allochtone groepen? | Welke aanpak stelt u voor om deze problemen te
voorkomen en vroegtijdig te signaleren? | Op welke wijze kan de
gemeente Zwolle het onderwerp huiselijk geweld bespreekbaar maken
onder allochtone groepen? | Welke aanpak zou de hulpverlening moeten
hanteren, in geval van huiselijk geweld onder allochtonen, om recidive
te voorkomen? | Kunt u aangeven naar welke etnische minderheden de
meeste aandacht zou moeten uitgaan ter voorkoming van huiselijk
geweld? Hoe vertaalt dat zich naar de Zwolse situatie? | Zijn er
bijzondere aandachtspunten ten aanzien van eergerelateerd geweld
waarmee wij rekening moeten houden bij de uitvoering van de wet
Tijdelijk Huisverbod?
2009/maart Huiselijk geweld in allochtone kring
Wat is uw beeld van de omvang van de problematiek onder allochtone groepen?
Het is lastig een betrouwbare uitspraak te doen over de omvang van de
problematiek onder allochtone groepen, omdat er te weinig informatie
is over dit onderwerp. Er zijn geen onderzoeken verricht in de
gemeente Zwolle om hiervan een beter beeld te verkrijgen. Daarbij is
de verwachting dat het moeilijk zal zijn om precieze cijfers te
verkrijgen, omdat er sprake is van onderrapportage onder allochtone
groepen. Allochtonen zullen huiselijk geweld niet snel melden. Dit
houdt verband met de verwevenheid van huiselijk geweld in bepaalde
allochtone groepen met de culturele achtergrond. Mannen zijn groot
gebracht met het idee dat ze vrouwen dienen te corrigeren en dan wordt
fysiek geweld niet geschuwd. Vrouwen leren ook dat dit geaccepteerd is
en komen hiertegen niet in verzet. Ideeën hierover verschillen echter
per allochtone groep. Naarmate er sprake is van een meer gesloten
systeem is het aannemelijk dat er meer huiselijk geweld kan plaats
vinden. Fysieke strafmethodes zijn in een geïsoleerde situatie
makkelijker voort te zetten, omdat visievorming hieromtrent dan niet
plaatsvindt. Pas in de spiegel van andere situaties komen mensen tot
het besef dat de gang van zaken wellicht ongewoon is. Wel is het beeld
dat de problematiek huiselijk geweld onder allochtone groepen
aanzienlijk groter is dan onder autochtone groepen.
Om een beeld te verkrijgen van de omvang van de problematiek rondom
huiselijk geweld onder allochtone groepen, zou het goed zijn als de
gemeente een onderzoek zou uitvoeren. Er kan informatie opgevraagd
worden bij hulpverleningsinstellingen als Vrouwenopvang Overijssel,
Varya, Bureau Slachtofferhulp en andere instellingen waar vrouwen
opvang verkrijgen. Ook kan de gemeente een extern onderzoeksbureau of
studenten van Hogescholen in de gemeente Zwolle de opdracht geven,
onderzoek te doen om de omvang van de problematiek beter in beeld te
krijgen.
Welke aanpak stelt u voor om deze problemen te voorkomen en vroegtijdig te
signaleren?
Er zijn signalen dat professionals in de hulpverlening te weinig
gevoeligheid hebben voor het verschil in cultuur en achtergrond. Ze
benaderen de situatie van de slachtoffers vanuit hun gedachten over
`blanke' groepen. Ook uit andere onderzoeken blijkt dat er een kloof
bestaat tussen westerse hulpverlening en de wensen van allochtone
hulpvragers. Daarom is het van belang professionals in de
hulpverlening (vrouwenopvang) scholing aan te bieden op het gebied van
interculturele vaardigheden. Naast het aanbieden van interculturele
vaardigheden, kan culturele diversiteit binnen
hulpverleningsinstellingen drempelverlagend werken. Als
(opvang)voorzieningen voor vrouwen die met huiselijk geweld te maken
hebben, voornamelijk blanke medewerkers in huis hebben die niet weten
om te gaan met mensen uit andere culturen houden allochtone groepen
zich gesloten. Medewerkers met diverse culturele achtergronden en
medewerkers die gevoeligheid hebben in het omgaan met mensen van
andere culturen, is een vereiste in de hulpverlening aan allochtone
vrouwen die met fysiek geweld te maken hebben (gehad). Deze
gevoeligheid is van belang, omdat er dan beter aangesloten kan worden
bij iemand met een andere culturele achtergrond en er meer begrip
ontstaat voor bepaalde normen en waarden.
