordt opgevangen door toevoer van plekken waar een overschot is.
Voor IJsland schept dit supernet nieuwe economische kansen. En de EU
wordt minder afhankelijk van vervuilende fossiele brandstoffen uit
Rusland en het Midden-Oosten. Samenwerken gaat een stuk makkelijker
als de IJslanders zich welkom voelen in Europa.
Marije Cornelissen en Bas Eickhout zijn lid van het Europees Parlement
voor GroenLinks.
25 juli 2009 11:54