Tijdens de inburgeringcursus dient er aandacht te zijn voor normen en
gedragsregels in Nederland rondom omgang tussen mannen en vrouwen. In
Nederland is huiselijk geweld strafbaar en hier dienen nieuwkomers
over ingelicht te worden. Allochtonen dienen gewezen te worden op hun
rechten binnen de relatie en de voorzieningen die er in Nederland
bestaan in geval van huiselijk geweld. Verstrek adressen en
telefoonnummers waar ze baat bij kunnen hebben in geval van huiselijk
geweld. Het tarief van 5 cent per minuut voor het bellen naar het
`Adviespunt huiselijk geweld', zou gereduceerd moeten worden naar 0
cent per minuut. Een gratis nummer neemt financiële belemmeringen om
contact op te nemen met de hulpverlening weg.
Frontliniewerkers zoals huisartsen, buurtwerkers, jongerenwerkers,
politieagenten dienen gevoeligheid te ontwikkelen voor het signaleren
van huiselijk geweld. Een goede voorlichting over het voorkomen van
huiselijk geweld onder allochtone groepen kan deze gevoeligheid verder
ontwikkelen. Ook voorgangers van geloofsgenootschappen, sleutelfiguren
in de gemeenschap, vooraanstaande vrouwen die aanzien hebben in de
gemeenschap dienen deze informatie te ontvangen. Zij kunnen deze
informatie gebruiken om voorlichting te geven over huiselijk geweld in
hun eigen gemeenschappen en wat hier tegen te doen. Het is nuttig om
tijdens voorlichtingsbijeenkomsten voor allochtone groepen rondom
huiselijk geweld, tolken in te zetten. Wanneer voorlichtingsmateriaal
schriftelijk verstrekt wordt, dient dit meertalig te gebeuren.
Biedt in het kader van preventie weerbaarheidstrainingen als het
succesvolle programma `Fempowerment' aan in de gemeente Zwolle. Ook
een cursus als `Een eervolle man' blijkt zeer effectief en zou in het
kader van het in beweging brengen van het debat over lijfelijke
straffen binnen allochtone groepen, aangeboden dienen te worden in de
gemeente Zwolle.
Op welke wijze kan de gemeente Zwolle het onderwerp huiselijk geweld
bespreekbaar maken onder allochtone groepen?
De integratieraad adviseert om belangrijke sleutelfiguren vanuit
verschillende allochtone gemeenschappen in te schakelen om deze
problematiek bespreekbaar te maken. De sleutelfiguren kennen hun
achterban en weten hoe je op de juiste manier bij hen kan aansluiten.
Sleutelfiguren hebben veel aanzien en kunnen van daaruit mensen
beïnvloeden. Tevens kunnen zij een voorbeeldfunctie vervullen in hoe
mannen en vrouwen respectvol met elkaar kunnen omgaan. Belangrijke
sleutelfiguren kunnen predikanten van migrantenkerken, imams,
islamitische voormannen/vrouwen zijn, vrouwen met aanzien binnen een
gemeenschap, maar ook jeugd- en jongerenwerkers onder
allochtonengroepen of docenten op scholen waar veel allochtonen op
zitten. Sluit aan bij structuren in de allochtone gemeenschap. Deze
sleutelfiguren zouden samen moeten werken met professionals werkzaam
in de hulpverlening om de doorstroom naar hulpverlening te
vergemakkelijken.
Welke aanpak zou de hulpverlening moeten hanteren, in geval van huiselijk
geweld onder allochtonen, om recidive te voorkomen?
Eerst dienen verschillende aanpakken uitgeprobeerd te worden, alvorens
er antwoord mogelijk is op deze vraag. Als nog niet bekend is wat
werkt (zie vragen 1 tot 3) is het moeilijk een antwoord te geven op de
vraag hoe recidive voorkomen kan worden. Neem de tijd om bovengenoemde
aanbevelingen onder de punten 1 tot 3 uit te werken en dan zal deze
vraag beter beantwoord kunnen worden
Kunt u aangeven naar welke etnische minderheden de meeste aandacht zou
moeten uitgaan ter voorkoming van huiselijk geweld? Hoe vertaalt dat zich
naar de Zwolse situatie?
Ook voor dit punt geldt dat er geen eenduidig antwoord mogelijk is op
deze vraag, gezien het gebrek aan onderzoeksgegevens over
verschillende allochtone groepen en huiselijk geweld binnen de Zwolse
gemeenschap. Daarbij zijn wij van mening dat er geen onderscheid
gemaakt kan worden naar etniciteit. In elke etnische groep komt geweld
voor en voor alle groepen dient aandacht te zijn. Wel is het opvallend
dat in de vrouwenopvang heden ten dage veel Marokkaanse en Turkse
vrouwen zijn opgenomen. Dit houdt ons inziens ten eerste verband met
de relatief grote groep Turken en Marokkanen in Zwolle. Daarnaast is
een andere belangrijke reden voor aanmelding bij een opvang door deze
groepen. Deze is onzes inziens gelegen in het feit dat Turken en
Marokkanen al vanaf de jaren tachtig naar Nederland komen. Deze
groepen hebben gedurende de tijd dat ze in Nederland zijn een
emancipatie doorgemaakt en durven nu aangifte te doen wanneer er
sprake is van huiselijk geweld. Er is het besef ontstaan dat huiselijk
geweld niet is toegestaan en dat er in Nederland de mogelijkheid is om
aangifte hiervan te doen. Daarom is het van belang dat er vooral voor
nieuwe groepen allochtonen die sinds kort in Nederland zijn extra
aandacht is. Bij hen heeft nog niet een dergelijke emancipatiebeweging
plaats gevonden. Ook bestaat er zorg over huiselijk geweld binnen
gesloten gemeenschappen die meer geïsoleerd zijn.
We hebben signalen ontvangen dat in het bijzonder vrouwen die de
Nederlandse taal niet beheersen, die hun rechten en plichten niet
kennen en niet weten dat huiselijk geweld in Nederland niet is
toegestaan, kwetsbaar zijn. Vrouwen die nog niet zo lang in Nederland
zijn en de taal niet goed beheersen, zitten zij vaak in een
geïsoleerde positie. Soms wordt deze geïsoleerde positie versterkt
door de besloten gemeenschap waarvan ze deel uitmaken. Voor veel van
deze vrouwen geldt dat zij komen uit een zogenaamde schaamtecultuur.
Dit betekent dat zij niet snel naar een professionele hulpverlener
zullen gaan, als zij al op de hoogte zijn van de mogelijkheden binnen
het Nederlandse zorgsysteem.
Om een beeld te krijgen van de omvang van deze groep vrouwen adviseren
wij de gemeente in haar onderzoek naar de omvang van de problematiek
rondom huislijk geweld onder allochtone groepen, speciale aandacht
besteden aan deze kwetsbare groep.
Zijn er bijzondere aandachtspunten ten aanzien van eergerelateerd geweld
waarmee wij rekening moeten houden bij de uitvoering van de wet Tijdelijk
Huisverbod?
Ten eerste is het van belang op te merken dat de term eergerelateerd
geweld een diffuse term is. Eerwraak is cultuurgebonden en ook per
familie bestaan hier verschillende vormen van. Het is van belang dat
hulpverleners zich hiervan bewust zijn. Wanneer het gaat over
eergerelateerd geweld in het kader van de wet Tijdelijk Huisverbod
willen we stellen dat de wet tijdelijk huisverbod eigenlijk niet
geschikt is. Wanneer er sprake is van dreiging tot eergerelateerd
geweld laat die zich niet indammen met een tien of twintig daagse
afkoelingsperiode. Bij eergerelateerd geweld is er meestal sprake van
meerdere personen (hele families) die de mening zijn toegedaan dat de
vrouw/man gestraft moet worden. Zelfs na jaren kan het gebeuren dat
iemand slachtoffer wordt. Voor eergerelateerd geweld geldt dat je het
beste de potentiële slachtoffers onderdak kan bieden om ze af te
schermen voor mogelijke daders. Dit in ieder geval tot het slachtoffer
zich weer veilig voelt. Het potentiële slachtoffer zal lange tijd uit
de buurt van haar familie moeten verblijven.
We bevelen de gemeente Zwolle aan, aandacht te besteden aan het thema
eergerelateerd geweld, omdat het heel complexe problematiek is. Het is
moeilijk waar te nemen en vraagt dan ook een alerte houding. Wij
adviseren de gemeente om hulpverlenende instellingen te stimuleren hun
medewerkers te scholen in het herkennen en goed leren waarnemen van
eergerelateerd geweld.
Bron: Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling
Datum van 15-07-2009 tot 14-07-2010
Gemeente Zwolle